انتخابات آمریکا- ریاست جمهوری

مقدمه:
30آوریل 1789میلادی- 11اردیبهشت 1168خورشیدی
جرج واشینگتن، یک آمریکایی از ایالت ویرجینیا، به‌عنوان نخستین رئیس‌جمهور ایالات متحدهٴ آمریکا، سوگند یاد کرد.
آن‌ روز جرج واشینگتن، «پدر ایالات متحدهٴ آمریکا»، بر پایه قانونی سوگند یاد کرد که یک سال قبل از آن، در سال 1788به تصویب رسیده بود. این نخستین قانون اساسی آمریکا، پس از استقلال از استعمار انگلیس بود.
در این قانون، بر روی نظام گزینشی و انتخابات، تأکید بسیار شده بود.
توماس جفرسون، از نخستین رؤسای جمهور آمریکا، تأکید کرد:
«قوا را از سطح بالا تا سطح کوچک‌ترین بخش کشور تقسیم کنید. این کار، از روی کار آمدن دیکتاتوری، جلوگیری می‌کند». این توصیهٴ جفرسون، تا به امروز، نظام گزینشی و انتخابات را، در ایالات متحدهٴ آمریکا پیش برده است. نظامی که تارهای بافندهٴ آن، بسیار تو در تو، در هم تنیده شده است.

 

قلمی که قانون اساسی ایالات متحدهٴ آمریکا را بر روی کاغذ ثبت کرد، دستگاه حکومتی را طوری طراحی کرد که در آن، هیچ فرد یا نهادی نمی‌تواند قدرت کامل را در اختیار داشته باشد.
علت چیست؟ علت، همان توصیهٴ توماس جفرسون است. نباید نردبان قدرت، امکان بالا رفتن فرد یا نهادی را تا آن حد امکانپذیر سازد، که بستر پیدایش دیکتاتوری شود.
اما ساز و کار ساختن چنین نردبانی، چگونه است؟
این کار، به‌صورت تفکیک قوای حکومتی، به دو صورت «عمودی» و «افقی» امکانپذیر گشته است.
در حالت افقی، قوای کشور میان رئیس‌جمهور، کنگره و دستگاه قضایی فدرال، تقسیم می‌گردد.
در حالت عمودی، ریاست‌جمهوری و اعضای هر دو مجلس نمایندگان و سنا، به‌وسیله رأی مستقیم مردم انتخاب می‌شوند.
تنها نهادی که با رأی مستقیم مردم انتخاب نمی‌گردد، دستگاه قضایی فدرال است.
9قاضی دیوان عالی فدرال که بالاترین نهاد قضایی آمریکاست، توسط رئیس‌جمهور انتخاب شده، مجلس سنا باید آنها را تأیید کند. دورهٴ کار این قضات، نا محدود است.
با یک نگاه کلی، می‌توان یک ویژگی را در ایالات متحدهٴ آمریکا دید. در این کشور، بسیاری از سمت‌ها، با انتخاب مردم پر می‌گردد؛ از ریاست‌جمهوری، تا مدیران مدارس، مدیران فرودگاهها و بسیاری سمت‌های دیگر. انتخاب برخی از این موارد در سطح فدرال و برخی دیگر در سطح دولتهای ایالتی و محلی اجرا می‌گردد.
آمارها در سراسر ایالات متحده نشان می‌دهد که بیش از 500هزار سمت از طریق انتخابات توزیع می‌گردد. اگر عدد 500هزار را دقیق فرض کنیم، یکی از این سمت‌ها، ریاست‌جمهوری است. 499هزار و 999سمت دیگر، به این ترتیب تقسیم گردیده است:
537سمت در سطح فدرال
8هزار سمت در سطح دولتهای ایالتی
بیش از 490هزار سمت در سطح دولتهای محلی

 

 اگر روزی خواستید انتخابات ایالات متحدهٴ آمریکا را پی بگیرید، یادتان باشد که باید در سالهای زوج میلادی، در پی آن بگردید. چرا که انتخابات ریاست‌جمهوری، انتخاب اعضای مجلس نمایندگان و سنا و برخی مناصب ایالتی و دولت محلی، در سالهای زوج برگزار می‌گردد. البته، برخی از ایالت‌ها، برخی از انتخابات خود را، در سالهای فرد می‌گذارند تا از ترافیک انتخابات، جلوگیری کنند.
انتخاب رئیس‌جمهور جدید، هر 4سال یکبار برگزار می‌شود. نمایندگان مجلس، هر 2سال یکبار و یک‌سوم از 100صندلی مجلس سنا، هر دو سال یکبار، در برابر انتخاب رأی دهندگان قرار می‌گیرد.
شاید یک ابهام، در این گردونه، خودنمایی کند. چرا با وجود انتخابات برای ریاست‌جمهوری و اعضای مجلس نمایندگان و سنا، باز هم برای فرمانداران ایالتها و سمتهای دولتهای محلی، باید انتخابات برگزار گردد؟
پاسخ را باید در نظام پیچیدهٴ حکومتی در ایالات متحدهٴ آمریکا، کاوش کرد. در میز چیده شده برای دستگاه حکومتی آمریکا، هر چند دولت مرکزی جایگاه گسترده‌یی در این میز دارد، اما ایالتها و دولتهای محلی نیز، سهمی جدی بر سر این میز دارند. طوریکه در بسیاری موارد، ایالتها و دولتهای محلی بر گستره‌ای از امور کنترل دارند که خارج از میدان حکمرانی دولت فدرال است.

