بسته اروپایی که رسانههای رژیم و مقامات دولت روحانی از آن نام میبرند و بهقول عباس عراقچی قرار بود بعد از چند هفته بعد از خروج آمریکا از برجام تعیینتکلیف شود، نه تنها بعد از چند هفته از خروج آمریکا تعیینتکلیف نشد، بلکه اکنون نیز که حدود ۵ماه از خروج آمریکا از برجام گذشته است، از این بسته خبری نیست.
آن چیزی که از آن نام برده میشود «سازوکار ویژه» یا «اسپیوی» است اما باز هم مشخص نیست که این «سازوکار ویژه» دقیقاً چه دردی از دردهای رژیم را درمان میکند.
رسانههای حکومتی اعلام کردند وزیران خارجه ایران و ۱+۴ توافق کردند مکانیزمی برای تسهیل تجارت با ایران ایجاد کنند. و این کار از طریق سازوکار پیشنهادی ویژه (اسپیوی) صورت خواهد گرفت.
آنچه که در حال حاضر مورد منازعه باندهای درونی است، این است که آیا اروپا با اجرای این «سازوکار» توان مقابله با تحریمهای آمریکا را دارد و «این سازوکار» میتواند با تحریمهای آمریکا مقابله کند؟
خبرگزاری ایسنا ۷مهر ۹۷ بهنقل از دویچه وله مینویسد: «طبق سازوکار پیشنهادی اروپا، شرکتی که از ایران نفت میخرد به جای پرداخت وجه به ایران، آن را مستقیماً یا با واسطه به شرکتی که کالا به ایران میفروشد پرداخت خواهد کرد و وجهی به ایران نخواهد رفت».
این رسانه حکومتی بهنقل از کارشناسان اروپایی میافزاید: « شرکتهای بزرگ بهدلیل ترس از تحریمهای آمریکا و از دست دادن بازار این کشور، بازار ایران را رها خواهند کرد».
روزنامه حکومتی بهار از باند روحانی در روز ۹مهر۹۷، «اجرایی شدن سازوکار ویژه مالی تا قبل از ۱۳آبان» را «گام بلند برای نجات برجام» معرفی میکند.
علی خرم، سفیر پیشین در مقر اروپایی ملل متحد نیز میگوید: «سازوکار جدید مالی اروپا، یک چتر حمایتی به ایران میدهد؛ بسیاری از مشکلات ما حل خواهد شد».(سایت انتخاب ۸مهر ۹۷)
اما ظریف وزیرخارجه حسن روحانی چندان قطعیتی در موفقبودن این بسته از خود نشان نداده و در گفتگو با روزنامهنگاران در سازمانملل گفت: «در صورت ناکارآمدی مکانیسم اروپایی ممکن است از برجام خارج شویم».
در مورد خروج از برجام علی بیگدلی، یک کارشناس باند روحانی، در روز ۹مهر خاطرنشان کرد: «اساسا طرح خروج اروپا از برجام، از سوی ایران به یک «بلوف» تعبیر شده است و به همین دلیل هم اگر اروپا نتواند کاری انجام دهد و یا تعهدات خود را به سرانجام برساند، زیاد معتبر نخواهد بود؛ کما اینکه بارها چنین قراری را گذاشتهاند که به نتیجه نرسیده است».(خبرگزاری ایرنا ۹مهر ۹۷)
ناامیدی از«سازوکار ویژه» اروپایی در محافل همسو با روحانی ادامهدار است، اما همه آنرا عامل حفظ «برجام» توصیف میکنند. بهرام قاسمی، سخنگوی وزارتخارجه بهرغم اظهار کارشناسان اروپایی منکر میشود که «سازوکار اروپایی مشابه مبادله نفت در برابر غذا» است و تأکید میکند «این سازوکار جدیدی برای حفظ برجام است».(خبرگزاری ایسنا ۹مهر ۹۷)
حسن بهشتیپور در روز ۸مهر نوشت: «نباید به اظهارات اروپاییها خوشبین بود». بهشتیپور با بیانی متناقض ادامه میدهد: «امیدواریم با این سازوکار جدید، برجام نفس تازهیی پیدا کند. اروپاییها مبادلات بسیار گستردهیی با آمریکا دارند و شرکتهای اروپایی بهدنبال دستورات دولتهای اروپایی نیستند».(سایت الف ۸مهر ۹۷)
در رابطه با تبلیغات باند روحانی در مورد این سازوکار و در مورد تفاوت قول و عمل روحانی یک رسانه وابسته به باند خامنهای نوشت: «چرا آفتابه لگن هفت دست، شام و نهار هیچی؟!».
