پس از خروج آمریکا از برجام در ۱۸اردیبهشت ۹۷ دولت روحانی دست به دامان کشورهای اروپایی شد و به فاصله یک هفته پس از آن در۲۵اردیبهشت ۹۷ جواد ظریف را روانه بروکسل کرد، تا از سه کشور اروپایی طرف قرارداد برجام (آلمان، انگلستان و فرانسه و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا)بخواهد برای حفظ برجام چاره‌ای بیندیشند.
آنها هم پس از ماهها سردواندن حکومت آخوندی سازوکار ابراز حمایت از مبادلات تجاری یا اینستکس را ایجاد کردند.
این سازوکار به‌اصطلاح ابزار حمایت از مبادلات تجاری شرکت های اروپایی است و علیالظاهر آنها را مقدور می‌سازد با رژیم تجارت داشته باشند.
البته به فرض این‌که این سازوکار عملی شود در این سازوکار قرار نیست نظام آخوندی پولی دریافت کند، بلکه نفت به کشورهای اروپایی می‌دهد و در مقابل از آنها اقلام مورد نیاز خود درحد کالاهای ضروری و اساسی را دریافت می‌کنند.
در همان زمانی که این طرح از طرف سه کشور بزرگ اروپایی اعلام شد بسیاری از ناظران سیاسی ارزیابیشان این بود که کار کرد اینستکس صرفاً در زمینه مبادله نفت در مقابل غذا و یا مبادله کالا با کالا است.
همزمان با اعلام این طرح توسط سه کشور اروپایی، حمید بعیدی‌نژاد سفیر رژیم در لندن در صفحه توئیتر خود نوشت: «سه کشور اروپایی پیشنهاد کرده‌اند که برای عملیاتی شدن سریع کانال مالی که برای تسهیل تجارت بین دو کشور در تمامی زمینه‌ها تأسیس شده است، فاز اول آن به پرداخت‌های مرتبط با اقلام کالاهای اساسی و پزشکی اختصاص یابد.»(سایت تابناک ۱۹بهمن ۹۷)
اینستکس روز ۱۱بهمن ۹۷ تأسیس و در پاریس به ثبت رسید، اما اکنون پس از گذشت ۶،۵ ماه از راه‌اندازی آن، هنوز به‌مثابه یک وعده نسیه و طرحی روی کاغذ است که چیزی از آن عاید حاکمیت آخوندی نشده است.
در حال حاضر دست‌آورد نظام آخوندی از اینستکس«هیچ» است، به‌گونه‌یی که مقامات دولت روحانی هم ناگزیر به اذعان به واقعیتهایی در این زمینه شده‌اند.
در رابطه با ناکارآمدی اینستکس همتی رئیس کل بانکی مرکزی می‌گوید: « باید به این سامانه پول تزریق شود. مشکل ما با یک یا ۲میلیارد دلار حل نمی‌شود. ما می‌خواهیم درآمدهای نفتی ایران در اینستکس جاری شود یعنی یا نفت ما را بخرند یا پیش خرید کنند.
ما خواهان اعتبار قابل توجه در اینستکس هستیم. ارقامی که طرف مقابل می‌گوید برای ما اهمیتی ندارد. ما اعتبار برای خرید کالاهای اساسی نمی‌خواهیم بلکه طبق برجام باید خرید کالاهای تحریمی نیز در اینستکس دیده شود».(کیهان ۳۰مرداد ۹۸)
جواد ظریف نیز از مشکلات اینستکس برای اروپا و حکومت آخوندی شاکی است و در این رابطه می‌گوید« اینستکس هنوز مشکل دارد و باید پول فروش نفت هم به این مجرای مالی وارد بشود».(تلویزیون شبکه دو ۲۹مرداد ۹۸)
رئیس کل بانک مرکزی در گفتگو با تلویزیون شبکه دو۲۸مرداد ۹۸ با اشاره به تاثیرات مخرب تحریم‌ها بر اقتصاد رژیم و مختل شدن سیستم‌های بانکی آن و همچنین تاثیرات مخرب تحریم‌ها در بودجه و کسری بودجه در اثر تحریم‌های نفتی و...، در پاسخ به سؤال مجری «راجع به آخرین وضعیت اینستکس» می‌گوید: «ببین اینستکس که دو تا شرکت درست شده یک دانه اونطرف یک دانه اینطرف خلاصه نشستند نگاه می‌کنند ببینند چه اتفاقی می‌افتد اون چیزی که من همیشه گفتم اینستکس باید پولش تویش جریان پیدا کند پول هم ده میلیون و پنج میلیون و یک میلیارد که نیست...حالا یک میلیارد هم مشکل ما را حل نمی‌کند اصلاً کمکی به ما نمی‌کند...».
ملاحظه می‌شود که پس از قریب به ۷ماه از اعلام سازوکار اینستکس، سازوکاری است که فقط در روی کاغذ است و هنوز هیچ مبادله‌ای از طریق آن انجام نگرفته است.
