در هفته دوم اردیبهشت ۱۴۰۴، بنا به اعتراف یک روزنامه حکومتی (۱) در حالی‌که انتظار می‌رفت روند نامنسجم خاموشی‌های بهاره در بازه‌ای کوتاه‌مدت – حداکثر یک تا دو هفته – به پایان رسد و مجموعه وزارت نیرو و شرکت توانیر نسبت به بازتنظیم و مدیریت تأمین برق کشور اقدام کنند، روند کنونی خلاف این پیش‌بینی را نشان می‌دهد. خاموشی‌هایی که از میانه فروردین‌ماه آغاز شده‌اند، نه‌تنها کاهش نیافته، بلکه استمرار آنها اکنون به‌نحوی است که به‌نظر می‌رسد به خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده فصل گرم سال نیز متصل خواهد شد.
در شهرستانهای مختلف استان تهران، از مناطق شمالی هم‌چون شمیرانات تا نواحی غربی مانند شهریار و مناطق پیرامونی آن، قطعی‌های مکرر برق در بازه‌های زمانی دو تا چهار ساعت مشاهده شده است. بخش قابل توجهی از این خاموشی‌ها بدون اطلاع‌رسانی قبلی و خارج از برنامه‌های اعلام‌شده صورت گرفته‌اند، به‌نحوی که حتی حداقل هماهنگی لازم میان زمان‌بندی رسمی و واقعیت میدانی نیز برقرار نبوده است.
این قطعی‌های مکرر و طولانی، تبعاتی فراتر از فقدان روشنایی و اختلال در امور روزمره داشته‌اند. در مناطقی که تأمین آب شرب وابسته به فعالیت چاه‌های پمپاژ برق‌محور است، نظیر صباشهر از توابع شهرستان شهریار، خاموشی برق منجر به اختلال جدی در توزیع آب شده و در مواردی قطعی بیش از چهار ساعته آب به‌وقوع پیوسته است. این مسأله، زندگی روزمره شهروندان را با اختلالاتی بنیادین مواجه کرده است.
در نواحی شمالی تهران از جمله شمیرانات نیز، اگر چه اعلام شده بود که خاموشی‌های میان‌روزی در قالب برنامه‌یی دو ساعته اعمال خواهد شد، در عمل این خاموشی‌ها تا بیش از چهار ساعت به طول انجامیده‌اند. سامانه‌های پاسخگویی نیز پاسخ‌گوی شهروندان معترض و سردرگم نبوده‌اند.
این بی‌توجهی به موج گسترده‌یی از قطع برق در تهران و شهرهای اطراف، به جرقه‌ای برای فوران خشم مردم همراه با شعارهای ضدحکومتی در خیابان‌ها تبدیل شد. در این اعتراضات، مردم با شعارهای «مرگ بر خامنه‌ای»، «مرگ بر دیکتاتور» و «مرگ بر بسیجی» وضعیت طاقت‌فرسای معیشتی و ریشه‌های سیاسی این بحران واکنش نشان دادند.
گزارشی از صحنه اعتراضات
در روز ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴، قطعی گسترده برق در مناطقی مانند تهران، پردیس، شهر ری، سلطان‌آباد، بهارستان و شهریار گزارش شد. شهروندی در تهران گزارش داد:
«امروز بار دومه که این برق می‌ره. بار اول ۳ساعت و نیم، الانم که بار دومه... وقتی برق می‌ره، آب قطع می‌شه، اینترنت قطع می‌شه، آنتن موبایل‌ها تقریباً می‌پره»
در این گزارش، هم‌زمان، جمعیت شعار می‌دادند: «مرگ بر خامنه‌ای»، «مرگ بر دیکتاتور». در پردیس نیز صدای جمعیت بلند بود که فریاد می‌زدند:
«تو قبرت خامنه‌ای»!
در دانشگاه ملی تهران، دانشجویان در خوابگاه دختران تجمع کرده و با شعار «دانشجو می‌میرد، ذلت نمی‌پذیرد» به قطع برق و وضعیت سیاسی کشور اعتراض کردند. این حضور دانشجویان، بیانگر پیوستن قشر جوان به حرکت اعتراضی بود.
در شهر ری و بهارستان، مردم مقابل فرمانداری تجمع کردند و از ناتوانی نهادهای رسمی در پاسخگویی به ستوه آمده بودند:
«رفتیم جلوی فرمانداری، در رو باز نکردند. به کی بگیم این درد رو؟»
همین‌طور در سلطان‌آباد و شهریار، کسبه و مردم به ناتوانی حکومت در تأمین برق و پاسخگویی اعتراض داشتند.
تحلیل سیاسی-اجتماعی اعتراضات
قطع مکرر و بدون اطلاع برق، همراه با قطع هم‌زمان آب، اینترنت و آنتن موبایل، جرقه‌ای بر خشم انفجاری مردم ایران است.
شعارهای معترضان این بار مستقیم رأس نظام را نشانه گرفت. «مرگ بر خامنه‌ای» و «مرگ بر دیکتاتور» بیانگر این است که مردم، نه تنها وضعیت اقتصادی بلکه ساختار سیاسی را علت بحرانها می‌دانند.
نکته قابل توجه این‌که در این اعتراضات از دانشجویان در دانشگاه ملی تا کسبه در بازار سلطان‌آباد، همه حضور داشتند. شعارهای دانشجویان مانند «دانشجو می‌میرد، ذلت نمی‌پذیرد» نشان می‌دهد که بحران فقط محدود به اقشار پایین جامعه نیست.
اظهاراتی از جانب مردم مانند «در فرمانداری را باز نکردند» و «فرماندار نیست» نمونه بارز طرد حاکمیت از جانب مردم است.
شعارهای ساختارشکنانه مانند «تو قبرت خامنه‌ای» و «مرگ بر دیکتاتور» نمایانگر عبور مردم از هر گونه انتظار اصلاحات قلابی در چارچوب موجود است. این فریادها خواستار تغییر بنیادی هستند.
حمایت مقاومت ایران از اعتراضات قطع برق
خانم مریم رجوی، رئیس‌جمهور برگزیده مقاومت ایران، در تازه‌ترین توئیت خود درباره اعتراضات نوشت:
«قطعی مکرر و بدون اطلاع قبلی برق در شهرهای مختلف، زندگی مردم را فلج کرده و فریاد اعتراض اقشار مختلف را برانگیخته است. درود بر مردم تهران و شهرهای اطراف، از جمله پردیس، رباط‌کریم، بهارستان، پرند، نسیم‌شهر و گلستان که به هنگام قطع برق با شعارهای مرگ بر خامنه‌ای و مرگ بر دیکتاتور به خیابان‌ها آمدند».
***
بی‌گمان این وضعیت برای فاشیسم دینی که تمام سرمایه‌های ملی را خرج جنگ‌افروزی و تروریسم و نیز حفظ حاکمیت خود نموده مانند راه رفتن بر لبه شمشیر است. مردم به‌جان آمده ایران دیگر این وضعیت را برنمی‌تابند. هر بحرانی از این دست می‌تواند زمینه‌ساز انفجار خشم عمومی و شکل‌گیری قیام در شرایط کنونی باشد.
منبع:
(۱) روزنامه آرمان ملی، «قطعی‌های برق ۴ ساعته شد»، ۱۶اردیبهشت ۱۴۰۴
