در ایران امروز، نان بر سفره‌ی مردم دیگر مسأله‌ی اقتصادی نیست؛ اعلان شکست یک حاکمیت است. تیتر «نان، آجر روی سفره ایرانیان»[۱] فقط شرح گرانی نیست، گزارش صحنه‌ی جنایت است. این همان حکومتی است که می‌خواهد دولت جهانی درست کند اما از تأمین نان شب مردم خودش عاجز است؛ چون فساد را به‌مثابه ابزار قدرت، سازمان‌دهی کرده است.
وقتی روزنامه‌ی رسمی نظام می‌نویسد «سلامت، زیر تیغ رانت ارزی»[۲]، یعنی اعتراف می‌کند که حاکمیت حتی جان مردم را در مزایده‌ی مافیاهای درون‌حکومتی فروخته است. این نظام دیگر فقط فاسد نیست، ساختار حکمرانی‌اش با فساد تعریف می‌شود. رانت، دیگر انگل اقتصاد نیست؛ خود اقتصاد سیاسی ملایان است.
تیتر یا عنوان «اقتصاد ملی و آفت نواشرافیگری صاحب‌منصبان»[۳]، نه هشدار یک کارشناس، که گزارش رسمیِ ابرباندهای قدرت است؛ آن‌ها که امروز حتی نقش کارگزار را هم بازی نمی‌کنند؛ مستقیماً شریک غارت هستند. این سرمایه‌سالاری امنیتیِ اشراف حکومتی است.
روزنامه‌ی جهان صنعت می‌نویسد «افزایش ۵۰۰ برابری نرخ برنج». این رقم، خبر نیست؛ سند فروپاشی است. چنین جهشی نه در جنگ، که در اتاق فکر نظام طراحی می‌شود. این رژیم آگاهانه، افسارگسیختگی در قیمت را ابزار شکنجه‌ی اجتماعی کرده است.
وقتی روزنامه‌ی حامی حکومت تیتر می‌زند «سرنوشت نامعلوم ۹۰۰ هزار میلیارد تومان»[۴] یعنی دولت خودش اعتراف می‌کند که خزانه‌ی کشور، جولانگاه مافیاست. یعنی این پول گم نشده، توزیع شده میان مافیاهای وابسته به سپاه و بیت رهبری.
عنوان «جهش قیمت در اوج رکود»[۵] یک جمله‌ی خبریِ ساده نیست؛ تعریف استاندارد فروپاشی تقاضا و ناتوانی حاکمیت در کنترل است. یعنی دیگر حتی مرگ بازار هم باعث توقف استثمار نمی‌شود؛ حیوان فساد، هنوز زنده است و می‌بلعد.
ساختاری فساد به‌عنوان سیستم حکمرانی
این‌ها نشانه‌های پراکنده نیستند؛ این تیترها با مضمون مشترک در چندین رسانه‌ی حکومتی، نقشه‌‌ی دقیق یک ماشین حکمرانی‌اند که سوخت آن، عمداً رانت و غارت است. حاکمیت ملایان در این مرحله، فساد را اصلاح نمی‌کند؛ فساد را مدیریت و ساماندهی می‌کند. بانک مرکزی، مجلس، قوه‌ی قضاییه و صدا و سیما در این مدل نه ابزار نظارت، که حلقه‌های توزیع غنیمت‌اند. هر کس سهم نگیرد حذف می‌شود، هر کس افشا کند نابود می‌شود.
اقتصاد ایران دیگر نمونه‌یی از «دولت + فساد» نیست، بلکه الگوی «فساد + دولت» است. در چنین مدلی گرانی، رانت، گم‌شدن ۹۰۰ هزار میلیارد تومان، جهش ۵۰۰ برابری قیمت برنج و سقوط سلامت عمومی، «هزینه‌ی ناخواسته» نیست؛ محصول نهایی تولید است.
نتیجه‌گیری
این عناوین نشان می‌دهند که حاکمیت ملایان اگر هزاران کارشناس را هم به صحنه‌های تلویزیون و روزنامه و رسانه‌های اینترنتی بیاورد، توان چاره کردن این فساد خودساخته را ندارند. این عناوین صریح‌ترین گزارش سیاسی و اقتصادی از وضعیت هم‌اکنون ایران اشغال‌شده هستند. فساد اقتصاد صددرصد سیاسی‌شده، یک گردش کار سامان داده شده‌ی حکومتی است. این گردش کار حکومتی، هم‌اکنون به حیوانی وحشی، رمیده و مهارناپذیر تبدیل شده است؛ حیوانی که درنهایت، صاحب خود را به زمین خواهد زد.
پی‌نوشت:
[۱] روزنامه سیاست روز، ۴ آبان ۱۴۰۴
[۲] همان
[۳] روزنامه شرق، ۴ آبان ۱۴۰۴
[۴] روزنامه جوان، ۴ آبان ۱۴۰۴
[۵] روزنامه هم میهن، ۴ آبان ۱۴۰۴
