در عرصه سیاستگذاری اقتصادی ایران، تصویب لایحه حذف ۴صفر از پول ملی توسط مجلس ارتجاع، در تاریخ ۱۳مهر ۱۴۰۴ چالشهای جدیدی را در اقتصاد مرگزده و بحرانزای رژیم ایجاد کرده است. خودشان میگویند چنین اقداماتی ممکن است بیش از آن که راهحلی واقعی باشند، به فریبی بصری تبدیل شوند.
قانون جدید واحد پولی جدید را بهگونهیی تعریف میکند که یک ریال جدید معادل ۱۰هزار ریال فعلی باشد و واحد فرعی آن «قران» نامیده میشود.
کشورها و دلایل حذف صفر از پول ملی
در دنیای پیچیده اقتصادهای مدرن، پول بهعنوان نماد ثبات و اعتماد در نظامهای مالی شناخته میشود. زمانی که ارزش پول ملی در مواجهه با تورمهای سرسامآور و بیثباتیهای اقتصادی کاهش مییابد، دولتها بهدنبال راهکارهایی برای بازگرداندن اعتماد و ثبات به واحد پولی خود میگردند. سیاست حذف صفر از واحد پول ملی یکی از این راهکارهاست که در طول تاریخ توسط کشورهای مختلفی به کار گرفته شده است.
یکی از اصلیترین دلایل اجرای سیاست حذف صفر، کنترل تورم و بازگرداندن ثبات پولی است. تورم بالا معمولاً به افزایش غیرعادی ارقام پولی منجر میشود که مدیریت آن در معاملات و حسابداری دشوار است. این وضعیت نهتنها کارآیی اقتصادی را کاهش میدهد، بلکه هزینههای چاپ اسکناس و مدیریت آن را نیز بهشدت افزایش میدهد. حذف صفر در این شرایط، نظام پولی را سادهتر و شفافتر کرده و کارآیی مالی را بهبود میبخشد.
افزایش اعتماد عمومی و تأثیر روانشناختی مثبت نیز از دیگر انگیزههای اجرای این سیاست است. کاهش تعداد صفرها در واحد پولی میتواند حس بهبود اقتصادی را در میان مردم تقویت کند. این سیاست بیشتر بهعنوان اقدامی نمادین برای نشان دادن تعهد دولت به اصلاح اقتصادی درک میشود.
از دیگر مزایای این سیاست، ارتقای اعتبار بینالمللی واحد پولی است. در کشورهایی که با کاهش ارزش پول ملی و نوسانات شدید ارزی مواجه هستند، حذف صفر میتواند جایگاه پول ملی را در تجارت بینالمللی و سرمایهگذاری خارجی بهبود بخشد. این اقدام تصویر مثبتی از نظام اقتصادی ارائه میدهد و فرآیندهای تجاری را نیز تسهیل میکند.
اما آیا چنین روندی در رابطه با اقتصاد ورشکسته آخوندی صدق میکند؟
فریب جامعه با اقدامات روانی
سایت بهارنیوز(۱۳مهر ۱۴۰۴) بهنقل از رویداد ۲۴ در مطلبی با عنوان «حذف صفر، فریب چشم یا راهکار اقتصادی» درباره این تصمیم نوشته است:
«این تغییر، بیشتر نمادین و روانی است و اثر عملی قابل توجهی بر وضعیت اقتصادی کشور ندارد. اقتصاد ایران در ماهها و سالهای اخیر با مشکلات عمیقتری مواجه است. مشکلاتی از جمله تورم بالا، نوسانات ارز، کاهش قدرت خرید مردم و افزایش فشار بر خانوارها و... همه اینها مسائلی است که صرفاً با کم کردن صفر از پول ملی قابل حل نیست».
این گزارش همچنین به وضعیت آشفتهبازارها اشاره دارد: «وضعیت بازارها نیز همچنان آشفته است. نرخ ارز، طلا و کالاهای اساسی در نوسان است و مردم با قیمتهای روزانه دست و پنجه نرم میکنند. حتی کالاهای خرد و ضروری در سطح خردهفروشی، تحت تأثیر تورم بالا، به تدریج با افزایش قیمت مواجه شده و خریدهای روزمره به یک مسأله حساس و برنامهریزی شده تبدیل شده است. در چنین شرایطی، حذف صفر از پول ملی نمیتواند از فشارهای معیشتی مردم بکاهد و تنها به نوعی نمادسازی برای مردم و جامعه بینالملل شباهت دارد»...
محمود جامساز، یکی از اقتصاددانان حکومتی میگوید:
«اقتصاد ما دچار تورم مزمن است و با توجه به شرایط سیاسی فعلی، یعنی افزایش کسری بودجه دولت، شدیدتر شدن تحریمها و قرار گرفتن کشور در موقعیت جنگی و شکلگیری ائتلاف بینالمللی بر علیه کشور، انتظار افزایش تورم نیز وجود دارد»(رویداد ۲۴، ۱۴مهر ۱۴۰۴)
خالیکردن بیشتر جیب مردم
حذف صفر از پول ملی ممکن است در کوتاهمدت با بهکارگیری پروپاگاندا و سیاستهای فریبنده حکومتی اثری روانی و مسکنوار داشته باشد، اما تاثیرات واقعی و پایدار نخواهد داشت. همانطور که اشاره شد، کنترل تورم، کاهش رشد نقدینگی و ایجاد تغییر اساسی در بودجه از جمله پیشنیازهای ضروری برای موفقیت این سیاست است که در ایران اشغالشده با حاکمیتی سرکوبگر و جنگافروز چشماندازی برای آن متصور نیست؛ از قضا حذف صفر از پول ملی ایران میتواند به مشکلات جدیدی برای مردم ایران منجر شود و بیش از پیش جیب آنان را برای مقاصد چپاولگرانه حکومت خالی و خالیتر کند.