در روزها و هفتههای اخیر شاهد تحرک سیاسی چشمگیری در منطقهٴ خاورمیانه هستیم. فصلمشترک این فعالیتها، منزوی کردن رژیم ایران و سد بستن در برابر دخالتهای جنگافروزانه و تروریستی آن در کشورهای منطقه است. کمیته چهارجانبه «مداخله ایران در امور داخلی کشورهای منطقه» که با روی کار آمدن دولت جدید آمریکا، فعال شده است روز پنجشنبه (14بهمن) با حضور وزیران خارجه بحرین، مصر، امارات و عربستان به اضافهٴ دبیرکل اتحادیه عرب در ابوظبی تشکیل جلسه داد و در بیانیهٴ پایانی خود تصریح کرد که رژیم ایران قطعنامه 2216 شورای امنیت درباره یمن را که بر ممنوعیت واردات سلاح تأکید دارد، نقض کرده است.
تشکیل کمیتهٴ دائمی «مداخله (رژیم) ایران در امور داخلی کشورهای منطقه» در اتحادیه عرب که در اوایل ژانویه سال گذشته (2016) و در پی قطع روابط سیاسی عربستان و برخی دیگر از کشورهای عربی با رژیم شکل گرفت، فرازی در روابط کشورهای عرب با رژیم ایران محسوب میشود؛ چرا که کنش و واکنشهای سیاسی در رابطه با رژیم را تحرک و شتاب چشمگیری داده است.
در همین رابطه بایستی به سفر یک روزهٴ وزیر خارجه کویت به تهران (در روز 6بهمن 95) و پیامی که او با خود از سوی کشورهای شورای همکاری خلیجفارس آورده بود، اشاره کرد. در آن هنگام مقامها و رسانههای رژیم کوشیدند هدف این سفر و محتوای پیام را «توسعهٴ هرچه بیشتر روابط دوستانه و برادرانه با کشورهای همسایه و مسلمان» وانمود کنند؛ (1) ظریف، وزیر خارجه رژیم هم از نقش امیر کویت «در تقویت حسن همجواری کشورهای منطقه» تشکر نمود. (2) اما بعداً بیش از پیش توسط مقامها و رسانههای عربی فاش گردید که محتوای پیامی که وزیر خارجه کویت، در اولین روزهای آغاز کار دولت جدید آمریکا، حامل آن بود، اتمامحجت کشورهای عرب حوزه خلیجفارس با رژیم بوده است؛ مبنی بر آن که رژیم باید از دخالت در امور کشورهای عربی دست بردارد و گر نه با عواقب آن روبهرو خواهد شد. برخی رسانههای حکومتی نیز همین مضمون را مورد تأیید قرار دادند و آن را «سفر استراتژیک» توصیف کرده و نوشتند: «این سفر را… باید پایان صفآرایی ژئوپولیتیکی محافل عربی با ایران در چارچوب گفتمان هلال شیعی دانست». (3)
یک روزنامه حکومتی دیگر نیز به رژیم هشدار داد که برای بهبود رابطه با کشورهای عربی «طرحی نو» دراندازد چون «بهدلیل تحولات رخ داده در سوریه، عراق و بهویژه یمن» این امر «هزینههای امنیتی، سیاسی و تبلیغی» را برای نظام بالا میبرد و ممکن است «پای قدرتهای بزرگ را در منطقه» باز کند. (4)
اما اقدامات بعدی رژیم و موضعگیری برخی مقامهای کشورهای عربی گویای آن است که رژیم در سیاست و رویکرد منطقهیی خود تغییری نداده است. از جمله:
حمله موشکی حوثیهای تحت الحمایهٴ رژیم به یک ناوچهٴ متعلق به عربستان سعودی در روز 11بهمن 95
توقیف یک قایق مملو از سلاح برای شبهنظامیان حوثی در یمن توسط نیروی دریایی آمریکا در روز 16بهمن 95
اظهارات تهدیدآمیز محمدجواد لاریجانی از مقامهای قوه قضاییه خامنهای در تلویزیون رژیم علیه بحرین در روز 17بهمن. (5)
انتشار خبر مجعول اما تحریکآمیز پرتاب موشک بالستیکی توسط حوثیها به ریاض پایتخت عربستان که رسانههای رژیم روز 18بهمن اقدام بهطور وسیعی اقدام به انتشار آن کردند.
عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان در دیدار با گوترز دبیرکل سازمان مللمتحد در نیویورک، خواستار مقابلهٴ جامعه جهانی با دخالتهای رژیم ایران در امور داخلی کشورهای منطقه بهویژه یمن شد. (6)
"ثامر العلی" رئیس دستگاه امنیت ملی کویت گفت که مشکل تهران محدود به کشورهای عربی شورای همکاری نمیشود، بلکه این رژیم با همه دنیا مشکل دارد. (7)
ترکی فیصل از مقامهای بلندپایه عربستان سعودی گفت: «رژیم ایران حتی یک روز هم اثبات نکرده که کشوری صلحجو و خواهان همکاری است. بلکه چیزی که دیده میشود افزایش دخالت در امور کشورهای منطقه و سخنان خصمانه توسط سران این رژیم است». (8)
بهرغم ظاهر مهاجمانهٴ رژیم در روابط خود با کشورهای عرب و بهرغم برخی رجزخوانیهای پوچ مهرهها و رسانههای رژیم، ویژگی این مرحله از روابط کشورهای عرب با رژیم ایران آن است که در این مرحله، کشورهای عرب بهلحاظ سیاسی در موضع تهاجمی و دیکتاتوری آخوندی در موضع تدافعی قرار دارند و رژیم بهطور فزایندهیی منزوی شده است. این تحول منطقهیی ناشی از تغییر تعادلقوا در سطح بینالمللی به زیان رژیم و به سود کشورهای عرب است. انزوای رژیم در منطقه البته پدیده جدیدی نیست، اما اکنون بعد و پشتوانهٴ بینالمللی پیدا کرده است. در دولت سابق آمریکا که سیاست مماشات با رژیم در دستور کار آن قرار داشت، آمریکا بهعنوان حائل و ترمزی در برابر کشورها و ائتلافهای منطقهیی علیه رژیم عمل میکرد؛ مثلاً در یمن از یک طرف بر اقدامات مداخلهگرانهٴ رژیم در یمن و ارسال انواع سلاحها به حوثیها و کودتاگران چشم میبست و از طرف دیگه عملاً مانع پیشروی نیروهای مردمی یمن و ائتلاف کشورهای عرب بود. اما با روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا، سیاست آمریکا نیز با سیاست کشورهای منطقه همسو شده که این خواه ناخواه بر همهٴ جهات و بر مواضع سایر نقشآفرینان منطقهیی هم تأثیر میگذارد. مثلاً سیاست عملی سازمان ملل در نقاط بحرانی خاورمیانه مانند عراق، سوریه و یمن، در دوران اوباما، باز گذاشتن دست رژیم و بستن دست طرف مقابل بود که از طریق نمایندگان ویژه مللمتحد در این کشورها اعمال میشد، اما به نظر میرسد که این سیاست اکنون تغییر کرده است و از همین روست که میبینیم وزیر خارجه عربستان زمینه مساعدی میبیند که در دیدار با دبیرکل سازمان ملل خواستار مقابله جامعه جهانی با دخالتهای رژیم ایران در امور داخلی کشورهای منطقه بهویژه یمن شود.
از طرف دیگر همزمان با تغییر سیاست در غرب، شاهد تغییر سیاست در شرق، یعنی سیاست مسکو هم هستیم. مسکو تا چندی پیش در کنار رژیم آخوندی و رژیم اسد و حزبالله، جبهه واحدی را تشکیل میداد، اما در جریان تحولات اخیر در سوریه، شاهد هستیم که مسکو نیز از رژیم آخوندی فاصله گرفته و آتشبس و پروسه صلح خود را به رژیم تحمیل کرده و در مقابل، به عربستان نزدیک شده و نیروهای نظامیاش در سوریه با ترکیه بهعملیات مشترک دست میزنند.
