در صفحات اول روزنامههای حکومتی در روز دوشنبه سوم مهر 96 دغدغههای نظام در مورد برجام در روزنامههای هردو باند حاکم به چشم میخورد:
آفتاب یزد: طرح مذاکرات برجام مکمل، اروپا بهدنبال ترامپ میرود؟
اطلاعات: مشاور پیشین امنیت ملی آمریکا: خروج از توافق هستهیی ایران حماقت محض است
کیهان: در مصاحبه با سی.ان.ان، ظریف: گزینههای ایران خروج از برجام و بازگشت سریع به برنامه هستهیی است
وطن امروز: فرانسه: ابزارهایی را برای جلوگیری از فعالیت موشکی ایران در نظر میگیریم
وطن امروز: رئیس دفتر رئیسجمهور میگوید انگلیسیها در نیویورک به روحانی وعده دادند آمریکا را متقاعد میکنند برجام را بازگشایی نکند
در روزنامههای هر دو باند حاکم نسبت به ضرب و شتم کارگران اراک با اشک تمساح آخوندی در وحشت از خروش کارگران تلویحا غلط کردم گویی شده است:
کیهان: نه به آن وانت دادن و نه به این نواختن کارگران!
هفته گذشته کارگران دو کارخانه بزرگ و با سابقه هپکو و آذرآب اراک در اعتراض به تأخیر چند ماهه برای دریافت حقوق خود در برابر این دو کارخانه تجمع کردند. البته این اولین تجمع این کارگران نبوده و پیش از این آنها هم در برابر استانداری و هم در برابر اداره دادگستری استان مرکزی تجمع کردهاند اما به گفته خودشان و بر اساس شواهد موجود جواب قانع کنندهای دریافت نکردهاند و گشایشی در کارشان ایجاد نشد و هر بار با انبوهی از وعدهها و شعارها دست بهسر شدهاند.
تجمع گسترده کارگران این دو کارخانه بهدلیل گستردگی و ایجاد اختلال در نظم شهری با برخورد و درگیری معترضان با نیروهای انتظامی همراه شد. کارگران که طلب حقوق چهار ماهه خود را دارند و در رفع احتیاجات زندگی خود دچار مشکلات جدی هستند، هرگز برخوردهای قهری و بیتوجهی مسئولان و مدیران شهری و استانی را بر نمیتابند و در برابر آنها میایستند و همین موضوع موجب بالا گرفتن درگیریها و مجروحیت چند نفر از معترضان شد.
بیتوجهی به خواسته به حق کارگران و عدم توجه به تجمعات قبلی آنها سبب شد تا با کارگران برخورد قهری صورت پذیرد و برخی از آنها بر اثر شدت جراحات راهی بیمارستان شوند. بهطوری که یک تجمع صنفی به یک معضل امنیتی تبدیل شود.
اعتماد:محجوب، نماینده مجلس تذکر داد
نحوه برخورد با کارگران معترض اراک درست نبود
با گذشت ٤روز از اعتراضات صنفی منجر به ضرب و شتم کارگران آذرآب و هپکوی اراک و در حالی که روز شنبه، علی ربیعی، وزیر تعاون دستور به پیگیری این اعتراضات و احقاق حقوق کارگران داد...
گوشههایی از بحرانهای اقتصادی اجتماعی در صفحات روزنامههای هر دو باند انعکاس یافته است:
اعتماد: 25سازمان در بروز حادثه پلاسکو مسئولیت دارند
اطلاعات: توسط مسعود نیلی دستیار ویژه رئیسجمهوری در امور اقتصادی صورت گرفت: تشریح ۶ابر چالش اقتصاد ایران
ایران: تهران 1000مدرسه ناایمن و ساختمانهای مشابه پلاسکو دارد
جوان: فاجعه مرگ ۵۵هزار موتور سیکلت سوار در 10سال اخیر
قانون:رویش پلاسکوهای جدید در تهران
کلید: مسدود بودن ۴۴درصد سرویسهای گوگل برای کاربران ایرانی
کیهان: بر اساس آمار رسمی، موجودی صندوق توسعه ملی طی ۴سال اخیر 20میلیارد دلار کاهش یافته است
همدلی: مدرسهها بنگاههای تجارتی شدهاند
تناقضگویی بر سر برجام و چانهزنیهای حول آن در روزنامههای دو باند رقیب، علاوه بر عمق شکاف بین راهکارها را نشان میدهد بنبست لاعلاج رژیم در برجام را نیز بارز میکند:
اعتماد: ظریف در واکنش به پرسشی درباره احتمال خروج آمریکا از برجام یا عدم تأیید آن در آمریکا و واکنش احتمالی ایران گفت: تأیید برجام بخشی از توافقنامه نیست بلکه رویهای است که در داخل آمریکا وجود دارد و (چنین رویهای) باعث سلب مسئولیت رئیسجمهور ترامپ و دولت آمریکا از تعهداتشان در قبال برجام نمیشود چون تنها مرجع صاحب اختیار در توافقنامه هستهیی برای راستیآزمایی این توافقنامه، آژانس بینالمللی انرژی اتمی است. ایران به نتایج این روند نگاه خواهد کرد و گزینههای خود را بررسی خواهد کرد. ایران تعدادی از گزینهها را در اختیار دارد که شامل خروج از توافقنامه و بازگشت با سرعت بیشتر در برنامه هستهیی است که البته (این برنامه) همچنان صلحآمیز باقی خواهد ماند اما (در این صورت) دیگر محدودیتهایی را که ما داوطلبانه پذیرفتیم، نخواهد پذیرفت.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: برجام یک توافقنامه دوجانبه نیست، حتی یک پیمان چندجانبه نیست بلکه قطعنامه شورای امنیت است.
