بیانیه مشترک بیش از سیصد گروه پارلمانی، اتحادیهها، شهرداران، شخصیتهای سیاسی و نهادهای مدنی که در شهریور ۱۴۰۴ منتشر شد، رویدادی قابل توجه در عرصه سیاست بینالملل و کنشگری حقوقبشری بهشمار میآید. این بیانیه، نه تنها پشتیبانی گسترده از تظاهرات ایرانیان در بروکسل را بازتاب میدهد، بلکه نمایانگر همگرایی نیروهای سیاسی و اجتماعی جهان در دفاع از آزادی و حقوقبشر در ایران است.
در متن بیانیه، تظاهرات بروکسل بهعنوان «پژواک صدای مردم ایران برای آزادی» معرفی شده است. این تعبیر، دلالتی دوگانه دارد: از یکسو یادآور عمق رنج مردم ایران در مواجهه با موج اعدامها و سرکوبهای ساختاری است، و از سوی دیگر، نمایانگر اهمیت صدای جمعی در عرصه بینالمللی است که میتواند معادلات سیاسی را تحت تأثیر قرار دهد.
بیانیه با صراحت به آمار تکاندهنده اعدامها در ایران پرداخته و تصریح میکند که «از زمان روی کار آمدن پزشکیان در پایان ژوئیه ۲۰۲۴ تاکنون ۱۵۶۰ نفر در ایران اعدام شدهاند». این داده، از منظر تحلیل وضعیت حقوقبشر در ایران، تصویری هولناک را آشکار میسازد؛ وضعیتی که جامعه جهانی نمیتواند در برابر آن بیتفاوت بماند.
همچنین بیانیه به نمونههای اخیر اعدامهای سیاسی اشاره کرده و یادآور میشود که «مهدی حسنی و بهروز احسانی به اتهام محاربه و عضویت در سازمان مجاهدین خلق ایران اعدام شدند» و دستکم «۱۴ زندانی دیگر با همین اتهام در آستانه اعدام قرار دارند». این وضعیت مؤید آن است سرکوب در ایران نه بهعنوان امری مقطعی، بلکه بهصورت یک سیاست سیستماتیک دنبال میشود.
یکی از مهمترین بخشهای بیانیه، واکنش به موضع رسمی رسانههای حکومتی است. در این متن آمده است: «در ۸ ژوئیه خبرگزاری رسمی فارس در سرمقالهای قتلعام ۳۰ هزار زندانی سیاسی در سال ۶۷ را تجربه مثبت توصیف کرد که باید تکرار شود». این گزاره، بهروشنی پرده از تداوم منطق خشونت ساختاری برمیدارد و ضرورت مداخله اخلاقی و سیاسی جامعه جهانی را برجسته میسازد.
بیانیه علاوه بر نقد وضعیت، بر ارائه راهحل نیز تأکید دارد. در آن آمده است: «ما همراه با بیش از ۴۰۰۰ پارلمانتر و ۱۳۰ مقام ارشد سابق کشورهای مختلف، همبستگی خودمان را با خواستههای مردم ایران برای آزادی بیان، برابری زن و مرد، جدایی دین از دولت، لغو مجازات اعدام و همزیستی مسالمتآمیز با جهان، که در برنامه ۱۰ مادهیی رئیسجمهور منتخب شورای ملی مقاومت، خانم مریم رجوی آمده است، اعلام میداریم».
همچنین در بیانیه بر جایگاه تاریخی سازمان مجاهدین خلق ایران در مبارزات آزادیخواهانه تأکید شده است: «اپوزیسیون دموکراتیک سازمان مجاهدین خلق ایران که امسال شصتمین سال تأسیس خود را گرامی میدارد نقش کلیدی در این مبارزه دارد». این یادآوری، بعد تاریخی و استمرار مبارزه را برجسته میکند و آن را در بستری گستردهتر از مقاومت معاصر قرار میدهد.
در پایان، بیانیه با زبانی قاطع خواستههای کلیدی خود را مطرح میکند: «ما خواستار محکومیت بینالمللی نقض حقوقبشر در ایران، توقف فوری اعدامها، قرار گرفتن سپاه پاسداران در لیست سازمانهای ممنوعه، توقف سیاست مماشات با رژیم ملاها و بهرسمیت شناختن حق مشروع مقاومت مردم ایران برای سرنگونی دیکتاتوری و برپایی یک جمهوری دموکراتیک هستیم».
این خواستهها، همزمان بعد اخلاقی، حقوقی و سیاسی را دربر میگیرد و بیانگر یک چارچوب جامع برای مواجهه با بحران ایران است.
با توجه به آنچه بیان شد، میتوان گفت بیانیه مشترک بروکسل، تجلی یک همبستگی جهانی است که از مرزهای حزبی و ملی فراتر میرود و به عرصه اخلاق جهانی قدم میگذارد. این همبستگی، تلاشی است برای تقویت صداهایی که در ایران سرکوب میشوند و برای ترسیم چشماندازی که در آن آزادی، برابری و کرامت انسانی جایگزین استبداد و خشونت گردد.