اکنون سؤال این است که رژیم در برابر تحولات منطقهیی، چه سیاستی و چه روشی در پیش خواهد گرفت؟ بهخصوص که دیگر لفاظیهای فریبکارانه کارساز نیست و مقامهای کشورهای منطقه تصریح میکنند که دیگر به اظهارات فریبکارانهٴ آخوندهای حاکم بر ایران که در ظاهر دم از صلح و دوستی و همزیستی مسالمتآمیز میزنند اما در عمل در خط صدور تروریسم و جنگافروزی میتازند، قانع نیستند و فریب آن را نمیخورند. بنابراین رژیم دو راه پیش رو دارد، یا بر اساس ماهیت جنگطلبانهاش مسیر رویارویی را انتخاب کند که میداند چه خطرات جدی بر سر راه او وجود دارد، به همین دلیل هیچ علائمی در این جهت نشان نمیدهد، یا تغییر مسیر، با مدل و الگوی برجام، و رفتن پای برجام2 و زهرخوران منطقهیی که روحانی و باند او پیشنهاد میکنند؛ مسیری که انحلال سپاه پاسداران و انحلال ولایتفقیه را در پی دارد و مقصد نهایی آن هم نابودی است. در واقع انتخاب ولیفقیه، انتخاب بین مرگ و خودکشی است.
پانویس: ـــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ اظهارات روحانی هنگام دریافت پیام وزیر خارجه کویت ـ ایرنا 6بهمن
2 ـ تلویزیون رژیم- 6بهمن
3 ـ روزنامه جهان صنعت 7بهمن 95
4 ـ روزنامه آرمان 7بهمن 95
5 ـ اظهارات محمدجواد لاریجانی در مصاحبه با تلویزیون رژیم ـ 17بهمن 95: «ما نقاط زیادی در دسترس داریم برای عمل، ما باید از مردم بحرین دفاع کنیم!… کشورهای منطقه هیچکدام ریشهدار نیستند، بوته هستند اینها با یک باد میروند… اینها نظامهای مستقر ریشه داری نیستند».
6 ـ سایت خبری العربیه نت-15بهمن 95
7 ـ روزنامه کویتی الانباء ـ 14بهمن
8 ـ روزنامه الأیام چاپ بحرین 17بهمن 95.
تشکیل کمیتهٴ دائمی «مداخله (رژیم) ایران در امور داخلی کشورهای منطقه» در اتحادیه عرب که در اوایل ژانویه سال گذشته (2016) و در پی قطع روابط سیاسی عربستان و برخی دیگر از کشورهای عربی با رژیم شکل گرفت، فرازی در روابط کشورهای عرب با رژیم ایران محسوب میشود؛ چرا که کنش و واکنشهای سیاسی در رابطه با رژیم را تحرک و شتاب چشمگیری داده است.
