ایران با ۱۵۰۰گونه پستاندار، پرنده، خزنده، دوزیست و ماهی آبهای داخلی و ۶۵۰گونه ماهی آبهای دریایی، دارای یکی از متنوع‌ترین محیط‌های جانوری در جهان است. ولی جانوران هم از شر رژیم آخوندی در امان نیستند.
سرنوشت یوزپلنگ ایرانی، نمونه غم‌انگیزی از فجایع زیست‌محیطی در ایران تحت حاکمیت آخوندها است. نسل این جانور رو به انقرض است و احتمال دارد برای همیشه از لیست حیات وحش کشورمان حذف شود.
آشنایی اولیه با یوزپلنگ ایرانی
یوزپلنگ ایرانی از مشهورترین جانوران این مرز و بوم، جانوری مهره‌دار و پستاندار است که از راسته گوشتخوران و از خانواده گربه‌سانان محسوب می‌شود. ترجمه اسم فنی این یوزپلنگ، یوزپلنگ آسیایی است. ولی از آنجایی که امروزه تنها در ایران یافت می‌شود به نام یوز ایرانی نیز شناخته می‌شود.
یوز ایرانی، سریع‌ترین جانور جهان است. ظرف چند ثانیه می‌تواند به سرعت‌هایی بین ۹۰ تا ۱۴۵کیلومتر بر ساعت برسد.
یوزها حیواناتی گوشتخوار هستند. تخصص اصلی آنها در شکار غزال است. ولی می‌توان گفت که هیچ جاندار زنده‌ای وجود ندارد که توانسته باشد از دست یوز ایرانی فرار کند و طعمه آن نشود. از آهو و جبیر گرفته تا قوچ و میش و بز و حتی خرگوش و روباه و شغال.
حتی خرگوش و روباه هم نمی‌توانند از چنگ یوزپلنگ ایرانی فرار کنند
یوزها به‌ندرت حیوانات اهلی مانند گوسفندها و بزهای گله را شکار می‌کنند. مهمترین علتی که باعث می‌شود آنها به دام های انسانها حمله کنند از بین رفتن زیستگاههای این جانوران است.
یوزپلنگ در هر زیست‌گاهی «گونه پرچم» محسوب می‌شود. گونه پرچم به‌معنی شاخص است و به گونه‌ای گفته می‌شود که با بررسی وضعیت زندگیش می‌توان از وضعیت زندگی سایر گونه‌های جانوری و گیاهی در آن زیستگاه مطلع شد.
علاوه بر این، یوزپلنگ می‌تواند «گونه چتر» هم محسوب شود. گونه چتر به‌گونه‌یی اطلاق می‌شود که با حفاظت از آن و محیط‌زیست متعلق به آن، می‌توان تمام زیستگاه و گونه‌های جانوری و گیاهی درون آن را محافظت کرد.
یوز مانند هر گونه جانوری دیگری ذخیره ژنتیک منحصربه‌فردی دارد و اگر منقرض شود این ذخیره ژنتیک برای همیشه از بین می‌رود. گونه‌های جانوری به‌ویژه پستاندارهای وحشی برای پژوهش‌های علمی مانند پژوهش‌های پزشکی و دارویی بسیار با ارزش هستند.
یوزپلنگ ایرانی در معرض انقراض
عبارت «در معرض انقراض» یا «در معرض نابودی» زمانی برای یک گونه جانوری به کار برده می‌شود که در بالاترین درجه تهدید نابودی در فهرست قرمز قرار می‌گیرد. این فهرست توسط «اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط‌زیست» (IUCN) تهیه می‌شود. از نظر کارشناسی، «در معرض انقراض» به این معنی است که جمعیت گونه طوری کاهش یابد که در ۳نسل آینده به ۸۰درصد جمعیت فعلی برسد.
یوزپلنگ ایرانی
یکی از علت‌های حساسیتی که در مورد انقراض یوزپلنگ یا هر گونه جانوری دیگری نشان داده می‌شود این است که یوزپلنگ مانند هر جانور دیگری باعث ایجاد تعادل اکولوژیکی می‌شود. انقراض آن، این تعادل را از بین می‌برد. مثلاً وقتی جمعیت پستاندارهای گوشتخوار یک منطقه کم شود، ناهنجاری‌هایی نظیر انفجار جمعیت جوندگان(موش) به‌وجود می‌آید.
زیستگاههای یوز در ایران به‌خاطر بیابان‌زایی، از بین رفتن مراتع و کاهش تعداد آهو و گوزن(که از منابع عمده غذایی یوزها هستند) کوچک و کوچک‌تر شده است.
حیات وحش و محیط‌زیست ایران هم از قربانیان رژیم آخوندی محسوب می‌شود. در دوره‌های مختلف، شکار یوزپلنگ و غزال -که غذای اصلی یوزپلنگ است- به‌طور گسترده انجام شده. سازمان‌های مردم‌نهاد زنگهای خطر را به‌صدا درآوردند ولی هرگز گوش شنوایی در رژیم آخوندی پیدا نشد. کم‌کم از تعداد یوزها کاسته شد تا جایی که این حیوان ارزشمند حیات وحش ایران در فهرست جانوران در معرض انقراض قرار گرفت.
تخمین‌های مختلف در مورد تعداد باقیمانده از این‌گونه جانوری، حداکثر از چند ۱۰قلاده باقیمانده خبر می‌دهد. برخی تخمین‌ها تعداد آنها را در حد انگشتان دست می‌دانند. حتی برخی کارکنان محیط‌زیست(کارکنان مردمی و نه وابستگان حکومتی) خبر می‌دهند که در کوه‌های یزد که یکی از زیستگاههای یوز بوده تنها یک بازمانده وجود دارد که از فرط گرسنگی و تشنگی به روستاهای اطراف پناه برده و مردم به او غذارسانی می‌کنند.
با به صدا درآمدن زنگ خطر انقراض برای این‌گونه جانوری، برنامه توسعه سازمان ملل از مدتها پیش، مشخصاً از سال ۲۰۰۱ میلادی(۱۳۸۰ هجری شمسی) تلاش کرده که با «کمک» سازمان حفاظت از محیط‌زیست در ایران اقدامات لازم برای حفظ و بقای یوز ایرانی را انجام دهد. از نصب گردنبند ردیاب و دوربین‌های حساس به حرکت برای فیلمبرداری و ردیابی بهتر تا ایجاد مناطق حفاظت‌شده و پناهگاه‌های حیات وحش و...
یوزپلنگ ایرانی در معرض انقراض
اما آیا تردیدی هست که در رژیمی که اولویت‌هایش را بر تروریسم و توسعه‌طلبی منطقه‌ای و غارتگری در داخل کشور قرار داده، هرگز نباید انتظار اقدامی در جهت حفظ محیط‌زیست داشت؟
متأسفانه در فقدان مراقبت کافی این گونه جانوری هم می‌رود تا سرنوشتی مشابه ببر و شیر ایرانی پیدا کند و برای همیشه به تاریخ بپیوندد.
مهران ر
مسئولیت محتوای این مطلب برعهده نویسنده است و سایت مجاهد الزاماً آن را تأیید نمی‌کند
