رسانه‌های حکومتی روز پنجشنبه ۲۹ آبان در فضایی آکنده از نگرانی‌های بین‌المللی، تشدید بن‌بست در سیاست خارجی دیکتاتوری دینی و بحرانهای ساختاری اقتصادی و اجتماعی منتشر شدند. محور مشترک اغلب رسانه‌های حکومتی، فرار از مسئولیت در قبال انزوای بین‌المللی رژیم، تلاش برای کنترل روایت فروپاشی داخلی و بازتاب انتقادات رو به گسترش نسبت به ناکارآمدی مزمن ساختار قدرت بود. هم‌زمان، بن‌بست مذاکرات هسته‌یی، فساد سیستماتیک، سقوط معیشت و اعترافات ضمنی درباره تهدیدهای خارجی، فضای رسانه‌های وابسته به حاکمیت را تحت‌الشعاع قرار داد.
گزیده رسانه‌ها:
ایرنا / وین: هشدار نمایندگی رژیم درباره «سیاسی‌کاری» شورای حکام؛ تلاش برای رد احیای قطعنامه‌های پیشین و نگرانی از بازگشت پرونده هسته‌یی به شورای امنیت.
خبرآنلاین: نماینده بریتانیا تأیید کرد ۶ قطعنامه علیه ایران دوباره برقرار شده؛ گزارش آی۲۴ از رایزنی آمریکا و اسراییل درباره حمله گسترده به اهدافی در ایران.
هم‌میهن: دو تحلیل درباره «تسلیم یا تجدیدنظر» و «بی‌چشم‌اندازی رسمی»؛ تأکید بر بن‌بست مطلق مذاکرات، سردرگمی ساخت قدرت و ناتوانی حاکمیت در ارائه افق سیاسی.
کیهان: حمله تبلیغاتی به خاتمی؛ اتهام‌زنی درباره «فتنه» و دفاع از سرکوب اعتراضات مردمی ۷۸ تا ۱۴۰۱.
شرق: اعتراف یک نماینده سابق به تسویه‌حساب‌های مالی و باج‌گیری پشت استیضاح‌ها؛ افشای فساد ساختاری مجلس.
خبرآنلاین: بازتاب کنایه پوتین درباره وضعیت اقتصاد بسته ایران؛ تکرار انتقادات درباره ذهنیت ناکارآمد اقتصادی حاکمیت.
چند ثانیه: زیدآبادی از فروپاشی هویتی جریان اصلاح‌طلب حکومتی می‌گوید و فاصله گرفتن از برچسب «فعال اصلاح‌طلب».
تهران بیست (تلویزیون رژیم): انتقاد از مافیای قاچاق سوخت و اشاره ضمنی به نقش مسئولان در شبکه‌های زیرزمینی انتقال فرآورده‌ها.
آرمان امروز: گزارشی درباره «زنانه شدن فقر» و رشد زندانیان زن به‌علت بدهی مالی؛ بازتاب شکاف‌های عمیق اجتماعی.
بهارنیوز: هشدار درباره وخامت معیشت کارگران و هزینه‌های درمانی کمرشکن؛ بدهی عظیم تأمین اجتماعی.
خراسان: گزارش از سوداگری گسترده با ارز دولتی و جهش قیمت برنج و گوشت؛ ناکارآمدی کامل نظارت دولت.
هم‌میهن: تحلیل از «کارخانه تولید هزینه» در اقتصاد و منطق رانتی که توسعه را نابود کرده است.
سیاست روز: اعتراف به شکست سیاست‌های ارزی؛ مردم کالاها را با دلار ۱۰۰ هزار تومانی می‌خرند.
دنیای اقتصاد: آغاز انحلال بانک آینده؛ نخستین آزمون گزیر بانکی.
جهان صنعت: هشدار کارشناسان درباره تک‌نرخی‌سازی ارز با وجود کمبود ذخایر ارزی؛ هم‌چنین گزارش از رشد بدهی خارجی و بدهی سنگین پتروشیمی‌ها.
اعتماد: مرور پیامدهای تحریم‌های کشتیرانی بر تجارت و ساختار ناکارآمد تصمیم‌گیری در بخش دریایی.
آرمان ملی: بحران قیمت لبنیات و هشدار درباره حذف این اقلام از سفره خانوار.
آرمان امروز: تحلیل از ضرورت اصلاحات اقتصادی، هشدار درباره ناترازی و فشار مافیاها.
خبرآنلاین: جزئیات طرح بنزینی منتسب به سعید جلیلی؛ بازتاب ترس از ناترازی شدید انرژی.
شرق: نقد دیدگاههای خرافه‌گرایانه مسئولان درباره بی‌حجابی و خشکسالی؛ تأکید بر نقش مدیریت غلط منابع آب.
