اجلاس پارلمان اروپا در ۱۹آذر ۱۴۰۴ (۱۰دسامبر ۲۰۲۵)، همزمان با روز جهانی حقوقبشر، در بروکسل برگزار شد؛ زمانی نمادین که یادآور تعهد جامعه جهانی به کرامت انسانی، آزادیهای بنیادین و مقابله با نقض سیستماتیک حقوقبشر است. این همزمانی، به اجلاس بعدی فراتر از یک نشست سیاسی معمول بخشید و آن را به تریبونی اخلاقی و راهبردی برای بررسی یکی از حادترین بحرانهای حقوقبشری جهان معاصر، یعنی وضعیت ایران، تبدیل کرد. افزایش بیسابقه اعدامها، سرکوب اعتراضات مردمی و تشدید فشار بر زندانیان سیاسی بهویژه اعضا و هواداران مقاومت سازمانیافته، زمینهای فراهم ساخت تا مسأله ایران در کانون توجه فراحزبی پارلمان اروپا قرار گیرد.
بر اساس دادههای مطرحشده در اجلاس، تنها در ماه نوامبر ۲۰۲۵ بیش از ۳۳۰نفر در ایران اعدام شدهاند و شمار کل اعدامها در سال جاری به حدود ۱۸۰۰مورد رسیده است. این آمارها نهتنها از منظر حقوقبشری تکاندهندهاند، بلکه بیانگر ورود حاکمیت ایران به مرحلهای از بحران ساختاری و هراس از فروپاشی است. در چنین بستری، اجلاس بروکسل از اهمیتی مضاعف برخوردار است.
سخنرانی مریم رجوی و بهرسمیت شناختن مبارزه مردم ایران
سخنرانی مریم رجوی، رئیسجمهور برگزیده شورای ملی مقاومت ایران، نقطه کانونی این اجلاس بود. او با خطاب قرار دادن پارلمان اروپا بهعنوان «خانه دموکراسی مردم اروپا»، خواستار بهرسمیت شناختن حق مردم ایران برای سرنگونی استبداد دینی شد. این درخواست، بر مبنای اصول شناختهشده حقوق بینالملل و حق تعیین سرنوشت ملتها استوار است.
خانم رجوی ۳محور بنیادین همگرایی مردم ایران را برجسته کرد:
نخست، ضرورت تغییر رژیم به دست مردم و مقاومت سازمانیافته و بدون دخالت نظامی خارجی؛
دوم، مرزبندی قاطع با هر دو شکل استبداد، یعنی دیکتاتوری سلطنتی و دینی؛
سوم، جدایی دین از دولت بهعنوان پیششرط دموکراسی پایدار.
او با تحلیل وضعیت موجود، رژیم حاکم را در بنبستی تاریخی توصیف کرد که در آن، اعدام و سرکوب آخرین ابزارهای بقای سیاسی شدهاند.
طرح ۱۰مادهای مریم رجوی برای آینده ایران که در این اجلاس مورد توجه ویژه قرار گرفت، بهعنوان چارچوبی منسجم برای استقرار جمهوری دموکراتیک، سکولار، غیراتمی و مبتنی بر برابری جنسیتی معرفی شد. این طرح، با تأکید بر لغو مجازات اعدام، استقلال قوه قضاییه و پایبندی به اعلامیه جهانی حقوقبشر، پاسخی ساختاری به بحرانهای تاریخی ایران ارائه میدهد.
موج اعدامها و خطر تکرار جنایات دهه ۱۳۶۰
یکی از محورهای اصلی اجلاس، محکومیت موج بیسابقه اعدامها و هشدار نسبت به خطر تکرار جنایاتی مشابه قتلعام زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ بود. سخنرانان تأکید کردند که اعدامهای گسترده، نه نشانه اقتدار، بلکه بازتاب ضعف رژیم و ترس آن از گسترش مقاومت سازمانیافته است. اشاره مکرر به احکام اعدام علیه دستکم ۱۸زندانی سیاسی مرتبط با سازمان مجاهدین خلق، این نگرانی را تقویت کرد که حاکمیت در پی ایجاد رعبی مشابه دهههای گذشته است.
