«شرایط هر چه باشند ما در برابر محراب مقدس تاریخ ایران به وظیفه انسانی، وجدانی، میهنی و مردمی‌مان برای نجات شرف، اعتبار و حیثیت و افتخارات مردم‌مان، تمامی مردم‌مان تا آنجا که در قوه داشتیم، قیام و اقدام کردیم. ما مردانه ایستاده‌ایم، بیچاره شب‌گرایان، وقتی مردمی به‌این درجه از آگاهی به‌این درجه از پایمردی به‌این مرحله از بلندای ایمان و تعهد و قاطعیت دست یافته‌اند، همه‌کس و قبل از همه، شیادان و جنایتکاران تهران حساب کار خودشان را می‌کنند».
(از نامه‌های کاظم رجوی به رئیس جمهور برگزیدهٔ مقاومت)
***
دکتر کاظم رجوی، شهید بزرگ حقوق‌بشر، یکی از شخصیت‌های اثرگذار بر جنبش مقاومت ایران است؛ شخصیتی که با گذر هر چه بیشتر پاشنه‌های زمان بر گردهٔ تاریخ، او را بهتر از دیروز می‌شناسیم و آیندگان بهتر از امروز او را خواهند شناخت و ارج خواهند نهاد.
عشقی آتشین به مسعود
کسانی که سخنرانی کاظم رجوی را در مراسم ۳۰خرداد سال۶۴ شنیده یا دیده باشند، گواهی خواهند داد که او عاشق مسعود بود. این عشق، بیش و پیش از آن‌که عشق به یک برادر تنی باشد، عشقی پرداختگرانه و از جنس آرمانی بود. او در مسعود، تجسم آرزوهای سرکوفت خوردهٔ یک خلق محروم را می‌دید. وقتی او را می‌نگریست در نی‌نی نگاهش، واپسین فروغ چشمان شهیدانی را می‌دید که تنها تمنایشان ـ در دقیقه‌های آخر اعدام ـ این بود که کسی سلامشان را به مسعود برساند. از این رو مسعود را هزاران بار به برادری خود انتخاب کرده بود و از داشتن چنین برادری به خود می‌بالید (۱).
او برادری با مسعود را در مداری شناخته بود که هر مجاهد یگانه شده با آرمان مسعود، با گذار از آزمایش‌های صعب مبارزه به آن دست می‌یابد.
عشق پرداختگر
آری او عاشق مسعود بود و از ابراز این «عشق خوش‌سودا» هرگز خودداری نمی‌کرد. این عشق پرداختگر، زندگی او را دگرگون کرد و به مسیری انداخت که عاشقان بهتر می‌دانند و در شرح و بیان و تفسیر و مقال نمی‌گنجد.
هر چه گویم عشق را شرح و بیان
چون به عشق آیم خجل گردم از آن
گر چه تفسیر زبان روشن‌گر است
لیک عشق بی‌زبان روشن‌تر است
تاریخ چه دقیق تب و تاب‌ها و دغدغه‌های او را با شنیدن خبر اعدام مسعود ثبت کرده است. او با شرکت در یک مصاحبهٔ تلویزیونی، مردم سوئیس را مخاطب قرار داده و گفته بود:
«ده روز است که حکم اعدام برادرم برای بار دوم تأیید شده و قطعیت یافته‌است. ده روز است که بیش از پیش، وقتی زنگ در به صدا در می‌آید، وقتی تلفن زنگ می‌زند یا کسی به‌سادگی می‌پرسد: آیا اطلاع داری؟ دلم فرو می‌ریزد. زیرا فکر می‌کنم که خبر بد، خبر اعدام، خبر تیرباران، خبر سرنوشت را آورده‌اند. دلم به‌کار نمی‌چسبد. کم‌کم زندگی و زیبایی‌هایش را فراموش کرده‌ام. ای کاش! مرا می‌گرفتند و به جای برادر جوانم زندانی می‌کردند».
این همان عشقی است که باعث شد به‌قول پرفسور ژان زیگلر، کاظم زمین و زمان را برای نجات جان مسعود بسیج نماید. او در این زمینه می‌گوید:
«من فهمیدم کاظم رجوی از چه ساخته شده بود، و نیروی باور نکردنی جنبشی که او شکل داد از کجا نشأت می‌گرفت. البته از آن نقطه، در من یک دوستی خلل‌ناپذیر نسبت به وی متولد شد».
