بهرام قاسمی، سخنگوی وزارتخارجهٔ رژیم، بار دیگر بهخاطر اجرایی نشدن SPV از اروپا شکوه و گلایه کرد و گفت: «کشورهای اروپایی لازم است که در جهت استقلال خودشان و برای ادامهٔ حیات مستقلانهٔ خودشان تصمیم لازم را اتخاذ بکنند و اگر بهایی باید برای این استقلال از اقتصاد آمریکا پرداخت بکنند آن را باید پرداخت بکنند. حتماً بدون هزینه آنها نمیتوانند کار مهمی را انجام بدهند و ما مسئولیت عدم اجرایی شدن سازوکار مالی را به عهده اروپا میدانیم. آنها مقصر خواهند بود نهایتاً و باید به عواقب آن فکر کنند. صبر ایران هم حتماً صبر و اندازهای دارد».(تلویزیون رژیم ۱۵دی ۹۷)
در مقابل عجز و لابههای دولت روحانی و تلاش آنها برای اجرایی شدن SPV، باند مقابل اجرایی شدن SPV را ازبینرفتن استقلال اقتصادی ایران میدانند.
در این رابطه مهدی محمدی، از عناصر اطلاعاتی باند خامنهای، در مصاحبه با تلویزیون رژیم در ۱۱دی ۹۷ گفت: «چیزی که در SPV و آن چیزی که لااقل اروپاییها در اسنادی که ازشان منتشر شده گفتند میدانید این معنیاش چیه؟ معنیاش این هست که بتدریج از اقتصاد ایران پولزدایی خواهد شد. ارززدایی خواهد شد، شما یواشیواش دیگر اصلاً پولی در اختیار نخواهید داشت. پولهای شما در حسابهایی بلوکه خواهد بود و این پولها صرف تجارت و معاملاتی خواهد شد که طرف مقابل به شما اجازه میدهد. یکی از اهداف استراتژیک آمریکا از دور جدید تحریمهایی که اعمال کرده و این چیزی که مکرراً آمریکاییها دربارهاش حرف زدند همین است که ما به پولهای خودمان دسترسی نداشته باشیم و نتوانیم منابع مالی خودمان را آزادانه آنجایی که میخواهیم هزینه بکنیم. این تعبیر، تعبیر دقیقی نیست که نفت در برابر غذا و دارو است. SPV نفت در برابر هر چیزی است که آنها بخواهند. یک روزی ممکن است غذا و دارو هم ندهند اراده دست آنهاست بنابراین بتدریج شما به نقطهای میرسید که دیگر اختیار پولتون را ندارید».
دعوای دو باند در نهایت نه بر سر SPV، بلکه بر سر حفظ برجام یا خروج از برجام است. باند روحانی و اصلاحطلبان استدلال میکنند که همین پوستهٔ برجام و همین سازوکار اروپا را که به نماد برجام اروپایی تبدیل شده به هر قیمت باید حفظ کرد. چون خروج از برجام فاجعهبار است. اما باند مقابل خود برجام را فاجعه میدانند.
یکی از کارشناسان باند اصلاحطلب به نام بهشتیپور در این رابطه میگوید: «خروج از برجام بهصورت کامل هیچگاه به نفع ایران نیست، بهخصوص که اکنون شرایط منطقهای و جهانی چندان مناسب نیست و سبب خواهد شد تا یک اجماع جهانی علیه ایران شکل بگیرد. در این راستا امکان دارد علاوه بر اتحادیه اروپا و آمریکا و نیز برخی کشورهای عربی منطقه خلیجفارس، حتی چین و روسیه نیز به جرگه معارضین ایران بپیوندند».
کارشناس مربوطه برای خروج از این بنبست یک راهحل بینابینی پیشنهاد میکند که بیشتر شبیه یک معماست. او میافزاید: «باید برای عملیاتی شدن سازوکار ویژه مالی و نیز گریز از چنین شرایطی، یک وضعیت بینابینی را انتخاب کنیم؛ یعنی نه بهصورت کامل از برجام خارج شویم و نه به این سکون سیاسی ادامه دهیم. برای اینکه شرایط کنونی اساساً به سود ایران نیست». وی البته نمیگوید چگونه میتوان به این سکون سیاسی پایان داد.
آنچه که در میان اظهارات عناصر وابسته به باند روحانی در زمینه سازوکار اروپایی وجود دارد و حایز اهمیت است دو نکته زیر است.
بهای خروج از برجام برای رژیم آخوندی
اول اینکه سخنگوی وزرات خارجه دولت آخوند حسن روحانی ضمن اذعان به اینکه تاکنون اروپا هزینهای نپرداخته و سازوکار ویژه هم ناکارآمد بوده است، مطرح میکند که اروپاییها «نهایتاً و باید به عواقب آن فکر کنند. صبر ایران هم حتماً صبر و اندازهای دارد».
واقعیت این است که این یک تهدید پوشالی است زیرا اگر سرانجام اروپا سازوکار ویژه را اجرا نکند، و عواقبی هم که بهرام قاسمی مطرح کند اروپا باید بپذیرد فرضا این باشد که حکومت آخوندی از برجام خارج شود، در چنین شقی ضررکننده آن رژیم است و باید قبل از خروج از برجام فکر عواقب آن را بکند.
بزرگترین عواقب خروج از برجام برای حاکمیت آخوندی رودررویی با جامعه جهانی و قرار دادن خود در مقابل صف متحد آمریکا، اروپا و... است.
به فرض تحقق این شق که رژیم از برجام خارج شود، این حاکمیت آخوندی است که در جریان خارج شدن آمریکا از برجام نه تنها نتوانست اروپا را ودار به «پرداخت هزینه» مدنظرش بکند بلکه خودش میبایست هزینههای بس سنگینتری از هزینههای فعلی بپردازد.
البته با شناختی که از باند روحانی و دولتش وجود دارد تا آنجا که به آنها مربوط میشود، بعید است که دولت روحانی و عناصر این باند ناپرهیزی کنند و پیه چنین عواقبی را به تن بمالند.
بنبست رژیم در شرابط کنونی
دوم شرایط بنبستی است که در شرایط کنونی نظام در آن گیر کرده است، بنبستی که در آن نه راه پیش دارد و نه راه پس. یعنی نه تنها تاکنون نتوانسته است برای مقابله با تحریمهای آمریکا کمکی از اروپا دریافت کند تا قدری از زیر فشار خارج شود، بلکه آنچنان که آن مهره حکومتی(بهشتیپور) هم اذعان میکند سودی هم از خروج از برجام نمیبرد.
ترس از عواقب خروج از برجام پس از خروج آمریکا از برجام بهخصوص پس از اعمال تحریمهای جدید از جانب این کشور، باند روحانی را وادار کرده است که نهایت تلاش خود را بکند تا حداقل پوستهای از برجام حفظ شود و از افتادن نظام به مخمصه هولناک دیگری جلوگیری کند.
در شرایط بنبست است که همواره هرگاه که رژیم خواستهاست یک گام به پیش بردارد و امتیازی بگیرد نا گزیر شده است دو گام به پس بردارد و بیشازپیش در بنبست برجام گیرکند.