عموم کارشناسان حکومتی اقتصاد اذعان دارند رشد حجم پول در سال جاری، به سطوح نگران‌کننده‌ای رسیده است. بیش از ۲۰درصد نقدینگی به پول شامل اسکناس و مسکوک تبدیل شده است. دلایل این تبدیل بسیار مخاطره انگیز است.
آمارهای بانک مرکزی رژیم، نشان می‌دهد رشد نقدینگی در هفت ماه اول سال حدود ۱۹.۷ درصد بوده است. این در حالیست که رشد نقدینگی در سال۹۸، در حدود ۱۱درصد بوده است. به‌روشنی پیداست رشد نقدینگی، در سال جاری شتاب بالایی گرفته است. اما این شتاب در مورد حجم پول باز هم شدت بیشتری یافته است. حجم پول در سال جاری به رشد ۴۳درصدی رسیده است در حالیکه در سال گذشته به ۱۵درصد هم نرسیده بود. بهم خوردن نسبت نقدینگی و حجم پول سبب شده است گردش پول افزایش مضاعفی پیدا کند.
نقدینگی به ۳تریلیون تومان رسید
حجم و نرخ رشد نقدینگی از مهمترین شاخصهای هر اقتصاد محسوب می‌شود که اثر مستقیم بر نرخ تورم دارد. بنابراین محاسبه این نقدینگی تنها در نیمی از سال جاری وضعیت وخیم رشد سرطانی آن را نشان دهد. حجم نقدینگی در فروردین امسال ۲تریلیون و ۴۷۲هزار میلیارد تومان بوده است اما در پایان مهرماه با ۴۸۷هزار میلیارد تومان افزایش به مرز ۳هزار هزار میلیارد تومان (سه تریلیون تومان) رسیده است. رقم دقیق حجم نقدینگی طبق آخرین گزارش بانک مرکزی رژیم، معادل ۲هزار و ۹۵۹هزار میلیارد تومان بوده است.
این در حالی است که حجم پول موجود در اقتصاد ایران که شامل مسکوکات، اسکناس و حساب‌های جاری می‌شود از حدود ۴۲۷هزار میلیارد تومان در اوایل سال جاری شروع شد و در پایان مهرماه با افزایش ۱۸۴هزار میلیارد تومانی و رشد ۴۳درصدی به عدد ۶۱۱هزار میلیارد تومان رسیده است. با مقایسه این حجم پول نسبت به سال گذشته که کمتر از ۱۵درصد بود، نگرانیها باز هم بیشتر می‌شود.
افزایش غلظت پول در نقدینگی
با یک حساب ساده می‌توان نشان داد ظرف کمتر از یک و سال نیم گذشته نسبت حجم پول به نقدینگی افزایش یافته است. یعنی به ضرر شبه پول که شامل سپره‌های بلندمدت بانکی است این پول توی دست است (اسکناس و حساب جاری ها) که افزایش یافته است.
تورم انتظاری؛ چه می‌کند؟
علل و دلایل رشد نقدینگی و بواسطه آن افزایش حجم پول و در نهایت افزایش تورم و به‌اصطلاح عامیانه گرانی، وضعیت نگران کننده‌ای را در نگاه و انتظار جامعه و مردم نسبت به آینده تورم به‌وجود آورده است. آنچه که در علم اقتصاد به آن «تورم انتظاری» گفته می‌شود منشاء امروزین اتفاقات پیش آمده در اقتصاد ایران است.