بهرغم هیاهو در مورد این «سازوکار» واقعیت این است که نمیتواند برای رژیم مشکل جدی حل کند و با تحریمهای آمریکا که در آبانماه اجرامیشود مقابله کند.
نقشی که این طرح میتواند داشته باشد این است که تاحدودی بتواند مبادله نفت و کالا و نفت در مقابل غذا را تضمین کند.
به این ترتیب که رژیم نفت بفرو شد و در ازای آن کالا و غذا دریافت کند که طبعاً کالاهاهم بنجل یا کالاهای لوکس و مصرفی هستند.
زیرا شرکتهای عمده اروپایی از ایران خارج شدهاند و این شرکتهای دست چندم اروپایی هستند که با آمریکا رابطه آنچنانی ندارند حاضرند با آن وارد مبادله نفت در مقابل کالا یا نفت در مقابل غذا شوند.
در مورد این سازو کار سایت سیاست روز وابسته به باند خامنهای مینویسد: «اکنون هواداران برجام و آنهایی که اصرار بر توافق با آمریکا و اروپا داشته و دارند، پاسخ دهند، آن زمان که برای توجیه عملکرد خود میگفتند اگر برجام نبود برنامه نفت در برابر غذا اجرا میشود، آیا اکنون طرح اروپا همان نیست؟».(سیاست روز ۱۰مهر۹۷)
ضمنا اگر این« سازو کار» برای نظام آخوندی کارساز است چرا این همه در مورد آن پنهان کاری میشود و بهرام قاسمی مدعی میشود: «به دلایل و شرایط خاص و فشاری که آمریکا روی همه کشورهای جهان برای ممانعت از همکاری با ایران وارد کرده است و هزینه و وقت زیادی هم صرف این کار کرده است، سازو کاری که میان ایران و اروپا مطرح بوده خیلی علنی و آشکار نشده و نخواهد شد.»(خبرگزاری ایسنا ۹مهر۹۷)
در زمینه واکنش تحلیگران نسبت به «اس پی وی» خبرگزاری ایسنا ۷مهر۹۷مینویسد:«برخی از تحلیلگران معتقدند که این کار اتحادیه اروپا بیشتر جنبه نمادین داشته و برخی آن را ناکارآمد میدانند».
چنانچه پایههای این« سازو کار» قوی است این حرف منطقی نیست که آمریکا بتواند در اجرای آن کارشکنی کند که در هراس از کارشکنی آمریکا دولت روحانی بیم علنی کردن جزئیات آنرا دارد.
این سازو کار که آن رسانه حکومتی آنرا «آفتابه لگنی» مینامد تعهدات کلانی برای حاکمیت آخوندی بهوجود میآورد زیرا زمانی اجرا خواهد شد که به شروط اروپا در زمینه توقف پروژه موشکی، توقف حمایت از تروریسم و دخالت در منطقه و... تن بدهد.
اموری که تا بهحال جزو مرز سرخهای آن بوده است وتا کنون هم برای اجرای آنها هزینههای گزاف مالی البته از جیب مردم ایران و هزینههای گزاف سیاسی پرداخته است.
آنچنانکه پیش برد خط حمایت از تروریسم و دخالت در منطقه به بهای انزوای تمام شده است وجبههای از کشورهای منطقه را در مقابل آن قرار داده است.