کامل رسانه‌ها:
ش خ-اخبار صبحگاهی
نمایندگی ایران نزد سازمانهای بین‌المللی مستقر در وین در یادداشتی هشدار داد فشارهای برخی کشورهای غربی، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به سیاسی‌کاری کشانده است… هر گونه ارجاع مجدد به پرونده‌های مختومه و استفاده گزینشی از قطعنامه‌های اخیر را فاقد مبنای حقوقی دانست.
خبرآنلاین - فوری / نماینده انگلیس در آژانس: شورای امنیت ۶ قطعنامه قبلی علیه ایران را بار دیگر برقرار کرده؛ همه کشورها موظف‌اند محدودیت‌های غنی‌سازی، بازفرآوری و فعالیت‌های مرتبط با آب‌سنگین در خصوص ایران را اجرا کنند.
خبرآنلاین - شبکه آی ۲۴
آمریکا و اسراییل در حال رایزنی شرایط دفاعی ایران برای یک حمله گسترده علیه اهدافی در ایران با پشتیبانی هستند
هم میهن: تجدیدنظر یا تسلیم؟/ به بهانه گفته خاتمی و نوشته تاج‌زاده
این دو گفتار، نشانه آشکاری است از دشواری وضعیت امروز ایران در مناسبات بین‌الملل؛ وضعیتی که اصلاح‌جویان به‌حاشیه‌رانده شده‌ای چون خاتمی و حتی زندانیانی سیاسی چون تاج‌زاده به آن واقف‌اند… که خروج کشور از وضعیت کنونی (دست‌کم در حوزه مناسبات بین‌الملل)، فراتر از خواست و اراده نظام سیاسی است و عملاً سرنوشت ایران تا حد زیادی تحت‌تأثیر مناسبات قدرتهای جهانی قرار گرفته است. … چنین است که تاج‌زاده به‌رغم همه تعارضاتی که با نظام سیاسی دارد، اصل «بن‌بست مذاکرات» را تأیید می‌کند و صرفاً هشدار می‌دهد که مبادا حاکمیت با پیروی از تندر‌وهای جنگ‌طلب، خطر را جدی‌تر و سایه حمله بیگانه را پررنگ‌تر کند... در شرایط «بن‌بست مذاکرات» … چه گامی باید بر داشت و آیا اصولاً می‌توان گامی برداشت و فرضاً اگر گامی برداشت، آیا جز «تسلیم» می‌توان نامی بر آن گذاشت؟ اینها پرسش‌هایی جدی است که نه از منظر ایدئولوژیک یا رادیکال، بلکه از زاویه‌یی ناسیونالیستی و ملی‌گرا مطرح است…
«تجدیدنظر در خطوط قرمز» صرفاً از منظر فشار بیرونی صورت نمی‌گیرد؛ بلکه ناشی از شرایط و معادلات جدیدی است که بر مناسبات جهان و خاورمیانه حاکم شده است و همه کشورهای خاورمیانه (و از جمله ایران) را در موقعیتی جدید قرار داده است.
با چنین نگاهی، «تجدیدنظر در خطوط قرمز» نه امری تحمیلی و برآمده از خواست بیرونی، بلکه ضرورتی خودخواسته و برآمده از بازاندیشی درونی است…
بدیهی است چنین تسلیمی که برآمده از بازاندیشی انتقادی و تجدیدنظر در سیاست‌های پیشین است، آگاهی و پذیرش منطق و واقعیت عینی است؛ و نه تسلیم در برابر تحمیل قدرت بیرونی. … سیاست نیز، جز علم عمل در دایره ممکنات نیست؛ ممکناتی که اغلب با ایده‌آل‌ها و خوشایندهای ما، فاصله‌یی دارد به اندازه بیداری و خواب.
هم میهن: چشم‌انداز رسمی چیست؟
امروز آشکار است که جامعه ایران فاقد چشم‌انداز رسمی امیدبخش است.
تا پیش از سال ۱۴۰۰ اصلاح‌طلبان و بخش زیادی از مردم با اهداف رسمی اعلامی و تبلیغ‌شده اختلاف روشنی داشتند. هم از نظر اثباتی با آن مخالف بودند و آن را در چارجوب وظایف حکومت… ولی این نقدها مقبول طبع نمی‌افتاد، در نتیجه اسب یکدست‌سازی و خالص‌سازی قدرت را زین کردند و چهارنعل به سوی اهداف معهود پیش تاختند.
اکنون آقای خاتمی اهدافی را برای حکومت‌داری برشمرده است. … . ولی پرسش این است که اگر اهداف قبلی شکست‌خورده و به بن‌بست رسیده است؛ اکنون چه اهدافی معقول و در دسترسی وجود دارد؟… . اگر آنها متفاوت از اهداف کارگزاران اصلی در دولت باشند، نوعی اتلاف وقت است… به نظر می‌رسد که نوعی سردرگمی و بی‌تصمیمی بر روند امور غلبه دارد و بی‌تصمیمی حتی از تصمیم بد هم بدتر است. چنین رفتاری به‌معنای سپردن کشور به حوادث و اتفاقات و امواج مهیب و ترسناک است.
