در حالی که تنشها بین رژیم و جامعهٔ جهانی بر سر برجام بالاتر رفته است، این سؤال ایجاد میشود که آیا برجام که رژیم امیدوار بود از طریق آن از چنبرهٔ بحرانها خارج شود؛ اکنون تبدیل به تلهای شده و رژیم را بر سر یک دو راهی قرار داده است که هر یک از آن دو راه به سرنگونیش ختم میشود.
بهرغم موضع تند سه کشور آلمان،انگلیس و فرانسه علیه اولتیماتوم ۶۰روزهٔ رژیم، ظریف روز ۳۱خرداد بار دیگر بر ادامهٔ بازی باجخواهانه رژیم تأکید کرد و گفت: «مرحله دوم اقدام ایران از ۱۶تیر آغاز میشود».
در همین حال اتحادیه اروپا که پیش از این اعلام کرده بود اولتیماتوم رژیم را بهرسمیت نمیشناسد بار دیگر در بیانیهای بیاعتنا به زمانبندیهای رژیم نوشت:« مقامهای ارشد فرانسه، آلمان، انگلیس، چین، روسیه و ایران روز ۲۸ژوئن در وین دیدار و درباره راههای نجات توافق هستهیی برجام با ایران گفتگو خواهند کرد».
در این حال بروجردی عضو کمیسیون امنیت مجلس رژیم در روز ۳۱خرداد ضمن تکرار حرفهای ظریف و روحانی کشورهای اروپایی را تهدید کرد و گفت تا ابد منتظر اروپاییها نمیمانیم.
این در حالی است که کارشناسان حکومتی مواضع اتحادیه اروپا را برخلاف مصالح نظام دانسته و هشدار میدهند. عبدالرضا فرجی راد دیپلمات پیشین رژیم در پاسخ به این سؤال که« آیا در فرصت کوتاه پیش رو قاره سبز خواهد توانست در سایه تکاپوی سیاسی و دیپلماتیک خود مانع از ورود تهران به گام دوم شود؟» میگوید: «در مجموع، تمامی تلاشها، تحرکات و تکاپوی اروپاییها نمیتواند به اقدامی جدی متناسب با انتظار تهران شاهد باشد و در بهترین حالت قاره سبز میتواند در این مدت کوتاه گامهایی برای اجرایی شدن اولین تراکنشهای سازوکار مالی مدنظر خود داشته باشد. چرا که سازوکار مالی اینستکس، نه برای مناسبات گسترده تجاری ایران که بیشتر بهمنظور تأمین کالاهای اساسی و دارویی کارآیی دارد. یعنی بهنظر میرسد که این کشورها نتوانند برای فروش نفت و مبادلات بانکی ایران راهکار جدی پیدا کنند؛ این چیزی نیست که متناسب با سطح تعهدات انجام شده ایران باشد». این کارشناس حکومتی با اشاره به موارد تخطی نظام از تعهدات برجامی در مورد غنیسازی اورانیوم و افزایش موجودی آب سنگین در مورد دور شدن اروپا از رژیم و نزدیک شدن آن به آمریکا هشدار داده و میگوید: «مجموعه تحولات در مسیر مد نظر ایالات متحده آمریکا در حال پیشروی است. از این رو بهدلیل حساسیت و نگرانی قاره سبز از اقدامات تهران به همان اندازه که احتمال اختلاف میان ایران و سه کشور اروپایی حاضر در برجام بهدلیل اقدامات تهران وجود دارد، شرایط برای نزدیکی مواضع ایالات متحده آمریکا با آلمان، فرانسه و انگلستان شکل گرفته است. در این راستا نیز سران و مقامات کاخ سفید بهدنبال همراه کردن این ۳بازیگر حاضر در برجام با منافع و مواضع خود هستند».فرجی راد با اشاره به حضور برایان هوک در پاریس برای هماهنگی با سه کشور اروپایی میافزاید: «حضور برایان هوک در پاریس، تلاش برای زمینه چینی بهمنظور همسویی آمریکا و قاره سبز در خصوص ایران و برجام است تا بتوانند فشارهای بیشتری را شکل دهند. البته در این راستا احتمال دارد که کاخ سفید علاوه بر این هدف خود سعی داشته باشد بستر را برای کشیدن پرونده ایران به شورای امنیت مهیا کند؛ لذا به حمایت سه کشور اروپایی نیاز دارد».
روزنامهٔ جوان وابسته به سپاه پاسدارن (۲۹خرداد) هم در مورد هدف از سفر نمایندگان سه کشور اروپایی به ایران هشدار داده و نوشته است: «شواهد و قرائن حاکی است که وزرای خارجه سه کشور این سفر را برای متقاعد کردن ایران به ماندن در برجام تدارک دیدهاند؛ سناریویی که اگر عملی نشود، بهگفته مرکل «ایران باید با تبعاًت آن روبهرو شود».
اکنون بهنظر میرسد برجام که روزنهٔ امید رژیم برای دور زدن تحریمها از طریق اینستکس و اتحادیه اروپا بود خود به دوراهی مرگبار دیگری برای نظام تبدیل شده است.