گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت‌های مخفیانه هسته‌یی رژیم، موجی از واکنش‌های بین‌المللی و داخلی را در پی داشته است. این گزارش با صراحت بی‌سابقه‌ای، نه‌تنها بر افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده تأکید دارد و از فعالیت‌هایی پرده برداشته بلکه می‌تواند با ساخت تسلیحات هسته‌یی مرتبط باشد.
یافته‌های گزارش آژانس و واکنش دیپلماتیک غرب
خبرگزاری رویترز در گزارشی که در تاریخ ۱۰خرداد ۱۴۰۴ منتشر کرد، نوشت: «طبق گزارش محرمانه و جامع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در اختیار کشورهای عضو قرار گرفته، رژیم ایران فعالیت‌های هسته‌یی مخفیانه‌‌یی را با استفاده از موادی که به آژانس گزارش نشده بودند در ۳مکان انجام داده است»(رویترز، ۱۰خرداد ۱۴۰۴). این گزارش هم‌چنین اشاره دارد که ذخیره اورانیوم غنی‌شده ایران با غنای تا ۶۰درصد که به سطح مورد نیاز برای تسلیحات هسته‌یی بسیار نزدیک است، حدود ۵۰درصد افزایش یافته و به ۴۰۸.۶کیلوگرم رسیده است.
دیوید آلبرایت، رئیس مؤسسه علوم و امنیت بین‌المللی، در واکنش به این گزارش نوشت: «این گزارش‌ها رژیم ایران را نشان می‌دهند که بی‌وقفه در تعهدات پادمانی خود تقلب می‌کند و پیوسته درباره تلاش‌های تسلیحات هسته‌یی خود دروغ می‌گوید. این اسناد ادعای ایران مبنی بر حق غنی‌سازی را بی‌اعتبار می‌کند»(دیوید آلبرایت، مؤسسه علوم و امنیت بین‌المللی).
به‌نوشته نیویورک تایمز در تاریخ ۱۰خرداد: «بسیاری از کارشناسان تردید دارند که خامنه‌ای، با توافقی که در عمل تأسیسات پیشرفته هسته‌یی را تعطیل می‌کند، موافقت نماید». این روزنامه هم‌چنین از ارائه پیشنهادی از سوی آمریکا به ایران خبر داد که خواهان توقف کامل فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم و تشکیل کنسرسیوم منطقه‌یی برای انرژی هسته‌یی با مشارکت ایران، عربستان سعودی و سایر کشورهای عربی است(نیویورک تایمز، ۱۰خرداد ۱۴۰۴).
تهدید فاشیسم دینی به واکنش متقابل
واکنش فاشیسم دینی به این گزارش‌ها شدید و تهدیدآمیز بوده است. خبرگزاری فرانسه نوشت: «رژیم ایران هشدار داد که اگر کشورهای اروپایی از گزارش آژانس سوءاستفاده کنند، تلافی خواهد کرد»(خبرگزاری فرانسه، ۱۱خرداد ۱۴۰۴).
در همین راستا، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه پزشکیان، در تماس با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، اعلام کرد: «ایران به هر گونه اقدام نامناسب از سوی طرف‌های اروپایی پاسخ خواهد داد» و از گروسی خواست تا جلوی سوءاستفاده از گزارش آژانس را بگیرد.
در ادامه، نورنیوز وابسته به شورای عالی امنیت رژیم با انتشار یادداشتی با عنوان «گزارش آژانس، رفتار غرب و یک هشدار» نوشت: «گزارش مغرضانه آژانس، بازگشت به بازی‌های پرهزینه را یادآوری می‌کند... تصمیمات پیش رو شاید معادلات را وارد مرحله‌‌یی کند که برای غرب خوشایند نیست»(نورنیوز، ۱۲خرداد ۱۴۰۴).
موضع‌گیری رسانه‌ها و نهادهای رسمی رژیم
اظهارات تند و پراضطراب از سوی مقامات و رسانه‌های رسمی ایران، نمایانگر نگرانی عمیق از تبعات بین‌المللی این گزارش است. پاسدار سرتیپ عبدالله گنجی، در پستی در فضای مجازی نوشت: «آژانس بیانیه رشد خارق‌العاده غنی‌سازی بدهد، همزمان مجاهدین هم از مقر هسته‌یی در سمنان رونمایی کنند!؟... هوشیاری مضاعف لازم است»(عبدالله گنجی، ۱۲خرداد ۱۴۰۴).
در همین راستا، غریب‌آبادی، معاون وزارت‌خارجه رژیم، گفت: «مدیرکل آژانس هیچ حقی ندارد که یک فعالیت مشروع را تحت عنوان یک فعالیت مورد نگرانی معرفی کند. این اقدام گروسی کاملاً یک اقدام سیاسی و در راستای منافع برخی کشورهای خاص می‌باشد»(خبرگزاری رسمی رژیم، ۱۱خرداد ۱۴۰۴).
موضع‌گیری آمریکا و پیامدهای احتمالی
در طرف دیگر، کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، اعلام کرد: «ایالات متحده پیشنهادی مفصل و قابل‌قبول برای رژیم ایران ارسال کرده که پذیرش آن به نفع آن‌هاست»(نیویورک تایمز، ۱۰خرداد ۱۴۰۴).
با این حال، تحلیل‌گران بر این باورند که روند پیچیده مذاکرات و حجم بالای بی‌اعتمادی مانع از دستیابی سریع به توافق خواهد بود.
در نهایت، گزارش آژانس و تلاش برای صدور قطعنامه در شورای حکام می‌تواند منجر به ارجاع پرونده رژیم به شورای امنیت سازمان ملل شود. چنان‌که رویترز نوشت: «در صورت تصویب این قطعنامه، این نخستین بار در نزدیک به ۲۰سال گذشته خواهد بود که ایران به‌طور رسمی در وضعیت عدم انطباق قرار می‌گیرد» (رویترز، ۱۰خرداد ۱۴۰۴).
جمع‌بندی
گزارش آژانس که مبتنی بر مدارک مستند درباره فعالیت‌های اعلام‌نشده هسته‌یی است، بار دیگر ابعاد نگران‌کننده برنامه‌های پنهان هسته‌یی رژیم را آشکار کرده است. واکنش‌های عصبی سران و مقامات فاشیسم دینی، در کنار تلاش‌های دیپلماتیک غرب برای مهار این روند، حکایت از ورود به مرحله‌‌یی حساس در بحران هسته‌یی دارد؛ مرحله‌‌یی که می‌تواند با فعال‌سازی مکانیسم‌های تنبیهی مانند اسنپ‌بک، سرنوشت توافق برجام را تعیین کند.