کیهان: آقای خاتمی! مردم سیاسی بودند که در فتنه و آشوب شکست خوردید
خاتمی… مدعی شد: ۸۰درصد مردم ایران به یک معنی سیاسی نیستند و برای آنها چندان مهم نیست که حاکم کیست و چگونه است؛ آنها فقط می‌خواهند زندگی کنند و امنیت و چشم‌انداز روشن‌تری به آینده داشته باشند. … و اگر سیاست و حاکمان برای مردم فرقی نمی‌کرد، حتماً سازمان منافقین و باند بنی‌صدر و گروهک‌های نفاق و تجزیه‌طلب در همان دهه اول انقلاب، پروژه براندازی را پیش برده و کشور را به کام تجزیه می‌کشاندند… بارها در مقابل فتنه‌انگیزی نیابتی «باند چنبره‌زده به دور خاتمی»، ایستادند، از جمله در آشوب‌افکنی سالهای ۱۳۷۸ و ۱۳۸۸ و ۱۳۹۸ و ۱۴۰۱.
افراطیون مدعی اصلاحات ظرف دو دهه گذشته ثابت کرده‌اند که نه‌تنها هیچ برنامه‌یی ندارند بلکه بر سیاسی‌کاری و حاشیه‌پردازی و به حاشیه راندن مشکلات واقعی مردم، اصرار (بلکه بعضاً مأموریت) دارند.
شرق: رشیدی‌کوچی: برخی استیضاح‌ها رنگ و بوی تسویه‌حساب‌های مالی و باج‌گرفتن دارد
یک نماینده سابق با اشاره به این‌که برخی از نمایندگان برای تسویه‌حساب‌های مالی یا باج‌گرفتن اقدام به استیضاح می‌کنند، گفت: این را کسی نمی‌تواند منکر شود. از آن بالاتر به شما می‌گویم، برخی از این تحقیق و تفحص‌ها هم همین است. یعنی استیضاح به‌دلیل این‌که خیلی رسانه‌یی می‌شود و خیلی روی آن زوم می‌کنند و بولد می‌شود، بیشتر مورد توجه است اما این موضوع هم گاهی پیش می‌آید که رسوایی‌های علنی هم به‌دنبال دارد. …
نمایندگانی هستند که از ابزار استیضاح برای رسیدن به اهداف خودشان استفاده می‌کنند. … استیضاح آقای همتی کاملاً سیاسی بود که همان موقع هم اعلام کردم که این استیضاح به‌هیچ‌عنوان استیضاح فنی و مبتنی بر علم اقتصاد نیست و یک استیضاح سیاسی بود و دیدیم که بعد از آن هم هیچ اتفاقی که نیفتاد، بدتر هم شد و اظهر من الشمس بود. …
اما مشکل اینجاست که خیلی از این وزرا هم برای این‌که از زیر تیغ استیضاح خارج شوند، حاضر به ارائه انواع باج‌ها هستند، اما اگر موفق شوند، هیچ صدایی از کسی درنمی‌آید. چه از طرف نماینده مجلس باشد چه از طرف وزیر.
خبرآنلاین – ماجرای کنایه عجیب پوتین به ایران: تنها کشور کمونیستی جهان شمایید.
عبدالناصر همتی: روسیه که زمانی مبدأ تفکر کمونیستی بود، حالا خودش اقتصادش را آزاد کرده.
چین هم همین‌طور. باید از این ذهنیتها رها شویم. اگر بتوانیم بپذیریم که اقتصاد یک علم است و عملکردش در دنیا ثابت شده، و اگر نخواهیم با برچسب و چماق، افراد دلسوز توسعه کشور را حذف کنیم، آن‌وقت مشکلات‌مان حل خواهد شد.
چند ثانیه - احمد زیدآبادی در کانال تلگرام:
آنچه به‌عنوان جریان "اصلاح‌طلبان"در ایران شهرت پیدا کرده، دچار چنان آفتهایی شده است که به نظرم"فعالیت سالم سیاسی و معطوف به خیر عمومی"با این نام و عنوان دیگر به‌راحتی مقدور نیست! سید محمد خاتمی شخصاً آدم سالم و بسیار با حسن نیتی است و به نظرم زمان آن رسیده است که نوعی تجدیدنظر اساسی و به‌خصوص مفهوم‌سازیهای تازه در بارۀ پدیدۀ اصلاح‌طلبان صورت دهد. دیر بجنبد این جریان تماماً به تملک عده‌یی در می‌آید که سیاست را در"خوداشتغالی دولتی"خلاصه می‌بینند و زحمات و سرمایه‌های مختصر نیروهای فهیم و صادق این جریان را بر باد می‌دهند. این عنوان"فعال اصلاح‌طلب" را هم که رسانه‌ها به‌دنبال اسم من چسبانده‌اند، با تسامح تحمل کرده‌ام و به تکرار آن راضی نیستم. من نیروی چهارمی هستم با همان مختصاتی که در نوشته‌هایم توضیح داده‌ام.
