گروسی مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در یک اظهارنظر بیسابقه هشدار داد: «برنامه هستهیی رژیم ایران "به جلو پیش میرود" و آژانس بینالمللی انرژی اتمی نسبت بهآنچه در حال رخ دادن است، نظارت بسیار محدودی دارد» (رویترز ۲۲ ژوییه ۲۰۲۲). . اظهاراتی که از سوی تحلیلگران، هشداری جدی در مورد نزدیکی رژیم بهبمب اتمی تلقی شد.
روزنامهٔ والاستریت ژورنال (۳مرداد) نیز از «مرگ تکاندهندهٔ برجام» خبر داد.
اما ادعاهای رژیم معکوس است، سخنگوی وزارتخارجهٔ رژیم گفت: «زمینه برای توافق در آینده نزدیک هموار است» (نشست خبری کنعانی ـ ۲۹تیر). رئیسی هم میگوید: «اگر طرف مقابل منطقی و عقلانی رفتار کند، مذاکرات میتواند منتج بهنتیجه شود» (گردهمایی سراسری ائمه جمعه رژیم ـ ۴مرداد).
تعیین صحتوسقم این دو حرف متناقض را میتوان از سخن جوزپ بورل کمیسر عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا دریافت؛ وی که پیوسته برای بهنتیجه رسیدن برجام تقلا کرده و اظهاراتش در این مورد همیشه با خوشبینی همراه بوده، طی مقالهیی در روزنامهٔ فایننشال تایمز ـ ۴مرداد نوشته است: «به این نتیجه رسیدهام که فضا برای مصالحههای مهم دیگر بهاتمام رسیده است».
همچنین هشدارهای متعدد در روزنامههای حکومتی وابسته بهباند مغلوب که یکی از «چراغ برجام، خاموشتر از همیشه» خبر میدهد (همدلی ـ اول مرداد) و دیگری مینویسد: «انگیزه برای احیای برجام از بین رفته است» (روزنامهٔ ستارهٔ صبح ـ ۳مرداد)، همین واقعیت را تأیید میکند. روزنامههای باند غالب مانند کیهان و وطنامروز و... نیز پیش از این همواره از بیهوده بودن تلاشها برای احیای برجام سخن گفته و برجام را جسدی متعفن نامیدهاند.
سؤال این است اکنون چرا وقتی طرفهای مقابل از «مرگ برجام» و بهانتها رسیدن فرصت مصالحه سخن میگویند از جانب وزارتخارجه رژیم و شخص رئیسی شاهد علامتهای مثبت هستیم؟ پاسخ را میتوان در روزنامهٔ حکومتی رسالت (۳مرداد) یافت؛ آنجا که مینویسد: «ایران در وضعیتی نیست که بخواهد یا بتواند مسئولیت، بار و هزینه شکست رسمی مذاکرات هستهیی و عدم احیای برجام را بپذیرد... اعلام رسمی شکست مذاکرات و مرگ برجام یک حالت «انفجاری» را در داخل کشور ایجاد میکند؛ چون علاوه بر تأثیرات مستقیم و فوری بر شرایط اقتصادی و معیشتی و شکلگیری تورم غیرقابل مهار و غیرقابل کنترل، آثار مخرب روانی هم بر افکار عمومی خواهد داشت. از همه مهمتر آن است که هیچ راهی برای جایگزینی برجام وجود ندارد».
مشابه این سخن را تاکنون فراوان در روزنامههای باند مغلوب خواندهایم و از تحلیلگران این باند شنیدهایم، اما بیان آن از جانب رسالت، وابسته بهباند غالب، معنای ژرفتری دارد.
این «حالت انفجاری در داخل کشور» موجب تشدید بحران درونی رژیم نیز شده است. شاخص آن ورود آخوند روحانی بهصحنه، پس از یک سال سکوت و لب فرو بستن است. روحانی در حضور تعدادی از مقامات دولتش که بهبهانهٔ عید غدیر بهدیدار او رفته بودند، گفته بود: «اگر گرفتار مصوبه هستهیی مجلس نمیشدیم، تحریمها را اسفند۹۹ پایان میدادیم» (رسالت ـ ۳۰تیر ۱۴۰۱) این حرف را بایستی در کنار حرف قبلی او گذاشت که: «تأخیر در پایان تحریم، خیانت بزرگ و ننگ ابدی است» (خبر آنلاین ـ ۲۷اسفند ۹۹) تا معنای آن روشنتر شود. همچنین روحانی در همان محفل (عید غدیر) طعنهٔ دیگری نیز بهرئیسی زده و با اشاره بهشکستها و فضاحتهای او گفته بود اگر رئیسی بخواهد حاضر است در حل مشکلات بهاو کمک کند.
از واکنش آخوند نقدعلی از اعضای مجلس ارتجاع میتوان دریافت که این حرف، آن هم از جانب کسی که باند ولیفقیه تلاش کرده، شکست همهجانبهٔ رئیسی را ناشی از میراث بهجا مانده از روحانی جلوه دهد، تا کجا بر باند ولیفقیه گران آمده است.
آخوند نقدعلی در جلسهٔ علنی مجلس ارتجاع (۲تیر ۱۴۰۱) گفت: «متأسفانه کسی که ۸سال وضع موجود را بانی آن بود میرود گعده میگیرد کسی که امروز باید پشت میلههای زندان باشد با کمال گستاخی مصوبه مجلس در باب مذاکرات را میگوید این موجب عدم لغو تحریمها شده... البته این یک سال را در لانه خزیده بود اما مجدداً دم در آورده مجدداً گعده میگیرد».
آنچه باعث شده روحانی زبان بریده اکنون دم درآورد، افزون بر شکستهای رئیسی، این است که دولت یکدست او برخلاف آنچه ابتدا تصور میشد نتوانست از فرصتهایی که دولت بایدن در اختیارش گذاشته بود، در جهت احیای برجام استفاده کند. امری که لاجرم تشدید تحریمها و تشدید حالت انفجاری را در پی دارد.
بهاین ترتیب برخلاف آنچه ولیفقیه و باند او تلاش میکنند خود را در قضیهٔ برجام، فارغالبال جلوه دهند، مرگ برجام مخاطرات و بحرانهای سختی هم در داخل و هم در سطح بینالمللی برای نظام ولایت بههمراه دارد. حتی اگر آنچنانکه برخی ناظران خارجی هشدار میدهند، رژیم آخوندی واقعاً بهبمب اتمی نزدیک باشد و حتی اگر بهآن دست پیدا کند، این امر بههیچوجه او را در برابر دشمن اصلیاش مردم ایران و ارادهٔ آنها برای سرنگونی، در امان نمیدارد.
رهبر مقاومت در دیماه ۱۴۰۰ گفت: «حالا دیگر بعد از رئیسی در مقوله اتمی هم، اعم از اینکه رژیم در بازی موش و گربه برجام در سال میلادی جدید یعنی (۲۰۲۲) واپس بتمرگد یا تجری و پیشروی کند، فرقی نمیکند و ماحصل آن به کفه قیام و اشتعال و انفجار میریزد».