باز هم در رژیم صحبت از مبارزه با فساد است و این بار برای آن همایش هم ترتیب دادهاند. روزنامهٔ ایران ارگان دولت روحانی در شمارهٔ ۱۸آذر ۹۷ از همایشی با عنوان «مبارزه با فساد در ایران؛ نظاممند یا موردی؟» که شنبه گذشته در تهران برگزار شده، خبر داد.
این همایش در دانشکدهٔ مدیریت دانشگاه تهران برگزار شد و کسانی که گزارش روزنامهٔ ایران آنها را اساتید دانشگاه مینامید، در آن سخنرانی کردهاند.
در مقدمه این گزارش که در آن گزیدهای از سخنرانیهای سخنرانهای این همایش آمده، میخوانیم: «سرآمدان مدیریت، جامعهشناسی و اقتصاد کشور، زیر و بالای فساد در ایران را بررسی کردند».
قسمتهایی از اظهارات سخنرانیهای این همایش نقل میشود تا مشخص شود این ادعا که آنها «زیر و بالای فساد در ایران را بررسی کردند» چقدر واقعیت دارد:
یکی از سخنرانها به نام عابدی جعفری که از او بهعنوان پژوهشگر حوزه فساد نام برده شده، حرف معقولی زده و گفته است: «این انتظار که سیستم، خود دست به اصلاح بزند» را بعید دانست و افزود که «برای مبارزه با فساد در قدرت و ثروت، نهاد سومی باید به میان بیاید». وی اقرار میکند که: «۸۰درصد مردم به اقدام دولتها در مبارزه با فساد بیاعتماد هستند».
با این حرفها، این انتظار ایجاد میشود که کسانی که در این همایش جمع شدهاند تا موضوع فساد و نظاممند بودن آن را بررسی کنند، خارج از این سیستم یا لااقل جزو هیأت حاکمه نباشند، البته اغلب شرکتکنندگان خیلی شناختهشده نیستند، اما در میان آنها یک فرد بسیار شناختهشده وجود دارد: علی ربیعی با نام مستعار عباد از دژخیمان و معاونان پیشین وزارت اطلاعات که سالها وزیر کار رژیم بوده و بهتازگی از این سمت برکنار شد.
علی ربیعی که در حال حاضر از نزدیکترین مشاوران روحانی است و در هیأت دولت هم حاضر میشود، میگوید: «اگر درباره فساد حرف میزنیم، تنها به دولت توجه میکنیم، در حالی که امروز از نهادهای مدنی تا دانشگاه و رسانه هم درگیر فساد هستند». او بهنقل از یک استاد دانشگاه، به آمار جالبی اشاره کرده و میگوید: «بهطور سرانه هر ایرانی از فساد، ۱۰۰هزار تومان از دست میدهد».
ربیعی همچنین در زمینه رویکرد سیاسی به فساد نیز گفت که «فقدان دموکراسی همهجانبه و پیدایش دموکراسی صوری فساد زیادی را ایجاد میکند» او همچنین به موضوع حامیپروری در فساد اشاره کرده و میافزاید: «قدرتمندان کسانی را در پستها میگمارند تا منافع آنان را تأمین کنند، یکی از عوامل دیگر بروز فساد است».
جالب این است کسی این حرف را میزند که پس از اینکه از وزارت کار کنار رفت گفته شد که در این وزارتخانه بعضی پستهای نان و آبدار به قیمت ۵۰۰میلیون تومان خرید و فروش میشد.