ش تهران-تهران بیست-آسیب‌های اجتماعی
حالا یه سؤالی که مطرح میشه اینه که پشت این قاچاقچیها کی هستند؟ اینایی که این همه ماشین حالا این عکس است ولی اینایی که لوله می‌کشند کف دریا و بنزین و فرآورده رو از پالایشگاه می‌کشند می‌برند کی هستند؟ اینها چرا این کارها رو می‌کنند؟ هیچکی در موردش صحبت نمی‌کنه کأنه مثلاً قاچاقچیها یک عده آدم از صبح می‌گویند خب بسم الله… امروز برویم تخم‌مرغ بفروشیم یا بنزین قاچاق کنیم؟ میگه نه بریم امروز بنزین قاچاق کنیم… یک عده‌یی اون بالاتر نشسته‌اند و دارند این کارها رو انجام می‌دهند… یکبار بگید فلان مسئول در فلان جا فلان پالایشگاه فلان پتروشیمی دست داشت در این قاچاق سوخت؟… چند وقت پیش یه لوله‌هایی پیدا می‌کردند می‌گفتند یه لوله پیدا کردیم قاچاق نفت انجام میده قاچاق فرآورده انجام میده ته اون لوله معلوم می‌شد کجاست ولی سرش معلوم نمی‌شد کجاست یعنی اونجایی که فرآورده می‌زد بیرون رو کشف می‌کردند ولی این لوله رو ادامه‌اش نمی‌دادند ببینند به کجا می‌رسه…
آرمان امروز: زنانه شدن فقر با مادران در زندان!
آمارهای اخیر نشان می‌دهد که جمعیت زنان زندانی در ایران عمدتاً شامل افرادی با مسئولیت‌های خانوادگی و سوابق تحصیلی بالا است، که اغلب به‌دلیل جرایم غیرعمد یا بدهی‌های مالی در زندان به سر می‌برند. … بنا به‌گفته سید اسدالله جولایی رئیس هیأت‌امناء ستاد مردمی دیه کشور: «حدود ۷۳درصد زنان زندانی، مادر هستند و بسیاری بیش از سه فرزند دارند. . … فاطمه کبیرنتاج، جامعه‌شناس می‌گوید: «این گزارش، تصویری هشدار دهنده از تبعیض ساختاری و شکاف‌های عمیق اجتماعی را ترسیم می‌کند. آن چه که مسلًم است بدهکاری مالی به‌عنوان جرم اصلی این زنان، حکایت از نابرابری عمیق اقتصادی در یک جامعه نابرابر اجتماعی، اقتصادی و جنسیتی دارد. بسیاری از این زنان فاقد شبکه امنیت مالی و امکان دسترسی به منابع اقتصادی کافی و مؤثر و حمایتهای لازم و کافی اجتماعی هستند. موقعیت ناپایدار اقتصادی حاکم بر کشور، این دسته از زنان را در معرض آسیب‌پذیری بیشتری قرار داده است... حضور زنان ۲۰ تا ۹۰ساله در زندان به جرم بدهی مالی، … نشان از «زنانه شدن فقر» دارد،
بهارنیوز: سختی معیشت زندگی را بر اکثریت قاطع مردم دشوار کرده است
سید محمد خاتمی در دیدار اعضای مجمع عمومی جبهه اصلاحات ایران گفت: در طی سالهای پس از انقلاب تاکنون این بحرانی که اینک کشور با آن روبه‌روست و تهدیدهایی که وجود دارد، سابقه نداشته است. ضمن هوشیاری در برابر تهدیدهای خارجی و داخلی اگر رویکردهای موجود و شیوه حکمرانی در داخل و نسبت به خارج عوض و اصلاح نشود نه تنها سامان حکمرانی، که ایران و ملت نیز با خطر و تهدید بزرگ مواجه خواهد شد... . هم‌چنان معتقدم که تنها و کم هزینه‌ترین راه ممکن در شرایط فعلی این است که حاکمیت رویکرد خود را تغییر دهد و حتی در خط قرمزهای خود در صورتی که اصل نظام و مصلحت ملت و کشور آسیب ببینند، تجدید نظر کند و البته این امر به هیچ‌وجه به‌معنی تسلیم در برابر فزون خواهی بیگانه نیست... . ، ...: ۸۰درصد مردم ایران به یک معنی سیاسی نیستند و برای آنها چندان مهم نیست که حاکم کیست و چگونه است؛ آنها فقط می‌خواهند زندگی کنند و امنیت و چشم‌انداز روشن تری به آینده داشته باشند.