جوان: خروج احتمالی آمریکا و «قدرت صفر» برجام
نکته مهمی نیز در این میان تلاش میشود کمتر مورد توجه قرار گیرد؛ این مهم که آیا عبور آمریکا از برجام تنها به ضرر این کشور خواهد بود؟ و اگر برجام توسط آمریکا کنار گذاشته شود چه مسیری پیش روی دیپلوماسی ایران در عرصه بینالملل ترسیم میشود؟
برجام بهعنوان یک توافق سیاسی دو یا چندجانبه در صحنه بینالملل مطرح است، بنابراین خروج آمریکا، به نفع روابط دیپلوماتیک جمهوری اسلامی در آینده نیز نخواهد بود و ایران را در این عرصه بسیارشکننده نشان خواهد داد.
با گذشت زمان، بیشتر میتوان ماهیت برجام را درک کرد، لذا این سؤال به وجود میآید که چرا تیم مذاکرهکننده هستهیی هیچگونه تدبیر حقوقی برای احتمال انحلال توافق در نظر نگرفته است و با «اعتماد حداکثری» دیوار برجام را اینچنین بینظم، سست و غیرمطمئن بالا برده است؟!
واقعبینانه به نظر نمیرسد با خروج آمریکا از برجام، ایران در موضع قدرت، توجه و حمایت واقعی سایر دولتها قرار گیرد. معادلات در عرصه سیاست به گونه دیگری پیریزی میشود و این یک تصویرسازی کاملاً بیپایه و بیاساس است اما چرا:
آن که برجام بهمعنای حقیقی خود نه یک معاهده حقوقی - سیاسی با قابلیت پیگرد و بازدارندگی بلکه یک توافق صرفاً دیپلوماتیک است. اگر برجام با هوشمندی بیشتر به سمت یک معاهده حقوقی- سیاسی حرکت میکرد و علاوه بر بار دیپلوماتیک «مصونیت قضایی» نیز مییافت
- برخلاف آنچه دولت محترم از برجام تصویر کرده است، ایران و 5+1از موضع برابر و «برد - برد» توافق نکردند و این همان چیزی است که زمینهساز جولان ترامپ در سازمان ملل شد. واقعیت امر این است که اگر آمریکا علناً از برجام خروج کند و کاری از جلسات پس از آن نیز برنیاید، سرنوشت برجام به شورای امنیت ارجاع داده میشود، شورای امنیت باید - بهعلت خروج آمریکا - طی قطعنامه جدیدی اعلام کند که نباید هیچگونه تحریمی علیه ایران اعمال شود. ایالات متحده یکی از کشورهای دارنده حق وتو در شورای امنیت است. اگر آمریکا این تصمیم شورا را وتو کند، یعنی هم از برجام خروج کرده، هم دیواره تحریمها باقی است و هم توانسته است هزینه و امتیازات هنگفتی را بر ایران تحمیل کند.
مضاف بر این اگر ایران به واسطه خروج آمریکا از برجام، به شرایط قبل از توافق بازگردد و فعالیتهای هستهیی خود را با سرعت بیشتر پی بگیرد-که بیشک تنها مسیر پیش روی ایران خواهد بود - با اعمال فشار دوچندان آمریکا به جامعه جهانی برای رویارویی با ایران منتهی خواهد شد. اگر چه این اعمال فشارها همواره مطرح بوده است اما بدین واسطه بیش از هر زمان دیگر «قدرت صفر» برجام در تغییر نگرش غرب نسبت به ایران و انقلاب اسلامی هویدا میشود! وزیر امور خارجه مدعی شده بود برجام گچ را از پای جمهوری اسلامی باز کرد، در حالی که با بررسی دقیق ضعفهای توافق بهجرأت میتوان گفت برجام خود بهمثابه یک گچ محکم، قدرت مانور و حرکت را از دولت گرفته است! دولت باید مواضع خود را شفاف و بیپرده بیان کند و خواهان پاسخگویی ایالات متحده به نقض تعهداتش در برجام باشد. در غیراین صورت دولت به جای آنکه راهی را برای ایران در روابط و سرمایهگذاری بینالملل باز کرده باشد، تنها شرایط را برای کشور سختتر کرده است و بدون شک این چیزی نیست که دولت از آغاز درصدد آن بوده و اینک نیز خواهان آن باشد.
