اعلام گام چهارم خودزنی رژیم در نقض برجام، با محکومیت بینالمللی و هشدارهای کشورهای اروپایی به حکومت آخوندی روبهرو شد. رژیم حساب میکرد با این اقدام باجخواهانه هم میتواند طناب تحریمها را بر گلویش شل کند و هم این اقدام را دوای درد بحران درونیاش میکند، اما آنچه که در عمل اتفاق افتاد برخلاف تصور رژیم بود.
روحانی هنگام اعلام گام چهارم تأکید کرد که این اقدام در چارچوب برجام است و تحتنظر آژانس انجام خواهد شد: «البته پیشاپیش به همه چهار به اضافه یک و کشورهای دوستمان در دنیا اعلام میکنیم فعالیت جدید ما هم با نظارت آژانس خواهد بود آژانس همچنان نظارت میکند حتی بر فعالیتی که از فردا آغاز خواهیم کرد شروع خواهیم کرد این یک. دوم اینکه گام چهارم ما مثل ۳گام دیگر قابل بازگشت هست یعنی هر زمانی آنها برگشتند به تعهدات کامل خودشان ما هم برمیگردیم به تعهدات کامل خودمان». (تلویزیون رژیم ۱۴آبان ۹۸)
بهرغم غلط کردم گوییهای پیشاپیش روحانی و ظریف برای خروج از برجام، واکنشهای جامعهٔ جهانی فوری و تند بود. تا آنجا که تلویزیون رژیم هم ناگزیر شد برخی از این واکنشها را با سوزوگداز انعکاس دهد.
اتحادیه اروپا بدون اشاره به کمکاری و بیعملی خود در عمل به تعهدات، خواستار پایبندی کشورمان به تعهدات برجامی شده است.
وزیر امور خارجه آلمان که کشورش یکی از طرفهای اروپایی توافق هستهای محسوب میشود گفته از نظر ما قابلقبول نیست که ایران به توافق هستهای پایبند نباشد.
طرفهای اروپایی برجام در حالی ایران را به نقض تعهداتش در برجام متهم میکنند که پس از خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریمهای یکجانبه این کشور علیه ایران صرفاً به دادن وعده و وعید اکتفا کردند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس روز ۱۵آبان این اقدام رژیم را «تازهترین گام در فاصله گرفتن» از برجام توصیف کرد.
دولت فرانسه که رژیم امیدوار بود از طریق آن راهی برای شلکردن طناب تحریمها از گلویش بیابد، اقدام رژیم را محکوم کرد و از او خواست بلافاصله «از تصمیم خود برای غنیسازی اورانیوم» عقبنشینی کند. دولت فرانسه برخلاف رژیم این اقدام را نقض برجام دانست و نسبت به پیامدهای آن به رژیم هشدار داد.
وزیر خارجهٔ انگلستان هم روز ۱۴آبان این اقدام رژیم را نقض برجام دانست و نوشت: «اقدامات اخیر ایران بهروشنی توافق اتمی را نقض میکند و تهدیدی برای امنیت ملی ما میباشد». وزیر امور خارجه انگلستان تأکید کرد: «لازم است رژیم ایران به متابعت کامل» از برجام برگردد.
رژیم آخوندی حتی از طرف متحدان خود در انزوا ماند. خبرگزاری رویتر گزارش داد: «کرملین روز سهشنبه گفت، نگران قصد ایران است که میخواهد از تعهداتش در برجام کاهش دهد و مسکو علاقمند است که برجام به قوت خود باقی بماند».
گام چهارم کاهش تعهدات هستهای قبل از اینکه توسط روحانی اعلام شود، بحرانهای درونی رژیم را تشدید کرد. باندهای متخاصم نظام، در عین تأکید بر بینتیجه بودن این اقدام، علیه این اقدام موضع گرفتند.
نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت مجلس رژیم، در روز ۱۵آبان طرفحسابهای غربی نظام را تهدید کرد که «شتاب کاهش تعهدات بیشتر از گذشته خواهد بود». وی با بیان اینکه «به نظر م اگر اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را (متوقف) کنیم، طرفهای مقابل در برجام به خودشان خواهند آمد و فکری برای نجات برنامه جامع اقدام مشترک میکنند» نیاز و اضطرار نظام برای راهاندازی کانال مالی اروپا را به نمایش گذاشت.
در برابر مواضع دلواپسان که خواستار خروج قطعی از برجام شدند، محافل و باندهای همسو با روحانی در وحشت از بازگشت نظام به ذیل قطعنامه فصل هفتم سازمان ملل به صحنه آمدند.
عبدالرضا فرجی راد، سفیر پیشین رژیم، روز ۱۵آبان گفت: «بهدنبال این اقدام از سوی ایران اروپاییها هم اعلام کردهاند ایران باید متعهد به کل برجام باشد و اگر ایران به تعهدات خود در برجام عمل نکند طبیعتاً اروپا نیز نمیتواند به این توافق پایبند باشد».
او با نگرانی افزود: «معتقد هستم پس از اجرایی شدن گام چهارم، در روابط ایران و اروپا شاهد تحولاتی خواهیم بود... در همین راستا اروپاییها میتوانند بهتدریج تنشهایی را در این زمینه بهوجود بیاورند، طبیعتاً ما باید انتظار داشته باشیم طرفهای اروپایی و آمریکا در واکنش به اقدام اخیر ایران سیاستهای همسویی را دنبال کرده و در قبال ایران مواضع مشترکی را دنبال کنند».
همزمان با محکومیت هماهنگ کشورهای غربی رویتر گزارش داد رژیم یک اقدام باجخواهانه دیگر مرتکب شد و بلافاصله عقب نشست.
رویترز نوشت: «رژیم ایران روز چهارشنبه بهمدت کوتاهی یکی از بازرسان دیدبان اتمی سازمان ملل در جمهوری اسلامی را بازداشت کرده و پاس مسافرتی او را توقیف نمود ضمن اینکه برخی هم این کار ایران را اذیت و آزار توصیف کردند. این حادثه بهنظر میرسد اولین بار از نوع خود بعد از توافق سرفصلی برجام بوده است». رویتر افزود: «این حادثه در شرایطی است که اصطکاکها بین ایران و غرب به اوج رسیده و تهران گامبهگام محدودیتهایی را که مطابق برجام باید به آنها پایبند باشد در واکنش به خروج آمریکا از این توافق، نقض کرده است».
رویترز در انتها به نقل از یک مقام غربی افزود: «این وضعیت، بالقوه سمت و سوی زیانباری یافته است».
پیش از این هم جلال ساداتیان، عضو پیشین مجلس ارتجاع، روز ۱۴مهر ابراز نگرانی کرده بود: «حداکثر تهدید در قبال گام چهارم میتواند اتحاد اروپا و آمریکا باشد تا به شورای امنیت بروند و مجددا پرونده ایران را امنیتی کنند و قطعنامههایی علیه نظام بگیرند».