بهارنیوز: کارگران با کار دوشیفته هم‌چنان گرسنه‌اند
. دبیر اجرایی خانه کارگر قزوین با اشاره به هزینه‌های سرسام‌آور درمان برای کارگران و بازنشستگان: تمام اندوخته یک کارگر و بازنشسته امروزه صرف درمان می‌شود. اگر کارگری مریض شود یا نیاز به‌عمل جراحی داشته باشد... در قانون اساسی این الزام آمده است که درمان تأمین اجتماعی باید رایگان باشد، اما متأسفانه برای یک عمل جراحی سبک، مریض باید بالای ۱۰۰ میلیون تومان هزینه کند. عمل‌های سنگین که دیگر قابل تصور نیست. کارگران و بازنشستگان نمی‌توانند این هزینه‌ها را بپردازند. دائما کارگران و بازنشستگان را به سمت بیمه تکمیلی سوق می‌دهند که خدماتش بسیار ضعیف است. از آن طرف هم به‌عنوان مثال بیمه آتیه‌سازان می‌گوید که این سازمان تأمین اجتماعی است که ۸ماه است بدهی‌اش را پرداخت نکرده است. باید تمام هست و نیست خود را بدهد... در قانون اساسی این الزام آمده است که درمان تأمین اجتماعی باید رایگان باشد، اما متأسفانه برای یک عمل جراحی سبک، مریض باید بالای ۱۰۰میلیون تومان هزینه کند. عمل‌های سنگین که دیگر قابل تصور نیست. کارگران و بازنشستگان نمی‌توانند این هزینه‌ها را بپردازند. دائما کارگران و بازنشستگان را به سمت بیمه تکمیلی سوق می‌دهند که خدماتش بسیار ضعیف است. از آن طرف هم به‌عنوان مثال بیمه آتیه‌سازان می‌گوید که این سازمان تأمین اجتماعی است که ۸ماه است بدهی‌اش را پرداخت نکرده است... .: بدهی سازمان تأمین اجتماعی از یک تریلیون هم گذشته است و به یک تریلیون و ۳۰۰میلیارد رسیده است. اگر تأمین اجتماعی نتواند چندماه حقوق بازنشسته خود را بدهد، بیش از نیمی از جمعیت کشور آسیب می‌بیند...
خراسان: سوداگری با ارز بیت المال!
چگونه برنج یک دلاری، ۲۲۰هزار تومان و لوبیای ۲دلاری، ۵۵۰هزار تومان دست مصرف کننده می‌رسد! این سکوت نظارتی به چه معناست؟ چگونه می‌شود که بیشتر از نیم میلیارد دلار ارز بیت‌المال (۲۸۵۰۰تومانی) برای واردات برنج کیلویی یک دلار و حتی ارزان‌تر از پاکستان داده شود ولی همین برنج به ۹ برابر قیمت در بازار فروخته شود؟. . مستندات می‌گوید گلایه‌ها و انتقادات صحیح است. باکیفیت‌ترین برنج پاکستانی در بازار این کشور یک دلار قیمت دارد یعنی با ارز بیت‌المال می‌شود کیلویی ۲۸۵۰۰تومان و آمار رسمی می‌گوید ۵۱۲میلیون دلار ارز ۲۸۵۰۰تومانی برای واردات آن داده شده پس چرا در بازار قیمت این محصول ۲۲۰هزار تومان است؟ البته معاون امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی می‌گوید: در سفر اخیر به پاکستان تجار گفتند حتی اگر دلار آزاد (۱۱۰هزار تومانی) هم بدهید باز هم برنج پاکستانی را با قیمت ۱۶۰هزار تومان به دست مصرف‌کننده مشهدی خواهند رساند ولی الآن با ارز ۲۸۵۰۰تومانی وارد می‌شود و قیمتش بالای ۲۰۰هزار تومان است...
قیمت هر کیلو گوشت قرمز یک‌میلیون تومان و قیمت گوشت منجمد وارداتی بیش از ۷۰۰هزار تومان است، در حالی‌که جمشیدی معاون امور اقتصادی استاندار به «خراسان رضوی» می‌گوید در جریان سفر به پاکستان یک فعال اقتصادی که در پاکستان کشتارگاه دارد اعلام کرد حاضر است «گوشت گرم» را ۲دلار ارزان‌تر از گوشت منجمد به مشهد بفرستد اما متأسفانه اجازه چنین کاری به ما داده نمی‌شود.
هم میهن: اقتصاد ایران کارخانه تولید هزینه
علی سرزعیم: اقتصاد کشور گرفتار سازمانهایی شده که بدون کار، هزینه تولید می‌کنند. از دهه‌ٔ ۸۰ به‌جای تربیت نیروهای فنی و مهارتی، حجم عظیمی از منابع صرف آموزش عالی شد و نتیجه، تورم مدرک و کمبود عملگرها بود. هم‌چنین وی شهرنشینی پرخطا و تمرکز جمعیت در تهران را نمادی از برنامه‌ریزی غلط دانسته؛ جایی که زیرساختها زیر فشار جمعیت و یارانه‌های انرژی کج و معوج شده‌اند. … برخی شرکتها عملاً کار نمی‌کنند. یک سال می‌گذرد بدون خروجی مشخص... استخوان اقتصادی کشور کج شده و حالا راست کردنش هزینه سنگینی دارد؛ بالای ۱۴۰۰میلیارد دلار خرج کرده‌ایم، اما هنوز تشخیص درست مسأله انجام نشده است.
