بانکها و اداره‌های ۳شهر خوزستان به‌دلیل دود ناشی از آتش‌سوزی در هورالعظیم تعطیل شدند. به یاد داشته باشیم این تعطیلی‌ها در استانی صورت می‌گیرد که آلودگی‌های زیست‌محیطی معمول را کهنه کرده است. اهواز در سالهای ۲۰۱۱ و ۲۰۱۳ میلادی بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی جایگاه آلوده‌ترین شهر جهان را کسب کرده. از آن زمان هم شرایط آلودگی و معضل ریزگردهایش به‌مراتب بدتر شده و در سال جاری میلادی به رکورد آلودگی ۶۰برابر حد مجاز رسید.
آشنایی با هورالعظیم
نقشه هورالعظیم
هورالعظیم (به‌معنای تالاب بسیار بزرگ) با مساحت ۱۱۸هزار هکتار در جنوب غرب شهرستان هویزه، بزرگ‌ترین تالاب استان خوزستان و یکی از بزرگ‌ترین تالابهای ایران واقع در مرز ایران و عراق است. این تالاب در بخش‌های پایانی پایین‌دست رودهای دجله و فرات قرار دارد که از خاک ترکیه سرچشمه می‌گیرند. هورالعظیم که تنها تالاب باقیمانده از تالابهای عظیم بین‌النهرین است، از نظر منابع جانوری و گیاهی بسیار غنی و دارای اهمیت جهانی بود. ولی اینک در معرض نابودی قرار دارد.
از جمله تخلفات شرکت نفت در این منطقه به تخریب گسترده زیست‌بوم آن منجر شده. بیش از نیمی از بخش ایرانی این تالاب از بین رفته است. حاشیه‌نشینان هور در قدیم در دهها روستا و آبادی حاشیه هور ساکن بودند و با استفاده از این تالاب و آبزیان آن اقتصاد خانواده‌های خویش را تأمین می‌کردند.
خشک شدن هورالعظیم باعث افزایش بی‌سابقه توفانهای ریزگردی در سراسر خوزستان شده است.
آتش‌سوزی اخیر
در روزهای گذشته بیش از ۱۵هزار هکتار از هورالعظیم طعمه حریق شده است. در گستردگی ابعاد حریق همین بس که دود ناشی از آن که جان بیماران ریوی، گروه‌های حساس و کودکان را به خطر انداخته تا خلیج‌فارس هم رسیده است. این آتش‌سوزی چهارمین مورد در تابستان سال جاری در این تالاب است.
تصاویر مناطقی که دید افقی در آنها تا ۵۰متر کاهش پیدا کرده در کنار تصاویر دردناک دام‌های سوخته در آتش‌سوزی هورالعظیم ابعاد این بحران زیست‌محیطی را به شکلی دردناک یادآوری می‌کنند. اما آنچه که شاید دردناک‌تر باشد این است که تا جایی که به نابودی هورالعظیم و انواع تنوعات گیاهی و جانوری آن برمی‌گردد، آتش‌سوزی اخیر و مجموعه آتش‌سوزی‌های سالهای گذشته تنها بخش کوچکی از بحران نابودی این تالاب هستند.
آیا نابودی هورالعظیم قابل پیش‌بینی و قابل پیشگیری بود؟
انبوهی هشدارهای کارشناسان به گوش مقامات رژیم که فقط به‌دنبال غارت و سودجویی بودند نرفت که نرفت. از جمله در سال ۹۱ یک تحقیق کارشناسی که توسط چندین متخصص محیط‌زیست انجام شده بود به صراحت گفته بود که سدسازی بی‌رویه و حساب‌ناشده(یا بهتر است بگوییم حساب‌شده در جهت سودجویی آخوندهای حاکم) تأثیر اصلی را بر کاهش آب هورالعظیم داشته و نه کاهش بارندگی.
