یک کنفرانس دوحزبی به تاریخ ۲۸آذر ۱۴۰۴ در سنای ایالات متحده با هدف حمایت از آلترناتیو دموکراتیک شورای ملی مقاومت ایران و طرح ۱۰مادهای خانم مریم رجوی برگزار شد. در این کنفرانس شماری از سناتورهای برجسته و حامی قطعنامه ۱۴۵ از هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه، بههمراه شخصیتهای سیاسی و مقامات ارشد پیشین دولت آمریکا حضور یافتند. این گردهمایی، نمودی آشکار از اجماع فراحزبی در حمایت از حقوق مجاهدان ساکن اشرف ۳ و تأکیدی معنادار بر ضرورت پشتیبانی از یک راهحل دموکراتیک برای آینده ایران بود.
در جمع سناتورها، شخصیتهای سیاسی و سخنرانان کنفرانس از جمله با چهرههای زیر آشنا میشویم:
«سناتور جین شهین، سناتور کوری بوکر، سناتور جان کورنین، سناتور روبن گایگو، دکتر بن کارسون، خانم هدر نائرت، سناتور روی بلانت، ژنرال جیمز جونز و سفیر مارک گینزبرگ».
حضور این طیف متنوع از تصمیمسازان و نخبگان سیاسی آمریکا، بیانگر جایگاه فزاینده آلترناتیو دموکراتیک در معادلات بینالمللی و بازتابدهنده توجه جدی محافل رسمی آمریکا به نقش شورای ملی مقاومت ایران در مسیر تحقق آزادی، حاکمیت مردم و حقوقبشر در ایران بود.
اهمیت این کنفرانس را نمیتوان فقط در حمایت دوحزبی از یک جنبش مخالف دید؛ بلکه باید آن را نشانهای از تغییر پارادایم در فهم جامعه بینالمللی نسبت به فرآیندهای داخلی ایران به حساب آورد؛ پارادایمی که آرمانهای دموکراتیک و حقوقبشری در مرکز توجه آن قرار دارد.
بازاندیشی درباره ایران و نقش مقاومت سازمانیافته
در آغاز سخنان، سناتور جین شهین به فرصتهای منطقهیی برای دموکراسی اشاره کرد و گفت: «ما در سال گذشته شاهد تغییرات بزرگی در خاورمیانه بودهایم و فرصتی واقعی در سراسر منطقه برای آیندهای متفاوت، آیندهای آزاد و دموکراتیک، فراهم شده است… ایران نیز باید در فهرست کشورهایی قرار گیرد که از آیندهای آزاد و دموکراتیک برخوردارند».
این سخن در واقع نهتنها بر تغییرات منطقهیی تأکید دارد، بلکه بر مجموعهیی از تحولات ساختاری در درون جامعه ایران و همپیمانیهای بینالمللی تأکید میکند که میتواند چشمانداز آینده را تغییر دهد.
سناتور شهین ضمن یادآوری بحرانهای حقوقبشری در ایران، افزود که «ما باید از ساکنان اشرف ۳ حمایت کنیم… باید بودجه مستندسازی موارد نقض حقوقبشر توسط رژیم را افزایش دهیم و تحریمها علیه ناقضان حقوقبشر در تهران را بیشتر کنیم».
این بخش از سخنرانی، بهوضوح نشان میدهد که بحث از ایران امروز دیگر محدود به تنشهای امنیتی نیست، بلکه با محوریت حقوقبشر، حاکمیت قانون و آزادی شهروندان مطرح شده است؛ مؤلفههایی که در سطح بینالمللی بهطور فزایندهیی برجسته میشوند.
دموکراسی از نقطهنظر جهانی
سناتور کوری بوکر نیز در سخنان خود اشارهیی فراتر از بحث ایران داشت و گفت: «در کشور ایران، همین حالا، مردم طعم شیرین آزادی و رهایی را میشناسند… آنها عزمی راسخ و مقاومتی شگرف از خود نشان میدهند».
او سپس به تعهد مشترک نمایندگان دو حزب برای حمایت از ایران آزاد تأکید کرد. این وحدت غیرمعمول میان دموکراتها و جمهوریخواهان، نشاندهندهٔ آن است که مخالفت با وضعیت موجود در ایران در واشنگتن دیگر یک بحث حزبی نیست، بلکه ارزشمحور شده است؛ و این امر برای هر تحلیلگر بینالمللی اهمیت دارد.