«زمانی که انتظار از تورم آینده در جامعه افزایش یابد، مردم سعی می‌کنند پول‌های خود را از حسابها و سپرده‌های بلندمدت خارج کنند و با احتمال نقد شوندگی بالاتری نزد خود نگهداری کنند تا بتوانند آسوده‌تر در بازارهای دارایی و مالی مانند بورس، مسکن، ارز و... سرمایه‌گذاری کنند. به بیان دیگر با افزایش قیمتی که در بازار ارز در چند ماهه گذشته رخ داده و هم‌چنین رونق بی‌سابقه در بازار بورس، جامعه ترجیح داده تا داراییهای خود را از حساب‌های بلندمدت خود خارج کند و این حجم را وارد بازارهای دارایی و مالی کند. این ترافیک می‌تواند به بازار کالاها و خدمات نیز برسد، که البته به‌نظر می‌آید اوجگیری تورم در پاییز، همین مسأله را نشان می‌دهد». (اقتصادنیوز ۹آذر۹۹)
تولید نقدینگی روزانه: ۲ هزار میلیارد تومان
بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر این باورند که رشد بی‌مهابای نقدینگی مهمترین عاملی است که در شرایط رکود عمیق اقتصادی باعث می‌گردد تورم و گرانی چنان افزایش یابد که هیچ دولتی نتواند از پس آن برآید و این سیل ویرانگر را مهار کند. هم‌چنان که «آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد به‌طور متوسط روزانه ۲هزار میلیارد تومان به حجم نقدینگی کشور افزوده شده است، رقمی که نسبت به سال قبل به‌طور تقریبی دو برابر شده است». (دنیای اقتصاد۱۲تیر۹۹)
تا دلارهای نفتی بود، آرامش کاذب برقرار بود
در این واقعیت شکی نیست که مسبب رشد بهت‌آور نقدینگی در ایران، کسریهای بهت آورتر بودجه‌های دولتی است. تا زمانی که پول مفت ناشی از صدور نفت و منابع زیرزمینی کشور به‌دست کارگزاران فاسد و نالایق رژیم آخوندی می‌رسید می‌توانستند کسریهای بودجه و سرقت اموال عمومی را جبران کنند. اما به‌محض این‌که به‌دلیل سیاست‌های صدور بنیادگرایی و تروریسم و بحران آفرینیهای منطقه‌ای، دچار تحریم‌ها و انزوای بین‌المللی شدند و یا قیمت نفت و فرآورده‌ای آن پایین آمد، یکباره دست عوامل رژیم آخوندی بالا رفت و به‌حالت فلج مغزی افتادند به‌نحوی که دیگر به‌راحتی نمی‌توانند از پس هزینه‌های کمرشکن دستگاه‌های سرکوب داخلی و دزدیهای آقازاده‌ها و تأمین نیروهای نیابتی بر بیایند. بنابراین شروع می‌کنند به چاپ اسکناس بی‌پشتوانه و خلق پول بی‌حساب و کتاب و جبرا حرکت طغیانی تورم و گرانیهای طاقت سوز.
«بررسیها نشان می‌دهد که رشد نقدینگی از ابتدای دهه۹۰ در سطح ۲۶.۵ درصد قرار داشته است، اما در سال گذشته این رقم ۳۱.۳ درصد ثبت شد که بیشترین رقم سالانه در دهه۹۰ بود. نرخ رشد نقدینگی ۳۴درصدی یک‌سال منتهی به خرداد ۹۹ به میزان ۷درصد بالاتر از نرخ میانگین ۲۷درصدی بیست سال اخیر بوده است». (تعادل۱۱شهریور۹۹)
رشد هشدار آمیز نقدینگی در سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰
در شرایطی که رشد اقتصادی کشور منفی است و بیکاری باعث شده لشگرهای بزرگی از فارغ‌التحصیلان تا بازماندگان از تحصیل شکل بگیرد و تورم نیز در حال صعود به ناکجاآباد است، شاهد هستیم که روزانه بیش از ۲۴۰۰میلیارد تومان به نقدینگی کشور افزوده می‌شود و اگر همین افزایش تا پایان سال۱۳۹۹ ادامه داشته باشد بیش از ۷۳۰هزار میلیارد تومان به نقدینگی افزوده خواهد شد. معنی ساده اما وحشتناک این ارقام هم تورم باز هم بیشتر است که بر گرده مردم محروم ایران، سنگینی طاقت‌فرسایی دارد. از این هم فراتر پیش‌بینی می‌شود حجم نقدینگی در آغاز قرن پانزدهم به بیش از ۴تریلیون تومان (۴۵۰۰ هزار میلیارد تومان) برسد. عموم کارشناسان اقتصادی در این حیرتند که چطور می‌شود در عرض ۳سال گذشته به اندازه ۴۰سال به نقدینگی اضافه گردد؟!
«همزمان با رشد افسارگسیخته نقدینگی، برخی سعی دارند محلی برای هدایت نقدینگی پیدا کنند، یکی از بازارهای پیشنهادی برای هدایت نقدینگی بورس بوده است، در حالی در ۵ماهه ابتدای سال۱۱۰هزار میلیارد تومان به بورس رفته که ۲۵۰هزار میلیارد تومان خلق نقدینگی توسط بانک انجام شده است، بنابراین بورس و بازار باز و ... ریشه سیل نقدینگی را حل نمی‌کند». (فصل بانک ۹آذر ۱۳۹۹)
نگذاریم سیل پابگیرد
این پیش‌بینیها و برآوردها از سوی کارشناسان حکومتی مبنی بر افزایش سیل‌آسای نقدینگی و تورم ناشی از آن، یک نتیجه قطعی برای مردم محروم در همه پهنای ایران دارد، این‌که نمی‌توان شاهد آب گرفتگی خانه و اسباب زندگی بود، فرزندان و خانواده خود را در آبهای آلوده رها کرد تا سیل‌بند بیاید بلکه باید آستینها را بالا زد و باعث و بانی این خانه خرابیها و زندگیهای از دست رفته را گرفت. نظام ولایت فقیه پس از چهل سال غصب حاکمیت مردم ایران تازه می‌گوید فردایی بدتر از امروز خواهیم داشت. بنابراین سیل و طغیان اقتصادی – سیاسی این مملکت را باید از بنیان علاج کرد.
