تنها ۱۰روز بعد از تصمیم دونالد ترامپ برای خروج آمریکا از برجام شرکتهای اروپایی یکی پس از دیگری از معامله با رژیم ایران بیرون میکشند. این شرکتها و دولتهای متبوعشان اگر چه اشتیاق خود را برای ادامه معامله با ملاها پنهان نمیکنند اما از آنجا که نمیتوانند عواقب مجازاتها و تحریمهای آمریکا را تحمل کنند ناگزیر از بازار ایران عقب میکشند.
فرانسویها که بعد از برجام بهسرعت راهی ایران شدند تا قراردادهای سودآور کسب کنند حالا با همان شتاب ناگزیرند بر پروژهها و قراردادهای خود با ملاها خط قرمز بکشند.
پیشرو این شرکتها توتال است که قراردادی ۵میلیارد دلاری برای فعالیت در فاز ۱۱ پارس جنوبی ایران را امضا کرده بود.
روز ۱۶مه ۲۰۱۸ کمپانی توتال با صدور بیانیهیی رسمی اعلام کرد: «در ۸ ماه مه پرزیدنت دونالد ترامپ تصمیم ایالات متحده مبنی بر خروج از توافق اتمی و اعمال مجدد تحریمهای ایالات متحده که قبل از توافق اتمی اعمال میشدند را اعلام کرد. بر این اساس تصمیم و عواقب آن، توتال پروژه پارس جنوبی ۱۱ را ادامه نخواهد داد و باید تمامی عملیات در این رابطه را قبل از ۴نوامبر برچیند».
اینجی کمپانی انرژی فرانسه نیز روز ۱۷مه اعلام کرد به قراردادهای مهندسی در ایران تا نوامبر خاتمه میدهد. ایزابل کوچر، مدیر اجرایی اینجی، در یک جلسه سهامداران گفت این شرکت در ایران سیستم زیرساختی ندارد اما تیمهای مهندسی دارد که برای مشتریانش کار میکنند.
پیش از این، مجله ماریان فرانسه گزارش داده بود: «شرکتهای بزرگ فرانسوی همچون رنو، توتال و پ.اس.آ و همچنین شرکتهای کوچک و متوسط نگران عواقب (خروج آمریکا از برجام) هستند. این بار رفت و برگشتی با کنگره در کار نخواهد بود؛ چرا که دونالد ترامپ با اعلام پارهکردن توافق با (رژیم) ایران، ایالات متحده را از آن خارج کرد...».
خبرگزاری فرانسه ۱۵مه ۲۰۱۸ گزارش داد: یک منبع نزدیک به دولت فرانسه روز سهشنبه گفت ایالات متحده تحریمهایی را بهشکل تدریجی علیه ایران دوباره برقرار خواهد کرد و این کار را با تحریمهایی علیه بخشهای خودرو و حملونقل هوایی شروع خواهد کرد.
اما آلمانها که در رقابت با شرکتهای فرانسوی چشم به بازار ایران دوخته بودند در خروج هم از آنها عقب نماندند.
کمپانی زیمنس آلمان روز ۱۴مه ۲۰۱۸ اعلام کرد: ما نمیتوانیم معاملات جدیدی با ایران داشته باشیم.
اینفوگرافی تحریمها بعد از خروج آمریکا از برجام
جو کیسر، مدیر اجرایی کمپانی زیمنس آلمان، در مصاحبه با سی.ان.ان گفت بعد از اینکه پرزیدنت ترامپ تصمیم گرفت تا از توافق اتمی ایران بیرون کشیده و تحریمها علیه ایران را مجدداً اعمال نماید کمپانی وی دیگر نمیتواند هیچ تجارت جدیدی با ایران داشته باشد.
در همین روز شرکت آلمانی بیمه آلیانس اعلام کرد بهدنبال کاهش فعالیتهای خود در ایران بهدلیل تحریمهای احتمالی آمریکا علیه رژیم ایران است.
بانک آلمانی DZ «دیزد» دومین بانک بزرگ آلمان هم اعلام کرد: پس از خروج دونالد ترامپ از توافق هستهیی، معاملات مالی خود را با رژیم ایران بهحالت تعلیق درمیآورد.
وزیران خارجه و اقتصاد آلمان رسماً اعلام کردند نمیتوانند از منافع شرکتهای آلمانی در رابطه با ایران حفاظت کنند چرا که تحریمهای آمریکا شانسی برای معامله با رژیم ایران باقی نمیگذارد.
اما ایتالیا که بعد از برجام امید زیادی به گسترش روابط اقتصادی با ملاها داشت، نتوانست تأثیر خروج آمریکا از برجام را نادیده بگیرد.
کلودیو دیسکالزی، مدیر اجرایی شرکت نفتی اینی در اجلاس سالانه این کمپانی به سهامداران گفت شرکت ما هم دیگر هیچ طرحی برای هر گونه پروژه جدید در ایران ندارد. تنها فعالیت باقیمانده اینی در ایران خرید ماهانه ۲میلیون بشکه نفت است که بخشی از یک قرارداد است که تا پایان سال ۲۰۱۸ منقضی میگردد.
سوئیس کشور دیگر اروپا بود که تحت تأثیر تصمیم آمریکا گرفت.
۲شرکت بزرگ کشتیرانی جهان، مائرسک لاین و ام.اس.سی اعلام کردند پس از اعلام خروج آمریکا از برجام در همکاری خود با رژیم ایران بازنگری میکنند.
نوبت به بلژیک هم رسید. اتحادیه شرکتهای تجاری موسوم به «FEB» در بلژیک اعلام کرد، اقدام دونالد ترامپ در خصوص خروج آمریکا از توافق هستهیی و اجرای تحریمها علیه ایران، تاثیر بسیار منفی بر روابط تجاری بروکسل با تهران دربر خواهد داشت. سازمان واردات و صادرات موسوم به «والونی اولوکس» نیز در بیانیه گفته است تصمیم دونالد ترامپ باعث خواهد شد که شرکتهای بلژیکی مجبور شوند تا روابط تجاری خود را با ایران به تعلیق درآورند.
کمپانی اصلی گاز لهستان، پی.جی.نیگ PGNiG نیز پروژه گاز در ایران را بهدلیل خطرات ناشی از تحریمهای آمریکا متوقف ساخت.
حتی چین متحد سنتی ملاها یک روز پس از سفر جواد ظریف اعلام کرد: پالایشگاههای این کشور نمیتوانند برای خرید نفت از ایران تضمین بدهند.
این موارد که باید شاهد گسترش آن در روزهای آینده باشیم در حالی است که تا ضربالاجل ۹۰روزه و ۱۸۰روزه دونالد ترامپ فاصله زیادی باقی است. چنین روندی ضربهیی جدی به اقتصاد بحرانزده ملاهاست. آنها اکنون بر سر دوراهی هستند و باید بین پروژه موشکی و دخالتهای بیثباتکننده از یک سو و ادامه تحریهای خفهکننده از سوی دیگر یکی را انتخاب کنند.