در این چارچوب، درخواست برای ارجاع پرونده جنایات رژیم ایران به شورای امنیت سازمان ملل و بهرسمیت شناختن قتلعام ۱۳۶۷ بهعنوان جنایت علیه بشریت، بهعنوان مطالبهای محوری مطرح شد. این رویکرد، بیانگر گذار از سیاستهای واکنشی و بیانیهمحور به سمت سازوکارهای الزامآور حقوقی و قضایی در سطح بینالمللی است.
نقش زنان و مقاومت سازمانیافته
اجلاس بروکسل بهطور ویژه بر نقش پیشتاز زنان در مقاومت ایران تأکید داشت. این موضوع نیز اهمیت دارد؛ چرا که زنستیزی نهادینه شده یکی از ستونهای ایدئولوژیک نظام حاکم بر ایران است. حضور و رهبری زنان در ساختار مقاومت، بهویژه در سازمان مجاهدین خلق، چالشی مستقیم علیه این ایدئولوژی محسوب میشود.
گزارشهای ارائهشده درباره فعالیت کانونهای شورشی در شهرهای مختلف ایران، بهویژه با مشارکت نسل جوان و زنان، نشاندهنده سطحی از سازمانیافتگی و تداوم است که با الگوهای اعتراضات پراکنده تفاوت ماهوی دارد. از این منظر، مقاومت سازمانیافته نه یک پدیده مقطعی، بلکه یک آلترناتیو سیاسی با ظرفیت جایگزینی ساختار قدرت تلقی شد.
مطالبه تروریستی شناختن سپاه پاسداران
یکی از نتایج برجسته اجلاس، اجماع گسترده بر شکست سیاست مماشات اتحادیه اروپا در قبال فاشیسم دینی بود. سخنرانان، تجربه دهههای گذشته را شاهدی دانستند بر اینکه تعامل بدون شرط، به تقویت ماشین سرکوب و صدور تروریسم انجامیده است.
در این راستا، مطالبهٔ قرار دادن سپاه پاسداران در فهرست سازمانهای تروریستی اتحادیه اروپا، بهعنوان گامی ضروری برای همسویی سیاست خارجی اروپا با ارزشهای اعلامی آن مطرح شد. این مطالبه پیامدهای عملی مهمی در حوزه تحریمها، پیگرد قضایی و محدودسازی شبکههای نفوذ رژیم در اروپا دارد.
حمایت شخصیتهای برجسته و ضرورت اقدام بینالمللی
حضور نخستوزیران و وزرای خارجه سابق و نمایندگان برجسته پارلمان اروپا، به اجلاس وزن سیاسی ویژهیی بخشید. توصیف رژیم ایران بهعنوان حکومتی در آستانه فروپاش، و تأکید بر اجتنابناپذیر بودن تغییر، بیانگر تغییری محسوس در گفتمان سیاسی اروپا است. حمایت آشکار از شورای ملی مقاومت ایران و طرح «راهحل سوم» مریم رجوی (نه جنگ، نه مماشات، بلکه تغییر دموکراتیک به دست مردم) بهعنوان گزینهیی واقعگرایانه و اخلاقی مطرح شد.
یک ضرورت راهبردی برای صلح و ثبات بینالمللی
اجلاس پارلمان اروپا در روز جهانی حقوقبشر ۱۴۰۴ را میتوان نقطه عطفی در رویکرد اتحادیه اروپا نسبت به ایران دانست. این نشست، با پیوند زدن مسأله حقوقبشر به امنیت منطقهیی و جهانی، نشان داد که حمایت از مردم ایران و مقاومت سازمانیافته آنان ضرورتی راهبردی برای صلح و ثبات بینالمللی است. تأکید بر پایان سیاست مماشات، پاسخگویی حقوقی عاملان جنایت و حمایت از آلترناتیو دموکراتیک، پیام روشنی داشت: آینده ایران نه در تداوم استبداد، بلکه در استقرار جمهوریای آزاد، دموکراتیک و سکولار رقم خواهد خورد.