سناتور کوری بوکر در ادامه افزود: «من از مردم ایران قدرت و الهام میگیرم… ما در سنا، در تعهدمان به یک ایران آزاد و به رهایی آن ملت بزرگ، دوشادوش یکدیگر ایستادهایم».
این سخن نهتنها پیامی از همبستگی است، بلکه به ایجاد یک روایت جدید در دیپلماسی آمریکا کمک میکند؛ روایتی که در آن اراده مردم و پتانسیل تحولات اجتماعی-سیاسی در مرکز توجه قرار دارد.
مسئولیت بینالمللی و تغییر ساختار قدرت
سناتور جان کورنین، جمهوریخواه از تگزاس گفت: «رژیم ایران منشأ اکثر اتفاقات ناگواری است که در خاورمیانه رخ میدهد… اما خوشحالم که اینجا در کنار بسیاری از دوستانی هستم که سالها پیش با آنها آشنا شدم و تا جایی که در توانم باشد به حمایت از شما ادامه خواهم داد».
این نوع سخن بیشتر از آن که یک انتقاد صرف باشد، به آیندهنگری و راهحلهای جایگزین سیاسی اشاره دارد و نشان میدهد که در سیاست ایالات متحده، فهم نقادانه از چالشهای منطقهیی با رویکردهای پراتیکال و راهبردی در هم آمیخته است.
در ادامه، ژنرال جیمز جونز، مشاور امنیت ملی پیشین آمریکا، پیامی راهبردیتر ارائه کرد و با اشاره به طرح ۱۰مادهای خانم مریم رجوی گفت: «این طرح یک نقشه راه برای انتخابات پلورالیستی، آزاد و عادلانه… ارائه میدهد».
او اضافه کرد: «این قطعنامه حق مردم ایران برای تعیین سرنوشت خود را تأیید میکند… و از دولت ما میخواهد که از حقوق و آزادیهای ۳۰۰۰مبارز آزادی در اشرف ۳ محافظت و حمایت کند».
از واقعیتهای میدانی تا چشماندازهای حقوقبشری
در این کنفرانس هدر نائرت، معاون پیشین وزارتخارجه آمریکا به موضوع آزادی و کرامت انسانی اشاره کرد: «این حقیقت امروز در ایران در حال وقوع است… زنان جنبش برای آزادی را رهبری میکنند… و این حق خدادادی ماست».
سخنان نائرت گویای آن است که جنبشهای اجتماعی و حقوقبشری در داخل ایران چگونه بازتابی در عرصه جهانی یافتهاند؛ بازتابی که دیگر نمیتوان آن را فقط داخلی قلمداد کرد.
دیگر سخنرانان همچون دکتر بن کارسون و مارک گینزبرگ نیز بر این نکته تأکید کردند که آرمان آزادی و کرامت انسانی نه محدود به مرزهاست، نه وابسته به سیاستهای حزبی، بلکه یک خواستهٔ انسانی جهانی است که میتواند نقطه تلاقی طیفهای گوناگون سیاسی شود.
مفهومشناسی دموکراسی و حقوقبشر در ایران امروز
آنچه در این کنفرانس برجسته شد، آلترناتیو دموکراتیک و طرح ۱۰مادهای خانم مریم رجوی است که نهفقط بهعنوان یک سند ایدئولوژیک، بلکه بهعنوان یک نقشه راه سیاسی و عملیاتی برای ایران آینده مطرح شد. سناتورها و مقامهای آمریکایی در سخنان خود به محورهای زیر اشاره کردند:
«دموکراسی استراتژیک، نه فقط شعار، بلکه عمل و راهحل است».
«حمایت از مقاومت سازمانیافته دیگر محدود به سیاستهای امنیتی نیست، بلکه حمایت از ارزشهای حقوقبشری است».
«آرمان آزادی و عدالت فارغ از تقسیمات حزبی، میتواند یک نقطهٔ اتحاد در سیاست جهانی باشد».
این کنفرانس آینهٔ بازتابگر تحول در فهم جهانی نسبت به مقاومت سازمانیافته بود؛ تحولی که در آن صدای مردم و ارزشهای حقوقبشری در مرکز توجه قرار میگیرد و نه منطق قدرتمحور سنتی که همیشه مدافع حفظ وضع موجود بوده است.