با این وجود دولت آخوند حسن روحانی هم‌چنان دست به دامان اروپایی‌ها است تا شاید راهی هر چند کوچک برای جلوگیری از فروپاشی کامل اقتصادی رژیم بیابند و راه نفسی هر چند کوچک هم برای دولت درمانده روحانی باز کنند. سفر اخیر ظریف به کشورهای فنلاند، سوئد، نروژ و فرانسه در این رابطه انجام می‌گیرد.
ظریف در سفر اخیر خود به فنلاند و سوئد خواستار تسریع در راه‌اندازی اینستکس شد.
مهدی مطهرنیا یکی از عناصر باند روحانی «سفرهای ظریف»را «زمینه‌ساز گسترش فضای تنفس» برای نظام و دولت روحانی ارزیابی می‌کند و در این رابطه در روزنامه آرمان وابسته به روحانی ۲۳مرداد ۹۸می‌نویسد: «از این جهت است که ظریف و سفرهای او از یک طرف به‌واسطه تحریم و در واقع تست زدن تحرکات آمریکا در ارتباط با وی اهمیت پیدا می‌کند و هم از نظر نوع برخورد با دیپلماسی ایران. به هر تقدیر کشورهای اروپایی نشان داده‌اند که در ارتباط با ایران بسیار محتاط هستند، اینستکس هنوز نتوانسته آن‌طور که باید و شاید در مسیر ایجاد حرکت‌های تسهیل کننده مالی ایران حرکت کند، اقتصاد در ایران با وضعیت بسیار نابسامانی روبه‌رو است، کسری بودجه صددرصد در اقتصاد ایران خود را به نمایش خواهد گذاشت و ایران نیازمند آن است که باب مذاکره با کشورهای اروپایی را بیشتر از گذشته بازگشاید. تا بتواند زمینه‌های حل و فصل مسائل اقتصادی و فشارهای ناشی از تحریم‌های کمرشکن آمریکا را تا حدودی کاهش دهد. این سفرها از این جهت هم می‌تواند از اهمیت جدی برخوردار باشد. از طرف دیگر به هر تقدیر اروپا می‌تواند تونل کاهش تنش میان ایران و آمریکا باشد. به عبارتی اگر چه ایران گفته است که ما مذاکره نمی‌کنیم، جنگ هم نخواهد شد و میانجی هم نمی‌پذیریم، اما دستگاه دیپلماسی مذاکرات خود را برای ایجاد فضای مناسب تنفس منطقه‌یی و بین‌المللی باید به انجام برساند».
اما واقعیت این است که در شرایط کنونی کار آن‌چنانی از طرف اروپا و از طریق اینستکس ساخته نیست و قطعاً سفر این بار ظریف به اروپا نمی‌تواند گره آن‌چنانی از کار حاکمیت و اقتصاد به بن‌بست رسیده آن باز کند.
چنانکه پیش از این هایکو ماس وزیر خارجه آلمان در جریان سفرش به تهران و در کنفرانس خبری مشترک با ظریف گفت«تلاش می‌کنیم به تعهدات خود در برجام عمل کنیم ولی نمی‌توانیم معجزه کنیم».(خبرگزاری ایرنا ۲۰خرداد ۹۸)
اروپایی که ظریف در این دور سفرش به آن دخیل بسته همان اروپایی است که به‌خاطر«پایبند نبودنش به معاهدات بین‌المللی»، علی لاریجانی رئیس مجلس ارتجاع گفت: « اتحادیه اروپایی نیز نشان داده وزن کافی برای نگهداری از معاهدات را ندارد. در مسأله هسته‌یی ایران، بارها گفتند ما هستیم اما عملاً چیزی ندیدیم. اتحادیه اروپایی قدرت حل این مسائل را در سطح بین‌الملل ندارد».(خبرگزاری تسنیم ۸اردیبهشت ۹۸)
اکنون وزیر خارجه آخوندی است که ذلیلانه بار دیگر دست به دامان اروپا شده تا به‌قول رسانه‌های باند خامنه‌ای به «سازوکار سرکاری اینستکس» روحی تازه بدمد.
سازوکاری که در رابطه با آن پیش از این، سفیر آلمان در تهران گفت: «هدف سازوکار اینستکس نقض و دور زدن تحریم‌های آمریکا نیست».(خبرگزاری تسنیم ۱اسفند ۹۷)
اینتکسی که ماهها قبل کشورهای اروپایی شرط اجرایی شدن آنرا مشروط به تصویب و گردنگزاری نظام به لوایح اف.ای.تی.اف کردند.
لوایحی که اگر همه آنها را تصویب و یا اجرا کند باید جام زهرهای دیگری را بنوشد، این در حالی است که اگر به‌طور واقعی اینستکس اجرایی شود گره چندانی از اقتصاد به بن‌بست رسیده باز نمی‌کند، و سازوکاری درحد مبادله نفت در برابر غذا و کالا در برابر کالا است.