روزنامههای باند ولیفقیه نسبت به چشمانداز مسیر زهرخوران ابراز نگرانی کردهاند:
سیاست روز: برجام برای آمریکا مطلوب و دلخواه است، اکنون این پیمان ابزاری شده برای دستیابی به دیگر اهداف و خواستههایی که از ایران دارد. اگر برجام به همین پیمانی که هست ختم میشد، هزینه فایده آن را میتوان مناسب دانست، اما اکنون آمریکا به مسائل دیگری همچون موشکهای جمهوری اسلامی ایران، بحران غرب آسیا و نقش ایران در آن و مسائل حقوقبشر پرداخته و آنها را مطالبه میکند.
بر اساس خواستههای آمریکا، جمهوری اسلامی ایران باید موشکهای خود را که یک عامل بازدارنده قوی و اصلی در مقابل تهدیدات آمریکاست برچیند، از سوریه و عراق بیرون برود و آنها را دو دستی به تروریستها و آمریکا و اسراییل واگذار کند و درباره حقوقبشر هم هر آنچه که آمریکا میگوید اجرا کند. پس از برجام که ایران اعلام کرده به آن پایبند خواهد بود حتی اگر آمریکا از آن بیرون برود، سه خواستهای که فعلاً در دستور کار آمریکا قرار دارد در حال پیگیری است.
توافق هستهیی به اهرمی برای فشار به ایران تبدیل شده تا آمریکا خواستههای دیگر خود را هم برآورده سازد، پس نمیتوان نتیجه گرفت که دیپلوماسی قوی و مذاکره با آمریکا برجام را به دست آورد، چرا که با این تحلیل که درست است، مذاکرات هستهیی پیشدرآمدی بود تا آمریکا بتواند فشارهای خود را بر ایران افزایش دهد.
وطن امروز: ... دولتیها میگویند انگلیسیها در نیویورک به روحانی قول دادهاند ترامپ را راضی کنند برجام را برای مذاکره مجدد بازگشایی نکند. این را محمود واعظی، رئیس دفتر رئیسجمهور گفته است... اظهارات رئیس دفتر حسن روحانی درباره قول انگلیسیها به حسن روحانی درباره متقاعد کردن ترامپ برای عدم بازگشایی برجام در حالی است که اصولاً بر اساس نقشه ترامپ، قرار نیست برجام بازگشایی شده و محتوای آن تغییر کند. دولت آمریکا بارها اعلام کرده بهدنبال اعمال محدودیتهای بیشتر برنامه هستهیی و برنامه دفاع موشکی ایران است. آنچه آمریکاییها بهدنبال آن هستند این است که محدودیتهای غیرالزامآور موشکی در قطعنامه 2231 الزامآور شده و همچنین انقضای محدودیتهای هستهیی برجام (2015 و 2030) برداشته شده و این محدودیتها دائمی شود. به عبارتی آمریکا بهدنبال باز کردن متن برجام و اصلاح و تغییر بندهای آن نیست، بلکه دولت دونالد ترامپ بهدنبال شروع یک دور مذاکره جدید برای اعمال محدودیتهایی بیشتر از محدودیتهای مندرج در برجام و قطعنامه 2231 است. بنابراین مشخص نیست آن مقام انگلیسی دقیقاً قول چه چیزی را به حسن روحانی داده است. اگر آنگونه که محمود واعظی گفته است، مقام انگلیسی مزبور به روحانی قول داده برجام بازگشایی نشود، در واقع او قول داده مانع وقوع اتفاقی شود که اصلاً قرار نبوده واقع شود. به غیر از ماهیت قول انگلیسیها به روحانی، ماجرای جایگاه قول در دیپلوماسی دولت حسن روحانی نیز محل تأمل است.
