محمدباقر قالیباف روز دوشنبه (25 اردیبهشت) و ۴روز مانده به روز نمایش انتخابات طی بیانیه‌یی اعلام کرد که از دور رقابت در نمایش انتخابات به نفع آخوند ابراهیم رئیسی کنار می‌رود. وی از حامیان و هواداران خودش هم خواست که «تمام ظرفیت و حمایت خود را برای موفقیت» رئیسی قرار بدهند.
در پی این اقدام، عناصر و رسانه‌های باند خامنه‌ای با کلمات و عباراتی از قبیل مردانگی، فداکاری، بزرگواری، ایثار و غیره... به تعریف و تمجید از قالیباف پرداختند و متقابلاً مهره‌ها و رسانه‌های باند روحانی هم آن را با عباراتی از قبیل «اقدامی از روی ناچاری» «اقدامی برای جلوگیری از شکسته شدن آرا» «بزرگ‌ترین باخت» و «خروج قالیباف از صحنهٴ سیاست» توصیف کردند. یکی از اعضای مجلس ارتجاع از باند خامنه‌ای ضمن تعریف و تقدیر از قالیباف گفت که قرار نانوشته این بود که اگر یکی از کاندیداهای این باند پیش افتاد، کاندیداهای دیگر به نفع او کنار بروند و چون در روزهای اخیر رئیسی پیش افتاده بود، قالیباف کنار رفت. (1) همین فرد پیش‌بینی کرده که به این ترتیب انتخابات به دور دوم کشیده نمی‌شود و در همان دور اول رئیسی برنده می‌شود. البته یک مرحله‌یی شدن انتخابات، به‌خصوص اگر میرسلیم هم کنار بکشد، امری قطعی است. یکی از مداحان خامنه‌ای هم که در این رژیم و در دستگاه خامنه‌ای به یک وزنهٴ سیاسی تبدیل شده‌اند، ضمن تعریف و تشکر از قالیباف اظهار امیدواری کرده که رئیسی هم جواب خوبی به قالیباف بدهد و او را در دولت خودش «به‌کارگیری» بکند!
در مورد کناره‌گیری قالیباف، نظرها و تحلیلهای مختلفی از هر دو سو ابراز می‌شود، ولی در هر صورت، معنی این اقدام آن است که اولاً عزم خامنه‌ای در کنار زدن روحانی و آوردن رئیسی جزم است و او توانسته در این مرحله و لااقل به‌طور مقطعی شکافهای باند خود را ببندد؛ کاری که در نمایش انتخابات92 به‌آن توفیق نیافت و قالیباف ظاهراً به‌رغم قول و قراری که گویا بین او و حداد عادل و ولایتی بود، کنار نرفت و خیلیها در باند خامنه‌ای معتقدند که یکی از دلایل شکستشان در برابر روحانی همین مسأله بوده است.
آنچه که در مناظره‌ها و در اظهارات قالیباف تا قبل از بیانیهٴ کناره‌گیری‌اش دیده می‌شد، حاکی از این بود که او قصد ندارد کنار بکشد؛ به‌خصوص که او در مناظرهٴ دوم اسحاق جهانگیری را به‌عنوان کاندیدای پوششی به‌شدت زیر ضرب گرفت و این اقدام او را خلاف اخلاق و خلاف صداقت توصیف کرد. (2) اما جالب است که او حتی پیش از جهانگیری، از دور رقابتها کنار کشید.
به هر حال تابلوهای مختلفی در مورد علت کناره‌گیری قالیباف مطرح است که مهمترین آنها از این قرار است:
از اول قرار بوده که قالیباف کنار برود و او به‌عنوان ضربه‌گیر رئیسی عمل می‌کرده، اما موضع قالیباف در مناظره‌ها و وارد نشدن او در حمایت از رئیسی در برابر حملاتی که به او می‌شد، این نظر را تأیید نمی‌کند.
قرار این بوده که بسنجند شانس پیروزی رئیسی چقدر است و اگر چشم‌انداز آن روشن نبود، رئیسی به نفع قالیباف کنار برود. چرا که شکست رئیسی عواقب سنگینی هم برای خود او، به‌عنوان وارث تاج و تخت ولایت و هم برای خود خامنه‌ای دارد. به‌خصوص اگر قالیباف می‌ماند، علاوه بر شکستن آرای به‌اصطلاح اصول‌گرایان، اگر او آرایی بیش از رئیسی می‌آورد، شکستی مضاعف و خوارکننده برای رئیسی و خامنه‌ای بود و معنایش این بود که رئیسی در چارچوب باند ولی‌فقیه نیز، پایه‌یی ندارد.