 

برای سمتهای مهم، مانند ریاست‌جمهوری، ابتدا باید انتخابات مقدماتی برگزار شود. در این انتخابات حزبی که کاندیداها به آن وابسته هستند یکی را به‌عنوان نامزد اصلی حزب بر می‌گزیند. این نامزد می‌تواند در انتخابات عمومی شرکت کند.
قانون اساسی ایالات متحده، اجازهٴ نامزد شدن برای بیش از 2بار را، نمی‌دهد.
البته، سنت انتخابات در آمریکا، تنها برای انتخاب افراد نیست. در برخی ایالت‌ها، مسائلی که بر روی زندگی مردم آن ایالت تأثیر دارد نیز، به صندوق رأی سپرده می‌شود. در سالهای گذشته، این شیوه تأثیر زیادی بر مسائلی مانند بودجه ایالتی و سایر سیاست‌گذاریها، داشته است.
انتخابات آمریکا- ریاست جمهوری- انتخابات در ایالات متحده آمریکا
بیش از 2سدهٴ پیش، هنگامی‌که جرج واشینگتن، سوگند ریاست‌جمهوری خورد، زنان و آفریقایی‌ تباران، حق رأی نداشتند.
اما امروز، نه تنها آنها حق رأی دارند، بلکه حق برگزیده شدن نیز دارند.
باراک اوباما، یک آمریکایی آفریقایی‌تبار، در سال 2008به‌عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد.
در همان سال، رقیب او در انتخابات مقدماتی یک زن بود. هیلاری کلینتون. در انتخابات عمومی نیز او با حزبی رقابت کرد که نامزد معاون رئیس‌جمهوری آن، یک زن بود. «سارا پلین».
روند انتخاب رئیس‌جمهور، امروز نیز تفاوتی کیفی با دوران جرج واشینگتن، ندارد. از دوران واشینگتن تا کنون، انتخاب رئیس‌جمهور جدید، در زمانبندیهای 4ساله، هیچگاه متوقف نشده است. همین موضوع باعث شد که رونالد ریگان، در سخنان آغازین ریاست‌جمهوری خود بگوید:
«مراسم انتخاب ریاست‌جمهوری که هر 4سال یکبار برگزار می‌کنیم، شاید برای ما عادی باشد... هرگز انتخابات آمریکا به تأخیر نیفتاده و هیچگاه تعلیق نشده است. در سال 1864، در اوج جنگ داخلی، انتخابات برگزار کردیم؛ در سال 1932، در اوج رکود اقتصادی انتخابات داشتیم».
از زمان استقلال آمریکا تا کنون، تمامی رؤسای جمهور این کشور، بدون مشکل، با رأی‌گیری معمول توسط مردم، برگزیده شدند.
تنها مورد استثنا، مربوط به انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2000می‌باشد. در آن انتخابات، اختلافی میان دو کاندیدای اصلی، «ال گور» و «جرج دبلیو بوش» پدیدار شد. اینجا بود که دیوان عالی فدرال وارد شد و اختلاف را به نفع جرج دبلیو بوش، به پایان رساند.
همچنین، در تاریخ انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، یک رئیس‌جمهور هم بود که بدون رأی مردم، گام بر کاخ سفید گذاشت.
چگونه این واقعه رخ داد؟
پاسخ در افتضاح رئیس‌جمهور وقت، ریچارد نیکسون بود. افتضاحی که به «واتر گیت» معروف شد. واتر گیت نیکسون را تا آستانهٴ استیضاح برد. اما پیش از آن، نیکسون استعفا داد.
از اینرو، معاون او، «جرالد فورد»، ریاست‌جمهوری را، برعهده گرفت؛ بدون این‌که توسط آرای مردم برگزیده شده باشد.
انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، در نخستین سه‌شنبه ماه نوامبر برگزار می‌گردد. اگر کنجکاو هستید که چرا حتماً این انتخابات در این روز باید برگزار گردد، در پی پاسخ‌های پیچیده نباشید. پاسخ ساده است.
پایه‌گذاری این سنت به دورانی بر می‌گردد که آمریکا هنوز جامعه‌ای کشاورزی بود. علت برگزاری انتخابات در ماه نوامبر این بوده که انتخابات در دهه 1840، در پی برداشت محصول کشاورزی برگزار شد و این سنت از آن زمان، باقی ماند.