روزنامههای باند حسن روحانی از محکومیتهای موشکی ابراز نگرانی کردهاند و نسبت به چشماندازهای متصور در مورد رابطه با آمریکا حول برجام هشدار دادهاند:
اعتماد: آزمایش موشکی در ایران حمله به توافق در آمریکا
موشک بالستیک دوربرد خرمشهر به سوژه جدیدی برای تحت فشار قرار دادن ایران و شاید هم ایجاد اتحادهای هر چند موقتی میان برخی کشورهای اروپایی با ایالات متحده تبدیل شده است... رئیسجمهور آمریکا تهدید کرده که در نیمه ماه اکتبر اقدام به تأیید پایبندی ایران به برجام نخواهد کرد و این در حالی است که در ماه جولای گذشته موجی از تحریمهای غیرهستهیی بهدلیل آزمایش موشکهای بالستیک ایران بر این کشور تحمیل شد. در ادامه این برنامه زمانی که مجری از یک کارشناس مسائل نظامی خواست در مورد گزینههای پیش روی ترامپ برای رویارویی با آزمایشهای موشکی ایران توضیح دهد، این کارشناس سخنان خود را با بیان اینکه برنامه موشکی ایران در چارچوب توافق هستهیی گنجانده نشده آغاز کرد و افزود: البته باید تأکید کنم که کلاهکها یا تسلیحات هستهیی با موشکهای بالستیک شانه به شانه هم حرکت میکنند اما ایران تاکنون در حالی که در مسیر دستیابی به موشکهای بالستیک دوربرد گام برداشته در مسیر تولید سلاح هستهیی قرار نداشته و همین مسأله است که نیت ایران در مورد توسعه فناوری موشکی این کشور را از نگرانیها در مورد تلاش این کشور برای نیل به تسلیحات هستهیی دور میکند.
آرمان: چند سناریو پیش روست. سناریوی نخست سناریوی بمب صوتی است، بدین معنا که با برونرفت ایران یا آمریکا از برجام یک بمب صوتی بزرگ در منطقه و نظام بینالملل منفجر خواهد شد و فروریزش بسیاری از ساختارهای پس از برجام را منجر شده و به نوعی افزایش سطح اصطکاک در منطقه برای ایران و در نظام بینالملل برای آمریکا را فراهم خواهد کرد. این موضوع میتواند تبعات و پیامدهای عمدهای را در تهران و واشینگتن بر جای گذارد. در تهران اثر روانی خروج از برجام میتواند نخست در حوزه اقتصاد خود را نشان دهد و پس از حوزه اقتصاد و سیاست، به حوزههای اجتماعی، اقشار و طبقات اجتماع در چارچوب تحلیلهای متفاوت سیاسی کشیده شود و تبعات فرهنگی و اجتماعی خاص خود را نیز به همراه داشته باشد. این موجب میشود که در جامعه نوعی انقباض نیروهای اجتماعی بهوجود آید
سناریو دوم سناریو گلوله نقرهای است، بدین معنا که ایران و ایالات متحده پس از خروج از برجام تلاش کنند تا با ایجاد فضای رودرویی به یارگیری و شلیک گلولههای نقرهای به سوی یکدیگر در جهت کاهش قدرت و هیبت طرفین در منطقه و نظام بینالملل نائل آیند. بیتردید آمریکا تلاش خواهد کرد فوراً اجماع جهانی را علیه ایران بهوجود آورد، تحریمها را بازگرداند، تحریمهای موسوم به «سیدا» را تکمیل کند و با توجه به طرح استراتژی جدید آمریکا علیه ایران با نوعی شلیک معنادار و فلجکننده تحریمهای جدید به درون بدنه موجود در ساختار قدرت ایران دست یابد و امید داشته باشد که این گلوله از داخل منفجر شود. از سوی دیگر سناریو سومی وجود دارد که میتوان آن را سناریو گلوله طلایی نامید، بدین معنا که با ایجاد اصطکاک بیشتر میان ایران و آمریکا با بزرگنمایی تهدید ایران در ابعاد بینالمللی و منطقهیی حتی اگر کشورهای همپیمان آمریکا در غرب با تحرکات نظامی آنها علیه ایران موافقت نداشته باشند، زمینههای ایجاد یک برخورد نظامی در دریا را با ایران فراهم و بدین ترتیب سطح اصطکاکها را از جنگ سرد میان واشینگتن و تهران به نوعی برخورد گرم و هدفمند اما قابل کنترل هدایت کنند.
فضاحت فساد اداری و اختلاس در ورزش رژیم ساخته دستمایه نیش و کنایههای باندی شده است:
جهان صنعت: اعلام شده که پرسپولیس برای برطرف کردن مشکلات... وکیل سوئیسی گرفته! جدا فوتبال ایران علاوه بر اینکه در داخل مرزها دارد مردم را دستهجمعی سرکار میگذارد ، در خارج از کشور هم اشتغالزایی فراوانی دارد! یکعالمه وکیل سوئیسی در فیفا فقط دارند از غیرحرفهییگری مدیران و بازیکنان ایرانی ارتزاق میکنند... دم مدیران فوتبال ایران گرم و از آنها مهمتر دم مدیران سیاسی ایران گرم که هرچه رفیق جامانده و بیکار دارند به ورزش و فوتبال حقنه میکنند که دوزار هم تهش به وکلای سوئیسی برسد!
