بحران سیاسی چهل ساله نظام ولایت فقیه، آن روی دیگر سکه ابر بحرانهای اقتصادی این رژیم ضدتوسعه و پیشرفت است. هر دوی آنها به اضافه بحرانهای اجتماعی و فرهنگی منجر به قیام سراسری و حماسه آفرین جوانان میهن شد. جنبش انقلابی از واقعیتی به‌نام ناتوانی خامنه‌ای و پاسداران و آخوندهای دین فروش، نشأت گرفته است. نخواستن تمامیت رژیم بچه کش، از سوی مردم نیز جنبه دیگری از این موقعیت است. ضلع سوم این وضعیت هم فقر گسترده و خانمان‌سوزی است که با تأسف هر چه عمیق‌تر به گوش و دیدگان عموم مردم دنیا رسیده است. و کرامت و شرافت ملتی را خدشه‌دار ساخته است که وارث تمدنی کهن است و دریایی از سرمایه و انرژیهای خدادادی در عمق خاکش نهفته دارد. میلیونها تن از مردم ستم‌زده ایران زیر خط فقر و حیات نباتی قرار گرفته‌اند. حتی دیگر حقوق بگیران دولتی که قبلاً از یک حاشیه امن درآمدی (حقوقی) برخوردار بودند به اقشار آسیب‌پذیر و تهیدست جامعه نزدیک و نزدیک‌تر شده‌اند. به‌نحوی که دیگر امکان تأمین نیازهای ضروری را نیز از دست داده‌اند.
دولت آخوند رئیسی می‌خواهد برای سال آینده، حقوق این بخش از جامعه را ۲۰درصد اضافه کند در حالی که تورم بالای ۴۵درصد است. یعنی در سال آینده میلیونها نفر از خانواده حقوق بگیران، فقیرتر از امسال خواهند شد. بنابراین صحبت از وضعیت کارگران و اقشار فرودست جامعه دیگر جای گفتگو ندارد. وزارت رفاه می‌گوید خط فقر به بالای ۱۵میلیون تومان رسیده است. حال حقوق ۷میلیون تومانی کارمندان در سال آینده معنایی جز فاجعه در حوزه معیشت و حق زندگی ندارد (۱).
در حال حاضر دستمزد کارگران چیزی در حدود ۲میلیون ۶۵۵هزار تومان است که با سنوات به سه و نیم میلیون تومان نمی‌رسد و با خط فقر، نزدیک ده میلیون تومان فاصله دارد! بگذریم که باید اجاره‌خانه را چنان بدهد که بتواند لقمه نانی بخورد تا بتواند در حین کار از پا نیافتد. بنابر آمار رسمی بیش از ۷۰درصد جامعه کارگری حداقل بگیر هستند (۲).
بودجه با طعم خیال
سرانجام با بیش از یک ماه تأخیر، رئیسی لایحه بودجه ۱۴۰۲ با سقف کلی ۵۲۶۱هزار میلیارد تومان که نسبت به بودجه ۱۴۰۱ حدود ۱۵۰۲هزار میلیار تومان افزایش داشته است (حدود ۴۰درصد)، را به مجلس آخوندی فرستاد. قرار بود اول برنامه پنج ساله هفتم ارسال شود اما رئیسی نتوانست آن را آماده کند. بنابراین بودجه سال آینده بین برنامه تمدیدی ششم و برنامه پا در هوای هفتم قرار گرفته است! حتی احتمال دارد همین بودجه هم به‌طور کامل مورد بررسی و تصویب قرا نگیرد و بودجه چند دوازدهم (؟!) تصویب شود که خودش یک معضل جدی برای رژیم آخوندی محسوب خواهد شد. همین ماجرا باعث اختلاف قالیباف با دولت هم شد اما به‌خاطر مصلحت نظام! آن هم در شرایط قیام مردم و خطر خیزش جدیدتر، آتش‌بس برقرار شد (۳).
بودجه، کسری ندارد!
در همین چند روز پیش آخوند رئیسی ادعا کرده است که بودجه امسالش کسری نداشته است و سال آینده هم کسری نخواهد داشت! آیا واقعیت را می‌گوید؟
کارشناسان نشان داده‌اند که دولت درآمد زیادی از حذف دلار ۴۲۰۰تومانی و فروش آن در بازار به‌دست آورده است. هم‌چنین برای سال آینده می‌خواهد با گرفتن مالیات از خودروهای وارداتی بخشی از هزینه‌هایش را پوشش دهد (۴).