قالیباف خودش قصد داشته تا آخر بماند ولی او را مجبور کرده‌اند کنار بکشد و گفته می‌شود او را با وعدهٴ معاون اولی رئیسی راضی به کنار رفتن کرده‌اند؛ کما این‌که زمزمه‌هایی هست که میرسلیم هم با گرفتن امتیازهایی برای باند مؤتلفه در دولت آینده، از دور رقابت کنار خواهد کشید.
به هر حال کنار رفتن قالیباف چه داوطلبانه بوده باشد و چه اجباری، به‌معنای آن نیست که خامنه‌ای توانسته است از شقه درون نظامش گرهی باز کند و شکاف درون نظام را هم بیاورد. برای خامنه‌ای کنار گذاشتن قالیباف یک گام تاکتیکی رو به جلو است که ناچار است بهای آن را در مرحله ًبعد با دو گام رو به پس و روبه‌رو شدن با فوران بیشتر تضادهای درون حاکمیت بپردازد.
کنار رفتن قالیباف همچنین به‌معنی آن نیست که خامنه‌ای حتماً خواهد توانست نهایتاً رئیسی را به کرسی بنشاند، تعادل قوای میان دو جناح به میزان زیادی این مسأله را تعیین تکلیف خواهد کرد. هر گونه «مهندسی» در این رابطه در چارچوب «قواعد بازی» و باید چنان باشد که حریف نتواند بل بگیرد؛ چرا که خامنه‌ای از باز شدن شکاف در رژیم که بهانه به دست مردم برای قیام بدهد، به‌شدت وحشت دارد. اما نتیجه این نمایش هر چه باشد، چه شیاد و چه جلاد، از نظر مردم و مقاومت ایران تفاوت چندانی ندارد، هر یک از آنها از یک سمت راه را برای سرنگونی این رژیم هموار می‌سازد.
پانویس: ــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ میرتاج‌الدینی ـ خبر آنلاین 25اردیبهشت
2 ـ در مناظره دوم قالیباف خطاب به جهانگیری گفت: «ای کاش خود شما اخلاق را رعایت می‌کردید، این از پدیده‌های عجیبی است که جنابعالی به‌عنوان معاون اول رئیس‌جمهور نامزد شده‌اید. البته حق شهروندی شماست، شما هم می‌گویید رقیب هستیم اما مردم باید قضاوت کنند. صداقت شما را مردم چند روز آینده مشخص خواهد شد که واقعاً شما هستید یا نیستید.
قالیباف در ادامه خطاب به جهانگیری افزود: «آمدن شما به‌عرصه انتخابات با توجه به‌پوششی بودن شما برای حمایت از آقای روحانی، وقت مردم را تلف می‌کند».
در پی این اقدام، عناصر و رسانه‌های باند خامنه‌ای با کلمات و عباراتی از قبیل مردانگی، فداکاری، بزرگواری، ایثار و غیره... به تعریف و تمجید از قالیباف پرداختند و متقابلاً مهره‌ها و رسانه‌های باند روحانی هم آن را با عباراتی از قبیل «اقدامی از روی ناچاری» «اقدامی برای جلوگیری از شکسته شدن آرا» «بزرگ‌ترین باخت» و «خروج قالیباف از صحنهٴ سیاست» توصیف کردند. یکی از اعضای مجلس ارتجاع از باند خامنه‌ای ضمن تعریف و تقدیر از قالیباف گفت که قرار نانوشته این بود که اگر یکی از کاندیداهای این باند پیش افتاد، کاندیداهای دیگر به نفع او کنار بروند و چون در روزهای اخیر رئیسی پیش افتاده بود، قالیباف کنار رفت. (1) همین فرد پیش‌بینی کرده که به این ترتیب انتخابات به دور دوم کشیده نمی‌شود و در همان دور اول رئیسی برنده می‌شود. البته یک مرحله‌یی شدن انتخابات، به‌خصوص اگر میرسلیم هم کنار بکشد، امری قطعی است. یکی از مداحان خامنه‌ای هم که در این رژیم و در دستگاه خامنه‌ای به یک وزنهٴ سیاسی تبدیل شده‌اند، ضمن تعریف و تشکر از قالیباف اظهار امیدواری کرده که رئیسی هم جواب خوبی به قالیباف بدهد و او را در دولت خودش «به‌کارگیری» بکند!
در مورد کناره‌گیری قالیباف، نظرها و تحلیلهای مختلفی از هر دو سو ابراز می‌شود، ولی در هر صورت، معنی این اقدام آن است که اولاً عزم خامنه‌ای در کنار زدن روحانی و آوردن رئیسی جزم است و او توانسته در این مرحله و لااقل به‌طور مقطعی شکافهای باند خود را ببندد؛ کاری که در نمایش انتخابات92 به‌آن توفیق نیافت و قالیباف ظاهراً به‌رغم قول و قراری که گویا بین او و حداد عادل و ولایتی بود، کنار نرفت و خیلیها در باند خامنه‌ای معتقدند که یکی از دلایل شکستشان در برابر روحانی همین مسأله بوده است.