رحمن قهرمان‌پور، نویسنده، مترجم و تحلیلگر علوم سیاسی منطق رانتی، جامعه مدنی را در نطفه خفه کرد و توسعه اقتصادی را از مسیر نهادسازی منحرف ساخت. این تحلیلگر سیاسی گفت: حکومت و جامعه همیشه در حالت جنگ سرد بودند. مردم خواستار حقوق و آزادی بودند، حکومت خواستار کنترل. دولت به‌جای مدیریت انتظارات جامعه، آنها را سرکوب کرد. روشنفکران علیه دولت ایستادند، دولت علیه دانشگاهها. این چرخه‌ٔ ستیز، ریشه‌ٔ ناکامی هر دو نوع توسعه اقتصادی و سیاسی در ایران شد...
سیاست روز: ارز ارزان برای واردکننده گرانی کمرشکن برای مردم؟!
وقتی رئیس کمیسیون برنامه و بودجه به صراحت اعتراف می‌کند که با وجود تخصیص ارزهای ترجیحی ۲۸، ۴۰ و ۵۰هزار تومانی به کالاهای اساسی، مردم در نهایت همان کالاها را با دلار ۱۰۰هزار تومانی می‌خرند، این جمله نه یک هشدار است و نه یک گزارش؛ بلکه اعلام شکست کامل سیاست‌گذاری ارزی و نظارتی در کشور است... . وزارت اقتصاد نیز به جای مدیریت تورم، به‌نوعی آن را رسمیت می‌بخشد. ساختار بودجه‌یی ناکارآمد، اتکای بی‌پایان به استقراض، انتشار اوراقی که در عمل از جیب آینده مردم هزینه می‌کند، ارائه گزارشهای بزک شده و ادعاهایی که با واقعیت کف بازار فاصله نجومی دارد، همگی باعث شده‌اند این وزارتخانه نه تنها موتور سیاست‌گذاری اقتصادی نباشد، بلکه خود عامل تشدید بی‌ثباتی باشد. در چنین شرایطی انتظار مهار گرانی یا کنترل قیمتها چیزی شبیه انتظار باران در کویر خشک است.
دنیای اقتصاد: نخستین آزمون گزیر بانکی
دکتر فرزانه احمدیان*
با اعلام رسمی بانک مرکزی مبنی بر آغاز فرآیند انحلال بانک آینده، اقتصاد ایران وارد نخستین تجربه جدی «گزیر بانکی» شده است؛ مفهومی که سال‌ها در ادبیات اقتصادی کشور مطرح بود، اما تاکنون به‌صورت اجرایی پیاده نشده بود. گزیر بانکی (Bank Resolution) به‌معنای فرآیند مدیریت نظام‌مند بانک‌های ناتراز و بحران‌زده است؛ فرآیندی که با هدف جلوگیری از سرایت بحران به سایر بانکها، حفظ اعتماد عمومی و جلوگیری از تحمیل هزینه به بودجه دولت طراحی می‌شود.
این رویداد می‌تواند نقطه عطفی در تاریخ سیاست‌گذاری پولی و نظارت بانکی کشور باشد؛ زیرا برای نخستین‌بار، به‌جای حمایت بی‌قید و شرط از بانک‌های زیان‌ده، سازوکار «انضباط مالی» و «پاسخ‌گویی نهادی» در برابر عملکرد نادرست اجرایی می‌شود
جهان صنعت: امکان تک‌نرخی شدن ارز در شرایط فعلی وجود ندارد
هما میرزایی اظهارات علی مدنی‌زاده، وزیر اقتصاد مبنی بر این‌که: «نرخ ارز در کشور حداکثر باید دو نرخ داشته باشد و هدف سیاست‌گذار حرکت به سمت تک‌نرخی شدن کامل ارز است» نشان از عزم جدی دولت در حرکت به سمت تک‌نرخی کردن ارز دارد. اجرای چنین سیاستی در شرایط اقتصادی فعلی موافقان و مخالفان زیادی دارد؛ بسیاری از کارشناسان هشدار می‌دهند با وجود کمبود ذخایر ارزی و عدم توانایی بانک مرکزی در کنترل نقدینگی اجرای این طرح می‌تواند باعث افزایش افسارگسیخته قیمت کالاهای ضروری شده و در نهایت معیشت مردم را سخت‌تر کند... .
جهان صنعت: بدهی‌های خارجی کشور افزایش یافت
طبق آمار منتشر شده بدهی‌های خارجی کشور در پایان مرداد ۵۳۴۹میلیون دلار ثبت شد که به نسبت تیر با مبلغ ۵۳۷۵میلیون دلار کاهش یافته اما به‌طور کلی بدهی‌های کشور نسبت به بهار امسال که ۵۰۳۸میلیون دلار بود، بیشتر شده است.