در قسمت نتیجه‌گیری این تحقیق کارشناسی آمده بود: «طبق تحلیل‌های آماری انجام‌شده اثر کاهش مقدار بارندگی در سالهای اخیر کمتر از عوامل دیگر به‌خصوص مقدار دبی ورودی به تالاب بوده است. کاهش کمیت و کیفیت آب ورودی به تالاب هورالعظیم نیز در اثر بهره‌برداری از سد کرخه بوده است. با توجه به اثر مذکور در طولانی‌مدت، نگه‌داشت آب به‌وسیله سدها ممکن است خود به‌تنهایی منجر به حذف اکوسیستم اراضی مردابی شود». اما مگر ممکن است برای این حرف گوش شنوایی در رژیم پیدا شود؟
در اسفند ۹۵ در جریان دعواهای جناحی، یک سایت رژیم در مقاله‌یی با عنوان «مقصران خشک‌شدن هورالعظیم» اعترافات تکان دهنده‌ای را منتشر کرد. از جمله از قول یک عضو شورای شهر سوسنگرد لو داد که «بحران از زمانی شروع شد که شرکتهای نفتی در آنجا مستقر شده‌اند. این شرکتها... برای استخراج و بهره‌برداری اقدام به خشک‌کردن هور کردند».
معاون محیط‌زیست طبیعی اداره کل حفاظت محیط‌زیست خوزستان هم در جریان آتش‌سوزی اخیر گفت: «حقابه تالاب هورالعظیم تأمین نشده و ورودی آب از رودخانه کرخه به این تالاب به صفر رسیده است... این مسائل علاوه بر خشک‌شدن تالاب، مرگ‌ومیر ماهی‌ها را نیز به‌دنبال داشته و تا زمان تأمین نشدن سهمیه آب شاهد این آتش‌سوزی‌ها خواهیم بود».
اقدامات رژیم بعد از آتش‌سوزی اخیر
از رژیمی که در طول سالیان، بی‌اعتنا به هشدارهای کارشناسان محیط‌زیست، در پی خشک‌کردن هورالعظیم بوده تا چپاول نفت را افزایش دهد، چه انتظاری می‌رود؟ یک مجموعه هشدارهای بی‌ثمر و بی‌ماده. مثلاً مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خوزستان با تأکید بر این‌که در سال جاری نیز مانند هر سال بخشی از جنگل‌ها و مراتع این استان طعمه‌ٔ آتش خواهند شد، هشدار داده بود که وسعت این آتش‌سوزی‌ها بیش‌‌از‌پیش خواهد بود.
فعال‌ترین اقدامات رژیم عبارت بود از تعطیل کردن بانکها و ادارات دولتی و همچنین توزیع ماسک. ضمناً «یک عضو مجلس ارتجاع از اعزام ۴بالگرد برای اطفای حریق تالاب هورالعظیم خبر داد». روحانی هم که پیش‌تر از این آب پاکی را روی دستها ریخته بود و به کشورهای منطقه انتقاد کرده بود که چرا در مقابله با ریزگردها برخورد فعالی ندارند.
فرماندار هویزه هم گفته: «مراکز درمانی شهرستان هویزه به‌حالت آماده‌باش درآمده‌اند، کمیته‌ٔ مدیریت بحران شهرستان هویزه تشکیل شده و علاوه بر اتوبوس سیار پزشکی، تیم‌های درمانی در مراکز درمانی مستقر شده‌اند تا در صورت نیاز به بیماران خدمت‌رسانی کنند». یعنی تقریباً هیچ اقدام عملی قابل ذکری نیست. یک عده آماده هستند و یک اتوبوس سیار هم راه انداخته‌اند. البته یک اقدام «استراتژیک» هم کرده‌اند که بیشتر به مصداق ضرب‌المثل «بزک نمیر بهار می‌آد» شباهت دارد. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خوزستان گفته که «مقامات دولتی... با سفارت عراق در تهران مذاکره کرده‌اند و مسئولان استانی نیز قصد دارند در هماهنگی با کنسولگری عراق در اهواز اقدامات لازم را برای مهار آتش فراهم کنند».
این است چهره واقعی رژیمی که به جای محیط‌زیست، به‌دنبال ایجاد «محیط مرگ» است.