پایه‌گذاری و پیشبرد دفاع از حقوق زندانیان
دکتر کاظم رجوی نخستین کسی بود که در جنبش مقاومت ایران، به دفاع از حقوق زندانیان پرداخت. اقدامات او برای نجات جان مسعود از خطر اعدام هنوز در نوع خود بی‌نظیر است. مراجعه به کورت والدهایم، دبیرکل وقت سازمان ملل و متقاعد کردن او برای اعتراض به شاه و راه‌اندازی یک کارزار گستردهٔ حقوقی، با فراخوان دادن به کمیسیونهای بین‌المللی حقوق‌دانان، شوراها، کلیساها و سازمانهای حقوق بشری؛ و نیز فرستادن پیر گرایر، رئیس کنفدراسیون سوئیس به سنت موریس برای گفت‌وگو با شاه، بخشی از این اقدامات است. در اثر فعالیت‌های روشنگرانهٔ او بود که شاه مجبور شد، حضور دو وکیل سوئیسی را در دادگاه محاکمهٔ اعضای مرکزیت سازمان مجاهدین خلق ایران بپذیرد.
اقدامات ارزشمند او، مبنایی شد تا بر اساس آن فعالیت‌های روشنگرانهٔ مقاومت ایران در زمینهٔ حقوق‌بشر، نهادینه و سیستماتیک شود و به این ترتیب، خونهای فرو ریخته، به سلاحی کارآمد در مسیر سرنگونی تبدیل گردد.
خونی افشاگر، جوشان و ناآرام
ساعت ۱۱۰۵روز ۴اردیبهشت ۱۳۶۹
گلوله‌های شلیک شده از لوله سلاح تروریست‌های اعزامی، اگر چه توانستند پیکر او را سوراخ سوراخ کنند اما نتوانستند آرمان و صدای او را از تپش بیندازند. زد و بند قاتلان او با پیش‌برندگان سیاست کثیف مماشات، نتوانست پرونده این خون افشاگر، جوشان و ناآرام را در دادگاه سوئیس ببندد. تصمیم اعلام‌شده از سوی دفتر دادستانی کانتون وو در ۲۹مه ۲۰۲۰ بی‌درنگ با اعتراض شدید مقاومت ایران مواجه شد. شورای ملی مقاومت با صدور بیانیه‌یی خواستار بازماندن این پرونده و صدور حکم جلب بین‌المللی برای علی خامنه‌ای، حسن روحانی و علی‌اکبر ولایتی شد.
کارزار بین‌المللی مقاومت ایران باعث شد که در تاریخ ۹سپتامبر۲۰۲۰ این تصمیم ملغی شود و پرونده ترور دکتر کاظم در کادر نسل‌کشی و جنایت علیه بشریت در تاریخ ۲۸سپتامبر۲۰۲۱به دادستانی کنفدراسیون سویس ارجاع داده شود. متعاقباً همین دادستانی فدرال در تاریخ ۱۴اکتبر۲۰۲۱ اعلام کرد که پرونده باز شده و دستور تحقیق صادر شده است.
این خون هماره بیدار و تأثیرگذار، بی‌گمان در پیوند با رود خون جوشان شهیدان، دامن قاتلان را خواهد گرفت و در کارزار سرنگونی مددکار رزم‌آوران آزادی خواهد بود.
او چه زیبا به شهید مجسم ارزشی تبدیل شد که خود آن را بنیان گذاشته و در توصیف آن گفته بود:
«ما تاریخ حقوق‌بشر را با خونهایمان می‌نویسیم»
پانوشت:
(۱) ـ این جمله از شهید بزرگ حقوق‌بشر، کاظم رجوی، در مورد رابطه‌اش با مسعود، به زیبایی حق مطلب را ادا می‌کند:
«به این برادر نه از جنبه برادری یعنی همخونی بلکه به‌لحاظ عمل اجتماعی شخصیت و توان مبارزاتی و مواضع مسعود افتخار می‌کنم. اگر می‌توانستم روزی صدبار او را به برادری انتخاب می‌کردم».