هم‌چنین اطلاعات مرکز آمار ایران درباره تجارت خارجه کشور نشان می‌دهد وزن و هزینه‌های حاصل از واردات در تابستان۱۴۰۴ نسبت به بهار۱۴۰۴ افزایش یافته است. در بخش صادرات نیز درآمد کشور در تابستان سال‌جاری نسبت به بهار همین سال افزایش یافت. در تابستان۱۴۰۴ وزن واردات به ۹۶۲۷تن رسید که برای کشور ۱۵۰۹۷میلیون دلار هزینه داشت در‌حالی‌که این آمار برای بهار۱۴۰۴ از نظر وزن ۹۳۳۱هزار تن و در بعد هزینه‌ای ۱۳۶۳۴میلیون دلار بوده است.
جهان صنعت: چرخه معیوب بدهی پتروشیمی‌ها
بدهی‌های انباشته پتروشیمی‌ها به دولت و بدهی متقابل دولت به این صنایع، فشار شدیدی بر منابع هدفمندی یارانه‌ها در سال آینده وارد می‌کند... بخش مهمی از این فشار به بدهی انباشته صنایع گازبَر به‌ویژه مجتمع‌های پتروشیمی مربوط می‌شود؛ بدهی‌هایی که سال‌هاست مانند رسوبی سنگین در حساب‌های دولت باقی مانده و هر ماه بر وزن آن افزوده می‌شود... بخش قابل توجهی از بدهی‌های پتروشیمی‌ها زیرمجموعه هلدینگ‌های دولتی یا وابسته به نهادهای عمومی است؛ از جمله صندوق‌های بازنشستگی، وزارت رفاه، وزارت صمت، وزارت دفاع و تامین‌اجتماعی. احمد مهدوی ابهری در این زمینه معتقد است: «انتظار می‌رود این هلدینگ‌ها به‌دلیل ماهیت دولتی یا شبه‌دولتی خود همکاری بیشتری در تسویه بدهی‌ها داشته باشند. هر گونه کوتاهی در این زمینه فشار بر منابع هدفمندی یارانه‌ها را افزایش داده و ممکن است باعث بحران در پرداخت یارانه‌های نقدی و کالابرگی شود».
اعتماد: تحریم و کشتیرانی ایران
مونا شاه‌آبادی: با آغاز نخستین دور تحریم‌های بین‌المللی در سال ۱۳۹۱، به‌ویژه تحریم کشتیرانی، بیمه دریایی و دسترسی به شبکه مالی بین‌المللی، روندهای عملکردی حمل ونقل دریایی ایران دچار افت محسوس شد. بین سالهای ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۴، جابه‌جایی کانتینری حدود ۳۰درصد کاهش یافت، واردات افت کرد و رشد تخلیه و بارگیری به‌شدت کند شد. این تحریم‌ها به‌ویژه در بخش واردات کالاهای واسطه‌ای و جابه‌جایی کانتینری اثر مستقیم و فوری داشتند. به‌رغم تلاش برای حفظ صادرات نفتی، اختلال در لجستیک و حمل ونقل، عملکرد کلی بنادر کشور را تحت‌الشعاع قرار داد... . . تحریم‌ها بیش از هر چیز ضعف ساختاری تصمیم‌گیری در حوزه دریایی را آشکار کرده‌اند. تعدد نهادهای سیاست‌گذار، تداخل وظایف و نبود مرجع هماهنگ‌کننده، واکنش سریع به محدودیتها را دشوار کرده و هزینه‌های معاملاتی را افزایش داده است...
آرمان ملی: گذری بر بازار بی‌مهار لبنیات
اظهارات اخیر سخنگوی انجمن لبنیات مبنی بر این‌که دولت حق دخالت در قیمت‌گذاری محصولات لبنی را ندارد و اگر توانستید مرغ و تخم‌مرغ را به قیمت قبل بفروشید منتظر ارزان‌شدن لبنیات هم باشید، موجی از اعتراضات و واکنش‌های مختلف، کارشناسان و مردم را نسبت به این امر موجب شد.
کارشناسان معتقدند؛ چرخه تخصیص ارز به نهاده‌های دامی، فرصت خرید شیر ارزان برای تولیدکنندگان محصولات لبنی و... همگی از جمله دلایلی است که ایجاب می‌کند تا دولت در قیمت‌گذاری این محصولات که بخش اصلی سفره معیشت خانوارها و تأمین سلامت آنهاست، ضرورتی است برای اعمال نظر سازنده دولت تا این اقلام از سفره مردم حذف نشود... علی حریت‌پرور در این باره گفت: بازار لبنیات در ماه‌های اخیر با موج جدیدی از افزایش قیمت روبه‌رو شده است؛ که مستقیماً سبد مصرفی خانوار، قدرت خرید مردم و تاب‌آوری اقتصادی جامعه و البته مسأله تأمین سلامت آنها را هدف قرار می‌دهد...
