یکی از پرچالشترین عرصهها و بهعبارت گویاتر، داغترین منازعهها بین حکومت و مردم ایران، اینک بر سر فضای مجازی و دسترسی آزاد به آن است. استبداد مبتنی بر تحریف باور داشتهای دینی بر آن است که ایران را به سطح یک کشور منزوی و قطع از دادههای جهانی تنزل دهد؛ دهکدهیی جدا از شاهراه ارتباطات جهانی که بتوان آن را با قوانین برآمده از افکار متحجر و بنیادگرایانه کنترل کرد. این اتوپیای ارتجاعی در مواجهه با دنیای امروزین و تکنیکهای در حال توسعهٔ دسترسی به اینترنت، پیوسته در هم میشکند و فرومیریزد. این جنگی است که از دو سو ادامه دارد.
حکم خامنهای برای ایجاد «اینترنت امن»!
نایبرئیس مجلس ارتجاع در اختتامیهٔ یک گردهمایی موسوم به «کنفرانس بینالمللی رسانه، ارتباط و حکمرانی سایبری» از طرح حکومت به نام «اینترنت امن»! برای سانسور فضای مجازی پرده برداشت. او در این کنفرانس بهطور تلویحی اعتراف کرد که خامنهای در پشت اجرای این طرح است:
«اینترنت امن یعنی اینترنتی که شبکه ملی اطلاعات داشته باشد. ما در بحث اینترنت امن میگوییم، اطلاعات کشور لازم نیست به سرورهای خارجی برود و برگردد. ما میگوییم چرا اینها در اینترنت اخلاق را مد نظر قرار نمیدهند. نظر ما داشتن اینترنت اخلاق مدار بر مبنای ارزشهای اسلامی است. این فیلترینگ نیست. در دنیا هم تجربه شده است. استفاده از اینترنت سن مجاز خودش را دارد. ما هم دنبال همین موضوعات هستیم. حکم حضرت آقا بر همه واجب است. ما هم سربازیم» (انتخاب. ۵مرداد ۱۴۰۱).
اجرای چراغ خاموش طرح صیانت
«سربازان»! مجری «حکم حضرت آقا»! هرگز جرأت این را نداشتهاند که آشکارا بگویند ما میخواهیم اینترنت ایران را از شبکهٔ جهانی قطع کرده و به فعالیت شبکههای فعال اجتماعی خاتمه دهیم. آنها تجربهٔ شکستخوردهٔ فیلترینگ را چه در جریان قیامهای ۹۶ و ۹۸ و چه در دیگر سرفصلهای قیامآفرین دارند. علاوه بر آن میدانند که اجرای طرح مشعشع «صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی» یا حتی خبر اعلام اجرای آن نیز چه پیامدهایی را در جامعه برمیانگیزاند؛ از این رو علاوه بر عقبنشینی از دعاوی قطع اینترنت، طرح صیانت را نیز پس از پاسکاریهای فراوان بین مجلس و دولت حزباللهی، آهسته و بیسر و صدا به پشت صحنه بردند؛ اما بر اساس دادههای موجود، این طرح بهصورت چراغ خاموش در حال اجرا میباشد.
از نشانههای اجرای آن میتوان به ممنوع کردن و محدودسازی فیلترشکنها در خرداد ماه، قرار گرفتن تنظیمات جستوجوی گوگل و بینگ برای ایرانیان در حالت ایمن، فعال شدن قفل کودک برای کاربران بزرگسال در همراه اول و ایرانسل و حتی وب و آسیاتک، در تیرماه اشاره کرد. اختلال سراسری اینترنت از ۲۳ تا ۳۰مرداد در بیش از ۱۵استان ایران نیز بخشی از اجرای این طرح است.
در جدیدترین روش برای سانسور اینترنت، وزارت ارتباطات رئیسی، با دستکاری پروتکلهای رمزنگاری شده بین «کلاینت» و «سرور» به نام «تیالاس»، باعث اختلال تماس برخی پیامرسانها مانند واتسآپ و اسکایپ شد. در گام بعدی با مسدود کردن آدرسهای اینستاگرام تلاش کرد دسترسی به آن را ناممکن نماید. علاوه بر آن از طریق اپراتورهای داخلی به محدودسازی پیامکهای حاوی رمز فعالسازی اقدام کرد تا از دریافت پیامک کد تأیید به پلتفرمهای خارجی مانند تلگرام جلوگیری کند. این نوعی از سانسور است که در داخل کشور به آن «فیلترینگ چینی» میگویند. تلگرام این مورد اخیر را با برقراری تماس صورتی دور زد.
کی بود، کی بود؟ من نبودم!
نکتهٔ قابل توجه اینکه هر بار وقتی صدای کاربران اینترنت درمیآید، عیسی زارعپور، وزیر ارتباطات [بخوانید قطع ارتباطات] رئیسی در هراس از تبدیل شدن این اعتراضات به سوختبار قیام، خود را به کوچهٔ علی چپ میزند و نقش حکومت در اختلال اینترنتی را انکار میکند.
او با وقاحت تمام میگوید: «اینترنت کند نشده، بلکه توقع مردم بالا رفته است»! یا بهنحوی سخیف مدعی افزایش سرعت اینترنت هم میشود:
«سرعت اینترنت افزایشیافته است. میزان دقیق آن را نمیدانم، اما افزایشیافته و بهطور متوسط به حدود ۲۷ مگابیت بر ثانیه رسیده است».!
وزیر ولایی در حالی ناشیانه از تاکتیک «کی بود، کی بود من نبودم»! برای ایزگم کردن نقش خود و ولی نعمتاش استفاده میکند که یک روزنامهٔ حکومتی صریح و بیتعارف به قرار گرفتن پای دولت بر روی خرخرهٔ اینترنت اعتراف کرد و نوشت:
«آگاهان این وضع را ناشی از اختلال عمدی میدانند و میگویند این اختلالات پیشدرآمد اجرای سیاست دیگری است. سیاستی که شبکههای اجتماعی هدف آن است» (همدلی. ۲۷مرداد ۱۴۰۱).
بنزین بر شرارههای خشم مردم
خامنهای چارهٔ نجات حکومت از قیامهای آتشین را در ایجاد اختلال در اینترنت و قطع دسترسی به شبکههای اجتماعی دیده است. او گمان میکند با تشبث میتواند از تبعات اجتماعی اجرای این طرح رذیلانه در امان بماند و همزمان با آن مانع از فعالیت کانونهای شورشی و ارتباطگیری قیامآفرینان با یکدیگر شود. او در حقیقت دارد بر شرارههای خشم در کمین مردم، بنزین میپاشد. وقتی این خشم به حرکت درآید، تکنیکهای وارداتی چین و ماچین و تمهیدات تراوش کرده از جمجمههای تارعنکبوت بستهٔ ارتجاعی هرگز قادر به مهار آن نخواهد بود.