آفتاب یزد: طرح مذاکرات برجام مکمل، اروپا بهدنبال ترامپ میرود؟
اطلاعات: مشاور پیشین امنیت ملی آمریکا: خروج از توافق هستهیی ایران حماقت محض است
کیهان: در مصاحبه با سی.ان.ان، ظریف: گزینههای ایران خروج از برجام و بازگشت سریع به برنامه هستهیی است
وطن امروز: فرانسه: ابزارهایی را برای جلوگیری از فعالیت موشکی ایران در نظر میگیریم
وطن امروز: رئیس دفتر رئیسجمهور میگوید انگلیسیها در نیویورک به روحانی وعده دادند آمریکا را متقاعد میکنند برجام را بازگشایی نکند
در روزنامههای هر دو باند حاکم نسبت به ضرب و شتم کارگران اراک با اشک تمساح آخوندی در وحشت از خروش کارگران تلویحا غلط کردم گویی شده است:
کیهان: نه به آن وانت دادن و نه به این نواختن کارگران!
هفته گذشته کارگران دو کارخانه بزرگ و با سابقه هپکو و آذرآب اراک در اعتراض به تأخیر چند ماهه برای دریافت حقوق خود در برابر این دو کارخانه تجمع کردند. البته این اولین تجمع این کارگران نبوده و پیش از این آنها هم در برابر استانداری و هم در برابر اداره دادگستری استان مرکزی تجمع کردهاند اما به گفته خودشان و بر اساس شواهد موجود جواب قانع کنندهای دریافت نکردهاند و گشایشی در کارشان ایجاد نشد و هر بار با انبوهی از وعدهها و شعارها دست بهسر شدهاند.
تجمع گسترده کارگران این دو کارخانه بهدلیل گستردگی و ایجاد اختلال در نظم شهری با برخورد و درگیری معترضان با نیروهای انتظامی همراه شد. کارگران که طلب حقوق چهار ماهه خود را دارند و در رفع احتیاجات زندگی خود دچار مشکلات جدی هستند، هرگز برخوردهای قهری و بیتوجهی مسئولان و مدیران شهری و استانی را بر نمیتابند و در برابر آنها میایستند و همین موضوع موجب بالا گرفتن درگیریها و مجروحیت چند نفر از معترضان شد.
بیتوجهی به خواسته به حق کارگران و عدم توجه به تجمعات قبلی آنها سبب شد تا با کارگران برخورد قهری صورت پذیرد و برخی از آنها بر اثر شدت جراحات راهی بیمارستان شوند. بهطوری که یک تجمع صنفی به یک معضل امنیتی تبدیل شود.
اعتماد:محجوب، نماینده مجلس تذکر داد
نحوه برخورد با کارگران معترض اراک درست نبود
با گذشت ٤روز از اعتراضات صنفی منجر به ضرب و شتم کارگران آذرآب و هپکوی اراک و در حالی که روز شنبه، علی ربیعی، وزیر تعاون دستور به پیگیری این اعتراضات و احقاق حقوق کارگران داد...
گوشههایی از بحرانهای اقتصادی اجتماعی در صفحات روزنامههای هر دو باند انعکاس یافته است:
اعتماد: 25سازمان در بروز حادثه پلاسکو مسئولیت دارند
اطلاعات: توسط مسعود نیلی دستیار ویژه رئیسجمهوری در امور اقتصادی صورت گرفت: تشریح ۶ابر چالش اقتصاد ایران
ایران: تهران 1000مدرسه ناایمن و ساختمانهای مشابه پلاسکو دارد
جوان: فاجعه مرگ ۵۵هزار موتور سیکلت سوار در 10سال اخیر
قانون:رویش پلاسکوهای جدید در تهران
کلید: مسدود بودن ۴۴درصد سرویسهای گوگل برای کاربران ایرانی
کیهان: بر اساس آمار رسمی، موجودی صندوق توسعه ملی طی ۴سال اخیر 20میلیارد دلار کاهش یافته است
همدلی: مدرسهها بنگاههای تجارتی شدهاند
تناقضگویی بر سر برجام و چانهزنیهای حول آن در روزنامههای دو باند رقیب، علاوه بر عمق شکاف بین راهکارها را نشان میدهد بنبست لاعلاج رژیم در برجام را نیز بارز میکند:
اعتماد: ظریف در واکنش به پرسشی درباره احتمال خروج آمریکا از برجام یا عدم تأیید آن در آمریکا و واکنش احتمالی ایران گفت: تأیید برجام بخشی از توافقنامه نیست بلکه رویهای است که در داخل آمریکا وجود دارد و (چنین رویهای) باعث سلب مسئولیت رئیسجمهور ترامپ و دولت آمریکا از تعهداتشان در قبال برجام نمیشود چون تنها مرجع صاحب اختیار در توافقنامه هستهیی برای راستیآزمایی این توافقنامه، آژانس بینالمللی انرژی اتمی است. ایران به نتایج این روند نگاه خواهد کرد و گزینههای خود را بررسی خواهد کرد. ایران تعدادی از گزینهها را در اختیار دارد که شامل خروج از توافقنامه و بازگشت با سرعت بیشتر در برنامه هستهیی است که البته (این برنامه) همچنان صلحآمیز باقی خواهد ماند اما (در این صورت) دیگر محدودیتهایی را که ما داوطلبانه پذیرفتیم، نخواهد پذیرفت.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: برجام یک توافقنامه دوجانبه نیست، حتی یک پیمان چندجانبه نیست بلکه قطعنامه شورای امنیت است.