در همین رابطه بایستی به سفر یک روزهٴ وزیر خارجه کویت به تهران (در روز 6بهمن 95) و پیامی که او با خود از سوی کشورهای شورای همکاری خلیجفارس آورده بود، اشاره کرد. در آن هنگام مقامها و رسانههای رژیم کوشیدند هدف این سفر و محتوای پیام را «توسعهٴ هرچه بیشتر روابط دوستانه و برادرانه با کشورهای همسایه و مسلمان» وانمود کنند؛ (1) ظریف، وزیر خارجه رژیم هم از نقش امیر کویت «در تقویت حسن همجواری کشورهای منطقه» تشکر نمود. (2) اما بعداً بیش از پیش توسط مقامها و رسانههای عربی فاش گردید که محتوای پیامی که وزیر خارجه کویت، در اولین روزهای آغاز کار دولت جدید آمریکا، حامل آن بود، اتمامحجت کشورهای عرب حوزه خلیجفارس با رژیم بوده است؛ مبنی بر آن که رژیم باید از دخالت در امور کشورهای عربی دست بردارد و گر نه با عواقب آن روبهرو خواهد شد. برخی رسانههای حکومتی نیز همین مضمون را مورد تأیید قرار دادند و آن را «سفر استراتژیک» توصیف کرده و نوشتند: «این سفر را… باید پایان صفآرایی ژئوپولیتیکی محافل عربی با ایران در چارچوب گفتمان هلال شیعی دانست». (3)
یک روزنامه حکومتی دیگر نیز به رژیم هشدار داد که برای بهبود رابطه با کشورهای عربی «طرحی نو» دراندازد چون «بهدلیل تحولات رخ داده در سوریه، عراق و بهویژه یمن» این امر «هزینههای امنیتی، سیاسی و تبلیغی» را برای نظام بالا میبرد و ممکن است «پای قدرتهای بزرگ را در منطقه» باز کند. (4)
اما اقدامات بعدی رژیم و موضعگیری برخی مقامهای کشورهای عربی گویای آن است که رژیم در سیاست و رویکرد منطقهیی خود تغییری نداده است. از جمله:
حمله موشکی حوثیهای تحت الحمایهٴ رژیم به یک ناوچهٴ متعلق به عربستان سعودی در روز 11بهمن 95
توقیف یک قایق مملو از سلاح برای شبهنظامیان حوثی در یمن توسط نیروی دریایی آمریکا در روز 16بهمن 95
اظهارات تهدیدآمیز محمدجواد لاریجانی از مقامهای قوه قضاییه خامنهای در تلویزیون رژیم علیه بحرین در روز 17بهمن. (5)
انتشار خبر مجعول اما تحریکآمیز پرتاب موشک بالستیکی توسط حوثیها به ریاض پایتخت عربستان که رسانههای رژیم روز 18بهمن اقدام بهطور وسیعی اقدام به انتشار آن کردند.
عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان در دیدار با گوترز دبیرکل سازمان مللمتحد در نیویورک، خواستار مقابلهٴ جامعه جهانی با دخالتهای رژیم ایران در امور داخلی کشورهای منطقه بهویژه یمن شد. (6)
"ثامر العلی" رئیس دستگاه امنیت ملی کویت گفت که مشکل تهران محدود به کشورهای عربی شورای همکاری نمیشود، بلکه این رژیم با همه دنیا مشکل دارد. (7)
ترکی فیصل از مقامهای بلندپایه عربستان سعودی گفت: «رژیم ایران حتی یک روز هم اثبات نکرده که کشوری صلحجو و خواهان همکاری است. بلکه چیزی که دیده میشود افزایش دخالت در امور کشورهای منطقه و سخنان خصمانه توسط سران این رژیم است». (8)
بهرغم ظاهر مهاجمانهٴ رژیم در روابط خود با کشورهای عرب و بهرغم برخی رجزخوانیهای پوچ مهرهها و رسانههای رژیم، ویژگی این مرحله از روابط کشورهای عرب با رژیم ایران آن است که در این مرحله، کشورهای عرب بهلحاظ سیاسی در موضع تهاجمی و دیکتاتوری آخوندی در موضع تدافعی قرار دارند و رژیم بهطور فزایندهیی منزوی شده است. این تحول منطقهیی ناشی از تغییر تعادلقوا در سطح بینالمللی به زیان رژیم و به سود کشورهای عرب است. انزوای رژیم در منطقه البته پدیده جدیدی نیست، اما اکنون بعد و پشتوانهٴ بینالمللی پیدا کرده است. در دولت سابق آمریکا که سیاست مماشات با رژیم در دستور کار آن قرار داشت، آمریکا بهعنوان حائل و ترمزی در برابر کشورها و ائتلافهای منطقهیی علیه رژیم عمل میکرد؛ مثلاً در یمن از یک طرف بر اقدامات مداخلهگرانهٴ رژیم در یمن و ارسال انواع سلاحها به حوثیها و کودتاگران چشم میبست و از طرف دیگه عملاً مانع پیشروی نیروهای مردمی یمن و ائتلاف کشورهای عرب بود. اما با روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا، سیاست آمریکا نیز با سیاست کشورهای منطقه همسو شده که این خواه ناخواه بر همهٴ جهات و بر مواضع سایر نقشآفرینان منطقهیی هم تأثیر میگذارد. مثلاً سیاست عملی سازمان ملل در نقاط بحرانی خاورمیانه مانند عراق، سوریه و یمن، در دوران اوباما، باز گذاشتن دست رژیم و بستن دست طرف مقابل بود که از طریق نمایندگان ویژه مللمتحد در این کشورها اعمال میشد، اما به نظر میرسد که این سیاست اکنون تغییر کرده است و از همین روست که میبینیم وزیر خارجه عربستان زمینه مساعدی میبیند که در دیدار با دبیرکل سازمان ملل خواستار مقابله جامعه جهانی با دخالتهای رژیم ایران در امور داخلی کشورهای منطقه بهویژه یمن شود.