 

انتخاب رئیس‌جمهور در آمریکا در دو مرحله به‌وسیله مردم و دستگاهی به‌نام «مجمع برگزیدگان» انجام می‌گردد:
مردم
«مجمع برگزیدگان».
انتخابات آمریکا- ریاست جمهوری- آرای مجمع برگزیدگان (آرای الکترال)
تعداد مجمع برگزیدگان هر ایالت، برابر با تعداد نمایندگان آن در مجلس نمایندگان، به‌علاوه 2است.
در ایالات متحده، تعداد نماینده هر ایالت در مجلس نمایندگان، با جمعیت آن ایالت تناسب دارد. به‌طوری که در برابر هر 570هزار نفر، ایالت مربوطه، یک نماینده به مجلس نمایندگان می‌فرستد. از اینرو، تعداد نمایندگان ایالت‌ها، با یکدیگر برابر نیست. اما در مورد مجلس سنا، تعداد جمعیت هر ایالت مهم نیست. چرا که بدون در نظر گرفتن بزرگی یا کوچکی، همچنین تعداد جمعیت، هر ایالت 2نماینده به مجلس سنا می‌فرستد.
بدین ترتیب، دلیل اضافه شدن عدد 2به تعداد مجمع برگزیدگان، آشکار می‌گردد.
تعداد مجمع برگزیدگان هر ایالت= تعداد نماینده آن ایالت در مجلس نمایندگان + 2(تعداد نماینده ایالت در مجلس سنا)
هم اکنون، تعداد مجمع برگزیدگان در ایالات متحدهٴ آمریکا، 538عدد است. بنابراین، نامزدی که بخواهد سمت ریاست‌جمهوری را تصاحب کند، به 270رأی این مجمع (آرای الکترال)، نیاز دارد.
در انتخابات سال 2000، «ال گور»، در سراسر کشور، از نظر تعداد آرا، از جرج دبلیو بوش پیشی گرفت. ولی ال گور رئیس‌جمهور نشد.
این یک تناقض نیست. این پدیده به دستگاه انتخابات آمریکا بر می‌گردد. در این دستگاه، در هر ایالت، هر کاندیدی که آرای بیشتری بیاورد، تمامی مجمع برگزیدگان آن ایالت، به او رأی می‌دهند. از اینرو ممکن است یک کاندید، از نظر برگه‌های رأی در سراسر کشور جلوتر باشد، اما از نظر تعداد آراء مرکز برگزیدگان، عقب‌تر باشد.
در همان انتخابات سال 2000، آرای مجمع برگزیدگان سراسر آمریکا، در مورد دو کاندید رقیب، ال گور و جرج دبلیو بوش، شانه به شانهٴ هم بود. از اینرو، برنده شدن هر کدام از دو کاندید در ایالت فلوریدا، کلید قفل انتخابات آن سال بود. در نهایت، جرج دبلیو بوش، با کمتر از هزار عدد رأی، آرای تمامی مجمع برگزیدگان فلوریدا را، به خود اختصاص داد. ال گور خواستار شمارش دستی آرا شد، اما پس از دو بار شمارش، نتیجه تغییری نکرد. ال گور به دیوان عالی، برای شمارش بار سوم، شکایت کرد. کار به دادگاه کشید. در نهایت، دادگاه، رأی داد که 2بار شمارش آرا، معتبر و قانونی بوده است. بنابراین، جرج دبلیو بوش به ریاست‌جمهوری رسید.

 

نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا باید شروط زیر را دارا باشد:
دست کم 35سال سن
شهروند متولد شده در ایالات متحده
دست کم 14سال در ایالات متحده ساکن باشد
تمامی شروطی که برای نامزد ریاست‌جمهوری لازم است، برای معاون او نیز لازم است.
البته، زمانیکه برگه قانون اساسی آمریکا را می‌خوانید، وقتی به متمم دوازدهم آن برسید، می‌بینید که قانون اساسی، اجازه نداده که معاون رئیس‌جمهور، از همان ایالتی باشد که رئیس‌جمهور از آنجا است.
با این ساز و کار، ایالات متحدهٴ آمریکا، هر 4سال، انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار می‌کند.