آرمان امروز: لزوم رفع ناترازی در اصلاحات اقتصادی
اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۴ با چالشهای عمیقی روبه‌رو است. تورم مزمن، ناترازیهای ساختاری در بودجه و بانکها، وابستگی شدید به درآمدهای نفتی، تحریم‌های بین‌المللی و رشد اقتصادی پایین، همگی نشان‌دهنده نیاز فوری به اصلاحات همه‌جانبه هستند. بر اساس گزارش صندوق بین‌المللی پول، رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۲۵ حدود ۳.۱درصد پیش‌بینی شده که با تورم ۲۹.۵درصدی همراه است، در حالی که ذخایر ارزی به ۳۳.۸میلیارد دلار رسیده است. این ارقام، هر چند آن‌قدر بد نشده‌اند، اما به نظر می‌رسد نمی‌توانند مشکلات ریشه‌یی را حل کنند... .
دکتر حسین عبده تبریزی، دبیرکل سابق سازمان بورس و کارشناس ارشد مالی، اصلاحات اقتصادی را“ راه باریک ”توصیف می‌کند که نیازمند تعادل بین فشارهای داخلی و خارجی است. وی تأکید کرد: ”اصلاحات بدون مناسبات بین‌المللی ممکن نیست؛ تحریم‌ها شرطی اقتصاد را افزایش داده‌اند، اما فرصت برای تنوع‌بخشی وجود دارد. ”تبریزی بر نقش مردم در اعتمادسازی اصرار دارد: ”دولت چهاردهم باید با شفافیت، مردم را شریک کند؛ مثلاً در واقعی‌سازی یارانه‌ها، ۷۰درصد منافع به خانوارها برسد. ”وی هشدار داد که بدون اصلاح بانکی، رشد به زیر ۲درصد سقوط می‌کند و پیشنهاد داد: ”ادغام بانکها و ایجاد بازار بدهی، کلید ناترازی است. ”تبریزی در مورد انرژی، گفت: ”قیمت واقعی، نه شوک، با جبران هدفمند. ”تبریزی دولت را قادر به ۵۰درصد پیشرفت می‌داند، مشروط به“ بندبازی روی آتش مافیاها“ و تمرکز بر اقتصاددانش‌بنیان. نظرات وی، بر اساس تجربیات جهانی مانند اصلاحات ترکیه ۲۰۰۱، واقع‌بینانه و عملی است.
انتصاب جنجال‌برانگیز در گرداب پیچیدگی سیاسی و غفلت از بررسی کارشناسی
خبرآنلاین: جزییات طرح بنزینی سقاب اصفهانی / طرح انتخاباتی سعید جلیلی در دستورکار دولت پزشکیان؟». ناترازی شدید انرژی در ایران که حالا محسوس‌تر از گذشته خود را نشان می‌دهد، پای کمبود را به زندگی روزمره‌ٔ مردم باز کرده است. قطع برق در خانه‌ها و سهمیه‌بندی تخصیص گاز به واحدهای صنعتی و تعیین سهمیهٔ برق برای آنها در تابستان در کنار چشم‌انداز تیره‌ٔ پیش رو همگی نشان از آن دارد که آینده‌ٔ انرژی در کشوری که یکی از بزرگترین دارندگان ذخایر انرژی در جهان است، تاریک‌تر از امروز خواهد بود.
شرق: بی‌آبی ایران نتیجه کدام گناه است؟
یک عضو مجلس خبرگان می‌گوید: «خشکسالی، بحران آب و کم‌بارشی نشانه تذکر الهی است، خیابانهای ما جولانگاه تجاهر به فسق و بی‌حجابی است و این تبعات دارد». یک نماینده مجلس هم می‌گوید: «بی‌حجابی در نیامدنِ باران تأثیر گذاشته و قطعاً گناه کردن انسان در کاهش نعمات الهی تأثیر قطعی و یقینی دارد...» . یک امام جمعه محترم نیز مدعی است عکس گرفتن زنان با پوشش نامناسب کنار زاینده‌رود باعث «قطع برکت رودخانه» شده است. اگر صرفاً بدحجابی بانوان را علت خشکسالی و نابودی منابع آب زیرزمینی و رو زمینی ایران بدانیم، به بیراهه رفته‌ایم و نقش عاملان اصلی بحران آب ایران را نادیده گرفته‌ایم. زیرا علوم آب، هواشناسی، اقلیم‌شناسی و مدیریت منابع آب به‌صراحت گناه واقعی را جای دیگری می‌داند و دهها سال مدیریت غلط و سیاست‌گذاری نادرست را علت بحران می‌داند
گناه اول: سدسازی بی‌محابا بدون ارزیابی محیط‌زیستی
گناه دوم: حفر میلیون‌ها چاه غیرمجاز
گناه سوم: کشاورزی ناکارآمد و الگوی کشت نامتناسب با اقلیم
گناه چهارم: توسعه بی‌برنامه شهرها و صنایع در مناطق خشک
گناه پنجم: رهاسازی محیط زیست و نادیده‌گرفتن علم (بحران امنیتی)