جوان: خروج احتمالی آمریکا و «قدرت صفر» برجام
نکته مهمی نیز در این میان تلاش میشود کمتر مورد توجه قرار گیرد؛ این مهم که آیا عبور آمریکا از برجام تنها به ضرر این کشور خواهد بود؟ و اگر برجام توسط آمریکا کنار گذاشته شود چه مسیری پیش روی دیپلوماسی ایران در عرصه بینالملل ترسیم میشود؟
برجام بهعنوان یک توافق سیاسی دو یا چندجانبه در صحنه بینالملل مطرح است، بنابراین خروج آمریکا، به نفع روابط دیپلوماتیک جمهوری اسلامی در آینده نیز نخواهد بود و ایران را در این عرصه بسیارشکننده نشان خواهد داد.
با گذشت زمان، بیشتر میتوان ماهیت برجام را درک کرد، لذا این سؤال به وجود میآید که چرا تیم مذاکرهکننده هستهیی هیچگونه تدبیر حقوقی برای احتمال انحلال توافق در نظر نگرفته است و با «اعتماد حداکثری» دیوار برجام را اینچنین بینظم، سست و غیرمطمئن بالا برده است؟!
واقعبینانه به نظر نمیرسد با خروج آمریکا از برجام، ایران در موضع قدرت، توجه و حمایت واقعی سایر دولتها قرار گیرد. معادلات در عرصه سیاست به گونه دیگری پیریزی میشود و این یک تصویرسازی کاملاً بیپایه و بیاساس است اما چرا:
آن که برجام بهمعنای حقیقی خود نه یک معاهده حقوقی - سیاسی با قابلیت پیگرد و بازدارندگی بلکه یک توافق صرفاً دیپلوماتیک است. اگر برجام با هوشمندی بیشتر به سمت یک معاهده حقوقی- سیاسی حرکت میکرد و علاوه بر بار دیپلوماتیک «مصونیت قضایی» نیز مییافت
- برخلاف آنچه دولت محترم از برجام تصویر کرده است، ایران و 5+1از موضع برابر و «برد - برد» توافق نکردند و این همان چیزی است که زمینهساز جولان ترامپ در سازمان ملل شد. واقعیت امر این است که اگر آمریکا علناً از برجام خروج کند و کاری از جلسات پس از آن نیز برنیاید، سرنوشت برجام به شورای امنیت ارجاع داده میشود، شورای امنیت باید - بهعلت خروج آمریکا - طی قطعنامه جدیدی اعلام کند که نباید هیچگونه تحریمی علیه ایران اعمال شود. ایالات متحده یکی از کشورهای دارنده حق وتو در شورای امنیت است. اگر آمریکا این تصمیم شورا را وتو کند، یعنی هم از برجام خروج کرده، هم دیواره تحریمها باقی است و هم توانسته است هزینه و امتیازات هنگفتی را بر ایران تحمیل کند.
مضاف بر این اگر ایران به واسطه خروج آمریکا از برجام، به شرایط قبل از توافق بازگردد و فعالیتهای هستهیی خود را با سرعت بیشتر پی بگیرد-که بیشک تنها مسیر پیش روی ایران خواهد بود - با اعمال فشار دوچندان آمریکا به جامعه جهانی برای رویارویی با ایران منتهی خواهد شد. اگر چه این اعمال فشارها همواره مطرح بوده است اما بدین واسطه بیش از هر زمان دیگر «قدرت صفر» برجام در تغییر نگرش غرب نسبت به ایران و انقلاب اسلامی هویدا میشود! وزیر امور خارجه مدعی شده بود برجام گچ را از پای جمهوری اسلامی باز کرد، در حالی که با بررسی دقیق ضعفهای توافق بهجرأت میتوان گفت برجام خود بهمثابه یک گچ محکم، قدرت مانور و حرکت را از دولت گرفته است! دولت باید مواضع خود را شفاف و بیپرده بیان کند و خواهان پاسخگویی ایالات متحده به نقض تعهداتش در برجام باشد. در غیراین صورت دولت به جای آنکه راهی را برای ایران در روابط و سرمایهگذاری بینالملل باز کرده باشد، تنها شرایط را برای کشور سختتر کرده است و بدون شک این چیزی نیست که دولت از آغاز درصدد آن بوده و اینک نیز خواهان آن باشد.