از طرف دیگر همزمان با تغییر سیاست در غرب، شاهد تغییر سیاست در شرق، یعنی سیاست مسکو هم هستیم. مسکو تا چندی پیش در کنار رژیم آخوندی و رژیم اسد و حزبالله، جبهه واحدی را تشکیل میداد، اما در جریان تحولات اخیر در سوریه، شاهد هستیم که مسکو نیز از رژیم آخوندی فاصله گرفته و آتشبس و پروسه صلح خود را به رژیم تحمیل کرده و در مقابل، به عربستان نزدیک شده و نیروهای نظامیاش در سوریه با ترکیه بهعملیات مشترک دست میزنند.
اکنون سؤال این است که رژیم در برابر تحولات منطقهیی، چه سیاستی و چه روشی در پیش خواهد گرفت؟ بهخصوص که دیگر لفاظیهای فریبکارانه کارساز نیست و مقامهای کشورهای منطقه تصریح میکنند که دیگر به اظهارات فریبکارانهٴ آخوندهای حاکم بر ایران که در ظاهر دم از صلح و دوستی و همزیستی مسالمتآمیز میزنند اما در عمل در خط صدور تروریسم و جنگافروزی میتازند، قانع نیستند و فریب آن را نمیخورند. بنابراین رژیم دو راه پیش رو دارد، یا بر اساس ماهیت جنگطلبانهاش مسیر رویارویی را انتخاب کند که میداند چه خطرات جدی بر سر راه او وجود دارد، به همین دلیل هیچ علائمی در این جهت نشان نمیدهد، یا تغییر مسیر، با مدل و الگوی برجام، و رفتن پای برجام2 و زهرخوران منطقهیی که روحانی و باند او پیشنهاد میکنند؛ مسیری که انحلال سپاه پاسداران و انحلال ولایتفقیه را در پی دارد و مقصد نهایی آن هم نابودی است. در واقع انتخاب ولیفقیه، انتخاب بین مرگ و خودکشی است.
پانویس: ـــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ اظهارات روحانی هنگام دریافت پیام وزیر خارجه کویت ـ ایرنا 6بهمن
2 ـ تلویزیون رژیم- 6بهمن
3 ـ روزنامه جهان صنعت 7بهمن 95
4 ـ روزنامه آرمان 7بهمن 95
5 ـ اظهارات محمدجواد لاریجانی در مصاحبه با تلویزیون رژیم ـ 17بهمن 95: «ما نقاط زیادی در دسترس داریم برای عمل، ما باید از مردم بحرین دفاع کنیم!… کشورهای منطقه هیچکدام ریشهدار نیستند، بوته هستند اینها با یک باد میروند… اینها نظامهای مستقر ریشه داری نیستند».
6 ـ سایت خبری العربیه نت-15بهمن 95
7 ـ روزنامه کویتی الانباء ـ 14بهمن
8 ـ روزنامه الأیام چاپ بحرین 17بهمن 95.