آنچه که در مناظره‌ها و در اظهارات قالیباف تا قبل از بیانیهٴ کناره‌گیری‌اش دیده می‌شد، حاکی از این بود که او قصد ندارد کنار بکشد؛ به‌خصوص که او در مناظرهٴ دوم اسحاق جهانگیری را به‌عنوان کاندیدای پوششی به‌شدت زیر ضرب گرفت و این اقدام او را خلاف اخلاق و خلاف صداقت توصیف کرد. (2) اما جالب است که او حتی پیش از جهانگیری، از دور رقابتها کنار کشید.
به هر حال تابلوهای مختلفی در مورد علت کناره‌گیری قالیباف مطرح است که مهمترین آنها از این قرار است:
از اول قرار بوده که قالیباف کنار برود و او به‌عنوان ضربه‌گیر رئیسی عمل می‌کرده، اما موضع قالیباف در مناظره‌ها و وارد نشدن او در حمایت از رئیسی در برابر حملاتی که به او می‌شد، این نظر را تأیید نمی‌کند.
قرار این بوده که بسنجند شانس پیروزی رئیسی چقدر است و اگر چشم‌انداز آن روشن نبود، رئیسی به نفع قالیباف کنار برود. چرا که شکست رئیسی عواقب سنگینی هم برای خود او، به‌عنوان وارث تاج و تخت ولایت و هم برای خود خامنه‌ای دارد. به‌خصوص اگر قالیباف می‌ماند، علاوه بر شکستن آرای به‌اصطلاح اصول‌گرایان، اگر او آرایی بیش از رئیسی می‌آورد، شکستی مضاعف و خوارکننده برای رئیسی و خامنه‌ای بود و معنایش این بود که رئیسی در چارچوب باند ولی‌فقیه نیز، پایه‌یی ندارد.
قالیباف خودش قصد داشته تا آخر بماند ولی او را مجبور کرده‌اند کنار بکشد و گفته می‌شود او را با وعدهٴ معاون اولی رئیسی راضی به کنار رفتن کرده‌اند؛ کما این‌که زمزمه‌هایی هست که میرسلیم هم با گرفتن امتیازهایی برای باند مؤتلفه در دولت آینده، از دور رقابت کنار خواهد کشید.
به هر حال کنار رفتن قالیباف چه داوطلبانه بوده باشد و چه اجباری، به‌معنای آن نیست که خامنه‌ای توانسته است از شقه درون نظامش گرهی باز کند و شکاف درون نظام را هم بیاورد. برای خامنه‌ای کنار گذاشتن قالیباف یک گام تاکتیکی رو به جلو است که ناچار است بهای آن را در مرحله ًبعد با دو گام رو به پس و روبه‌رو شدن با فوران بیشتر تضادهای درون حاکمیت بپردازد.
کنار رفتن قالیباف همچنین به‌معنی آن نیست که خامنه‌ای حتماً خواهد توانست نهایتاً رئیسی را به کرسی بنشاند، تعادل قوای میان دو جناح به میزان زیادی این مسأله را تعیین تکلیف خواهد کرد. هر گونه «مهندسی» در این رابطه در چارچوب «قواعد بازی» و باید چنان باشد که حریف نتواند بل بگیرد؛ چرا که خامنه‌ای از باز شدن شکاف در رژیم که بهانه به دست مردم برای قیام بدهد، به‌شدت وحشت دارد. اما نتیجه این نمایش هر چه باشد، چه شیاد و چه جلاد، از نظر مردم و مقاومت ایران تفاوت چندانی ندارد، هر یک از آنها از یک سمت راه را برای سرنگونی این رژیم هموار می‌سازد.
پانویس: ــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ میرتاج‌الدینی ـ خبر آنلاین 25اردیبهشت
2 ـ در مناظره دوم قالیباف خطاب به جهانگیری گفت: «ای کاش خود شما اخلاق را رعایت می‌کردید، این از پدیده‌های عجیبی است که جنابعالی به‌عنوان معاون اول رئیس‌جمهور نامزد شده‌اید. البته حق شهروندی شماست، شما هم می‌گویید رقیب هستیم اما مردم باید قضاوت کنند. صداقت شما را مردم چند روز آینده مشخص خواهد شد که واقعاً شما هستید یا نیستید.
قالیباف در ادامه خطاب به جهانگیری افزود: «آمدن شما به‌عرصه انتخابات با توجه به‌پوششی بودن شما برای حمایت از آقای روحانی، وقت مردم را تلف می‌کند».