روزنامههای باند ولیفقیه نسبت به چشمانداز مسیر زهرخوران ابراز نگرانی کردهاند:
سیاست روز: برجام برای آمریکا مطلوب و دلخواه است، اکنون این پیمان ابزاری شده برای دستیابی به دیگر اهداف و خواستههایی که از ایران دارد. اگر برجام به همین پیمانی که هست ختم میشد، هزینه فایده آن را میتوان مناسب دانست، اما اکنون آمریکا به مسائل دیگری همچون موشکهای جمهوری اسلامی ایران، بحران غرب آسیا و نقش ایران در آن و مسائل حقوقبشر پرداخته و آنها را مطالبه میکند.
بر اساس خواستههای آمریکا، جمهوری اسلامی ایران باید موشکهای خود را که یک عامل بازدارنده قوی و اصلی در مقابل تهدیدات آمریکاست برچیند، از سوریه و عراق بیرون برود و آنها را دو دستی به تروریستها و آمریکا و اسراییل واگذار کند و درباره حقوقبشر هم هر آنچه که آمریکا میگوید اجرا کند. پس از برجام که ایران اعلام کرده به آن پایبند خواهد بود حتی اگر آمریکا از آن بیرون برود، سه خواستهای که فعلاً در دستور کار آمریکا قرار دارد در حال پیگیری است.
توافق هستهیی به اهرمی برای فشار به ایران تبدیل شده تا آمریکا خواستههای دیگر خود را هم برآورده سازد، پس نمیتوان نتیجه گرفت که دیپلوماسی قوی و مذاکره با آمریکا برجام را به دست آورد، چرا که با این تحلیل که درست است، مذاکرات هستهیی پیشدرآمدی بود تا آمریکا بتواند فشارهای خود را بر ایران افزایش دهد.
وطن امروز: ... دولتیها میگویند انگلیسیها در نیویورک به روحانی قول دادهاند ترامپ را راضی کنند برجام را برای مذاکره مجدد بازگشایی نکند. این را محمود واعظی، رئیس دفتر رئیسجمهور گفته است... اظهارات رئیس دفتر حسن روحانی درباره قول انگلیسیها به حسن روحانی درباره متقاعد کردن ترامپ برای عدم بازگشایی برجام در حالی است که اصولاً بر اساس نقشه ترامپ، قرار نیست برجام بازگشایی شده و محتوای آن تغییر کند. دولت آمریکا بارها اعلام کرده بهدنبال اعمال محدودیتهای بیشتر برنامه هستهیی و برنامه دفاع موشکی ایران است. آنچه آمریکاییها بهدنبال آن هستند این است که محدودیتهای غیرالزامآور موشکی در قطعنامه 2231 الزامآور شده و همچنین انقضای محدودیتهای هستهیی برجام (2015 و 2030) برداشته شده و این محدودیتها دائمی شود. به عبارتی آمریکا بهدنبال باز کردن متن برجام و اصلاح و تغییر بندهای آن نیست، بلکه دولت دونالد ترامپ بهدنبال شروع یک دور مذاکره جدید برای اعمال محدودیتهایی بیشتر از محدودیتهای مندرج در برجام و قطعنامه 2231 است. بنابراین مشخص نیست آن مقام انگلیسی دقیقاً قول چه چیزی را به حسن روحانی داده است. اگر آنگونه که محمود واعظی گفته است، مقام انگلیسی مزبور به روحانی قول داده برجام بازگشایی نشود، در واقع او قول داده مانع وقوع اتفاقی شود که اصلاً قرار نبوده واقع شود. به غیر از ماهیت قول انگلیسیها به روحانی، ماجرای جایگاه قول در دیپلوماسی دولت حسن روحانی نیز محل تأمل است.