ابراهیم حاجیانی که بهعنوان استاد دانشگاه معرفی شده در پاسخ به این سؤال که آیا فساد در ایران سیستمی هست یا خیر؟ با بیان اینکه «فساد ماهیتاً شبکهای، ساختارمند و نظاممند است و بدون اینها امکان بقا ندارد»، اضافه کرد: «شبکههای فساد در ایران، در حوزههای زیادی به هم متصل شدهاند، یکدیگر را میشناسند و با هم هماهنگ میشوند». وی با بیان اینکه «ما با فساد نظاممندی که در سطوح پیچیده، عالی و تو در تو عمل میکند، مواجه هستیم»، این پرسش را مطرح کرد که «آیا اراده سیاسی برای مقابله با فساد وجود دارد و اگر وجود دارد، سطح آن چیست؟». او البته به این سؤال جواب روشنی نداد.
سخنران دیگری در مورد سؤالی که خودش مطرح کرد که «آیا فساد سیستماتیک در ایران وجود دارد» جواب دیپلماتیک و دوپهلویی داد و در نهایت گفت: «مردم معتقدند که فساد نظاممند در کشور وجود دارد».
به این ترتیب در این همایش حرفهای زیادی زده شد، اما برخلاف آنچه در مقدمه گزارش کذایی آمده بود، هیچکس به «زیر و بالای فساد» که در کلمهٔ دیکتاتوری خلاصه میشود، هیچ اشارهای نکرد و البته نمیتوانست هم بکند، تنها چنانکه دیدیم بعضیها با ایما و اشاره سعی کردند حرفهایی بزنند. آنها نگفتند که حرف درمانی چه اثری بر اژدهای هفتسر فساد میتواند داشته باشد؟
واقعیت این است «زیر و بالای فساد» از رأس نظام یعنی بیت خامنهای و بهطور مشخص شخص خامنهای، دولت ضدمردمی، قوه قضاییه و سپاه پاسداران ضدخلقی و... به سایر نهادها در حاکمیت سرایت کرده است.
فساد در بیت خامنهای آنچنان است که تاکنون چندین نفر از عوامل رژیم به این موضوع اشاره کردهاند که اگر قرار باشد با فساد مبارزهای صورت بگیرد باید اول از بیت خامنهای شروع شود.
نهادهای وابسته به بیت خامنهای نظیر «ستاد اجرایی فرمان امام»، بنیاد مستضعفان، بنیاد شهید و سپاه پاسداران ضدخلقی و... تماماً آغشته به فساد، قاچاق کالا و... هستند.
جرایم سپاه پاسداران در فساد آنچنان آشکار است که رؤسای جمهور نظام یعنی محمود احمدینژاد و آخوند حسن روحانی در جریان تضادهای درونی بهصراحت نسبت به آن شکوه و شکایت کردند و مشخصاً صحبت از برادران قاچاقچی یا اسکلههای تحت کنترل سپاه در قاچاق کالا به میان آوردند.
بهرغم اینکه هیچیک از سخنرانانی که به آنها اشاره شد از مصادیق و «زیر و بالای فسا» حرفی به میان نیاوردند اما به این واقعیت اشاره کردند که فساد در این نظام نهادینه و سیتماتیک و ماهیتاً شبکهای ساختارمند و نظاممند است. علی ربیعی هم تلویحاً اذعان کرد فساد از رأس نظام ناشی میشود و آنها که در رأس حاکمیت هستند حامی فساد در پایین هستند و همین قدرتمندان هستند که عناصر فاسد را در نهادهای زیردستی بکار میگیرند تا منافع آنها را تأمین کند.
در این بهاصطلاح همایش این سؤال نیز مطرح شد که آیا اراده سیاسی برای مقابله با فساد وجود دارد و اگر وجود دارد، سطح آن چیست؟
جواب روشنی به این سؤال نیز داده نشد زیرا وقتی فساد ساختاری و نهادینه است به حکم قاعده «چاقو که دسته خود را نمیبرد»، جواب به این سؤال هم مطلقاً منفی است. به عکس ارادهای که در میان سردمداران رژیم دیده میشود اصرار بر تداوم فساد است، چرا که نظام ولایت همچنان که از ابتدا بوده، برای تداوم حیات ننگین خود به غارتگری و فساد سیاسی و اقتصادی متکی است.