ترفند دیگر واگذاری دارایی‌های مالی اعم از فروش اوراق مالی اسلامی (۱۸۵ هزار میلیارد تومان)، عرضه سهام دولتی و هر نوع استقراضی از جمله استقراض از صندوق توسعه ملی در لایحه بودجه سال آینده است که ۶۷درصد نسبت به سال‌جاری افزایش نشان می‌دهد! (۵)
حسین راغفر کارشناس حکومتی اقتصاد می‌گوید، دولت سیزدهم تا توانسته‌اند پول چاپ کرده‌اند و از سوی دیگر با همین افزایش نرخ ارز بخش قابل توجهی از کسری بودجه تأمین شد. در واقع هزینه کسری بودجه را از جیب مردم تأمین کردند. هم‌چنین یکی از ترفندها برای سال آینده، افزایش قیمت حامل‌های انرژی خواهد بود (۶).
کاهش رشد اقتصادی، افزایش بودجه نهادهای سرکوب
بانک جهانی در تازه‌ترین گزارش خود، رشد تولید ناخالص داخلی واقعی ایران در ۲۰۲۲ را ۲.۹درصد تخمین زده است و پیش‌بینی می‌کند رشد آن در ۲۰۲۳ با طی روند کاهشی به ۲.۲درصد برسد (۷).
اما با همین چشم‌انداز تیره، در بودجه سال۱۴۰۲ از افزایش ۲۸درصدی بودجه سپاه معادل۱۲۰هزار میلیارد تومان خبردار می‌شویم که به اندازه۲۰ درصد از درآمد ۶۰۴هزار میلیارد تومانی فروش نفت است. بودجه ارتش هم با رشدی ۳۶درصدی، به ۴۹هزار میلیارد تومان و بودجه نیروهای انتظامی نیز با رشد ۴۴درصدی به ۶۲هزار میلیارد تومان افزایش یافت. بودجه وزارت اطلاعات هم با رشدی ۵۲درصدی، به ۲۰هزار میلیارد تومان رسید. بودجه دستگاههای تبلیغاتی و مذهبی هم افزایش قابل‌ملاحظه‌ای داشت؛ به‌طوری که بودجه سازمان صدا و سیما، با ۴۲درصد افزایش به هفت هزار و ۵۳۱میلیارد تومان رسید. بودجه شورای عالی حوزه‌های علمیه قم هم با بیش از ۶۰درصد رشد، به بیش از سه هزار میلیارد تومان افزایش یافت. ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر با ۳۳درصد رشد، به ۷۶میلیارد تومان رسید. بنیاد حفظ آثار دفاع مقدس با ۱۵۹درصد رشد مبلغ ۴۳۳میلیارد تومان شده است (۸).
درست‌ترین حرف نزده رئیسی
رئیسی در توجیه بودجه گفت، نسبت به تورم نگران است. به نظر می‌رسد ترس رئیسی از تورم سال۱۴۰۲ و نیز تورم جاری درست‌ترین بخش سخنان او به حساب می‌آید ولی درباره راههای مهار تورم چیزی نگفت و توضیح نداد از کدام مسیرها قصد دارد تورم را مهار کند. نرخ تورم مواد غذایی بیش از ۶۲درصد گزارش‌شده است میزان یارانه پرداختی به شهروندان به اندازه یک درصد هم افزایش نداده است (۹).
اما درست‌ترین حرف نزده رئیسی، ترس لاعلاج از قیام جوانان ایران در جنبش انقلابی است؛ جنبشی که یکی از شعارهایش این است: «فقر و فساد و گرونی/ می‌ریم تا سرنگونی»
منابع:
(۱) سناریوی تحمیلی دستمزدها. اسکناس۲۲دی۱۴۰۱
(۲) دستمزدها و سفره خالی. اقتصاد پویا۲۲دی۱۴۰۱
(۳) تجارت۲۲دی۱۴۰۱
(۴) آرمان ملی۲۲دی۱۴۰۱
(۵) جهان صنعت۲۲دی۱۴۰۱
(۶) ایلنا۲۲دی۱۴۰۱
(۷) بهار نیوز۲۲دی۱۴۰۱
(۸) ایندیپندنت۲۲دی۱۴۰۱
(۹) جهان‌صنعت۲۲دی۱۴۰۱