روزنامههای باند حسن روحانی از محکومیتهای موشکی ابراز نگرانی کردهاند و نسبت به چشماندازهای متصور در مورد رابطه با آمریکا حول برجام هشدار دادهاند:
اعتماد: آزمایش موشکی در ایران حمله به توافق در آمریکا
موشک بالستیک دوربرد خرمشهر به سوژه جدیدی برای تحت فشار قرار دادن ایران و شاید هم ایجاد اتحادهای هر چند موقتی میان برخی کشورهای اروپایی با ایالات متحده تبدیل شده است... رئیسجمهور آمریکا تهدید کرده که در نیمه ماه اکتبر اقدام به تأیید پایبندی ایران به برجام نخواهد کرد و این در حالی است که در ماه جولای گذشته موجی از تحریمهای غیرهستهیی بهدلیل آزمایش موشکهای بالستیک ایران بر این کشور تحمیل شد. در ادامه این برنامه زمانی که مجری از یک کارشناس مسائل نظامی خواست در مورد گزینههای پیش روی ترامپ برای رویارویی با آزمایشهای موشکی ایران توضیح دهد، این کارشناس سخنان خود را با بیان اینکه برنامه موشکی ایران در چارچوب توافق هستهیی گنجانده نشده آغاز کرد و افزود: البته باید تأکید کنم که کلاهکها یا تسلیحات هستهیی با موشکهای بالستیک شانه به شانه هم حرکت میکنند اما ایران تاکنون در حالی که در مسیر دستیابی به موشکهای بالستیک دوربرد گام برداشته در مسیر تولید سلاح هستهیی قرار نداشته و همین مسأله است که نیت ایران در مورد توسعه فناوری موشکی این کشور را از نگرانیها در مورد تلاش این کشور برای نیل به تسلیحات هستهیی دور میکند.
آرمان: چند سناریو پیش روست. سناریوی نخست سناریوی بمب صوتی است، بدین معنا که با برونرفت ایران یا آمریکا از برجام یک بمب صوتی بزرگ در منطقه و نظام بینالملل منفجر خواهد شد و فروریزش بسیاری از ساختارهای پس از برجام را منجر شده و به نوعی افزایش سطح اصطکاک در منطقه برای ایران و در نظام بینالملل برای آمریکا را فراهم خواهد کرد. این موضوع میتواند تبعات و پیامدهای عمدهای را در تهران و واشینگتن بر جای گذارد. در تهران اثر روانی خروج از برجام میتواند نخست در حوزه اقتصاد خود را نشان دهد و پس از حوزه اقتصاد و سیاست، به حوزههای اجتماعی، اقشار و طبقات اجتماع در چارچوب تحلیلهای متفاوت سیاسی کشیده شود و تبعات فرهنگی و اجتماعی خاص خود را نیز به همراه داشته باشد. این موجب میشود که در جامعه نوعی انقباض نیروهای اجتماعی بهوجود آید
سناریو دوم سناریو گلوله نقرهای است، بدین معنا که ایران و ایالات متحده پس از خروج از برجام تلاش کنند تا با ایجاد فضای رودرویی به یارگیری و شلیک گلولههای نقرهای به سوی یکدیگر در جهت کاهش قدرت و هیبت طرفین در منطقه و نظام بینالملل نائل آیند. بیتردید آمریکا تلاش خواهد کرد فوراً اجماع جهانی را علیه ایران بهوجود آورد، تحریمها را بازگرداند، تحریمهای موسوم به «سیدا» را تکمیل کند و با توجه به طرح استراتژی جدید آمریکا علیه ایران با نوعی شلیک معنادار و فلجکننده تحریمهای جدید به درون بدنه موجود در ساختار قدرت ایران دست یابد و امید داشته باشد که این گلوله از داخل منفجر شود. از سوی دیگر سناریو سومی وجود دارد که میتوان آن را سناریو گلوله طلایی نامید، بدین معنا که با ایجاد اصطکاک بیشتر میان ایران و آمریکا با بزرگنمایی تهدید ایران در ابعاد بینالمللی و منطقهیی حتی اگر کشورهای همپیمان آمریکا در غرب با تحرکات نظامی آنها علیه ایران موافقت نداشته باشند، زمینههای ایجاد یک برخورد نظامی در دریا را با ایران فراهم و بدین ترتیب سطح اصطکاکها را از جنگ سرد میان واشینگتن و تهران به نوعی برخورد گرم و هدفمند اما قابل کنترل هدایت کنند.
فضاحت فساد اداری و اختلاس در ورزش رژیم ساخته دستمایه نیش و کنایههای باندی شده است:
جهان صنعت: اعلام شده که پرسپولیس برای برطرف کردن مشکلات... وکیل سوئیسی گرفته! جدا فوتبال ایران علاوه بر اینکه در داخل مرزها دارد مردم را دستهجمعی سرکار میگذارد ، در خارج از کشور هم اشتغالزایی فراوانی دارد! یکعالمه وکیل سوئیسی در فیفا فقط دارند از غیرحرفهییگری مدیران و بازیکنان ایرانی ارتزاق میکنند... دم مدیران فوتبال ایران گرم و از آنها مهمتر دم مدیران سیاسی ایران گرم که هرچه رفیق جامانده و بیکار دارند به ورزش و فوتبال حقنه میکنند که دوزار هم تهش به وکلای سوئیسی برسد!