موضوع سفر وزیر خارجه انگلستان به تهران مهمترین تیترهای روزنامههای یکشنبه را به خود اختصاص داده است. روزنامههای باند حسن روحانی و شرکا، تلاش کردهاند از این سفر آبی برای برجام گرم کنند:
آرمان:جانسون: تعهد اجرای کامل برجام –علاقمندی به گسترش روابط با ایران
ایران: پایبندی لندن به اجرای کامل برجام
جمهوری اسلامی: در دیدار با ظریف اعلام شد؛ تأکید وزیر خارجه انگلیس بر تعهد لندن بر اجرای کامل برجام
برخی از روزنامههای باند حسن روحانی، با بیانهای مسقیم و یا تلویحی به گوشهیی از واقعیت اهداف سفر وزیر خارجه انگلستان اشاره کردهاند:
جهان صنعت: وزیر خارجه بریتانیا نخستین گام را در تهران برداشت؛ درخواست عفو زاغری و فروغی روی میز قوه قضاییه
آرمان: حشمت الله فلاحت پیشه: اگر قرار است به پرونده زاغری کمکی شود، باید در قالب اصل رافت اسلامی این کار صورت بگیرد و مناسبات سیاسی در وضعیت رسیدگی به پرونده و حتی تخفیف محکومیت نباید دخیل باشد، زیرا دخالت سیاسی کشورهای غربی در پروندههای قضایی ایران تنها اوضاع را پیچیدهتر خواهد کرد. در نتیجه ایران باید خود در چارچوب قضایی راهحلی برای آن بیابد.
ایران: سفیر ایران در لندن حضور بوریس جانسون در تهران را نخستین سفر یک وزیر خارجه انگلیس در سالهای اخیر با دستور کار جامعی جهت پرداختن به مباحث دوجانبه، منطقهیی و چندجانبه اعلام کرد. سفیر ایران درباره فضاسازی رسانههای انگلیسی در مورد ارتباط این سفر با افراد دوتابعیتی زندانی در ایران گفت: «خانم زاغری فرزند کوچکی دارد که دور از ایشان و نزد پدر و مادرشان در ایران زندگی میکنند و آقای فروغی هم که حدود 80سال دارد، با بیماری چشمی مواجه هست و طرف انگلیسی همواره این موضوع را مطرح کرده است که با توجه به نیاز به مراقبتهای بیشتر از این دو خانواده، آنها مشمول عفو و رأفت اسلامی واقع شوند.»
«بهطور کلی وزارتخارجه ما پس از هر بار طرح این خواستهها از سوی طرف انگلیسی این توضیحات را به آنها ارائه داده است. در عمل نیز گزارشهای مربوط به قوه قضاییه ارسال شده است که این خواستهها از جانب دولت انگلیس برای عفو و بخشش آنها وجود دارد. این خواسته در قوه قضاییه ایران در حال بررسی است و تا این لحظه هنوز نتیجه نهایی درباره آن گرفته نشده است.»
خود آقای جانسون نیز که بر پیچیدگیهای حقوقی موضوع آگاهی کامل دارد، بر این امر واقف هست که در جریان سفر ایشان اقدام فوری خاصی در خصوص آزادی این دو نفر متصور نیست چون موضوع در نظام قضایی ایران در حال بررسی است و فرآیند آن باید طی شود.»
روزنامههای باند آخوند روحانی و شرکا بر ضرورت توسعه مناسبات با انگلستان بهمنظور حفظ برجام و شل کردن طناب تحریمها و گشودن راه تجارت برای رژیم تأکید کردهاند:
ابتکار: کارشناسان معتقدند که سفر جانسون به تهران میتواند آغازگر فصل جدیدی از گفت و گوها میان دو کشور باشد. در این میان نگاه مغایر لندن به سیاستهای ضد برجامی آمریکا، مؤید آن است که انگلیسیها بهعنوان یکی از شرکای مهم توافق هستهای، حفظ و اجرای برجام را مورد تأکید قرار دادهاند.
آرمان: . اولویت نخست در مذاکرات با انگلستان باید مناسبات اقتصادی و فناوری باشد. بهعبارتی دیگر، اگر مناسبات ایران با کشورهای اروپایی برای توسعه ایران اثر مثبتی بهدنبال نداشته باشد، عملاً ارزش سیاسی آن نیز کماهمیت و نازل خواهد بود... هنوز مصداق روشنی وجود ندارد که انگلیس به ثبات و توسعه اقتصادی در ایران کمک کرده باشد. بنابراین با توجه به روابط پرنوسان ایران و بریتانیا، امید میرود که سفر وزیر خارجه بریتانیا به تهران نسبت به گذشته سفری متفاوت باشد.
روزنامههای باند علی خامنهای، ادعاهای روزنامههای باند رقیب در خصوص اهمیت و موفقیت سفر بوریس جانسون به تهران را به چالش کشیدهاند:
کیهان: نوبت بزک به روباه پیر رسید/آدرس غلط درباره هدف سفر جانسون
با وجود عیان بودن هدف وزیر خارجه انگلیس از سفر به ایران، ارگان دولت دیروز در مطلبی با عنوان «دو هدف «جانسون» از سفر به تهران» تلاش کرد بدون اشاره به نیت زیادهخواهانه جانسون و با پیش کشیدن همکاریهای تجاری و اقتصادی و وضعیت برجام، واقعیت امر را از افکار عمومی پنهان کند.
گفتنی است، ناظران، تحلیلگران و رسانههای انگلیسی، آشکارا و متفقالقول هدف از این سفر را فشار و رایزنی برای آزادی نازنین زاغری، محکوم سیاسی ـ امنیتی اعلام کردهاند. علاوهبر این، رخدادهای اخیر و تکاپوی ویژه انگلیس در این مسأله، بهوضوح آشکارکننده همین هدف است. اقداماتی نظیر گفتگوی تلفنی وزیر خارجه انگلیس با ظریف و اظهار نگرانی از وضعیت نازنین زاغری و دیدار جانسون با همسر این شخص محکوم شده از همین قرار است.
بزک انگلیس و مخفی کردن هدف این سفر با توجه به امنیتی بودن جرم زاغری و مشارکت وی در فعالیتهای براندازی نرم از سوی ارگان دولت، اقدامی خلاف رسالت اطلاعرسانی و روشنگری مطبوعات به حساب میآید. البته چندان دور از انتظار هم نیست چرا که همین رسانه و افراطیون مدعی اصلاحات و اعتدال و روزنامههای زنجیرهیی پیش از این مشغول بزک آمریکا بودند اما پس از بدعهدی شیطان بزرگ، به اروپایی خوشبین شدهاند که بهدنبال فشار بر ایران بر سر توانمندی موشکی و نقشآفرینی منطقهیی است!
کیهان: وزیر خارجه انگلیس بدهکاری که با ژست طلبکار آمد!
وزیر امور خارجه انگلیس در حالی با ژست طلبکارانه موضوعاتی همچون پرونده زندانیان امنیتی دوتابعیتی، مسائل منطقهیی و مسأله برجام را در پوشهای قرمز به ایران آورده است که اتفاقاً باید درباره عملکرد دولت متبوعش در یکایک این موضوعات در پیشگاه ملت ایران پاسخگو باشد.
بوریس جانسون که با موهای زرد پریشانش به دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا نیز شباهت بسیاری دارد در دیدار با محمد جواد ظریف در حالی از اهمیت بالای برجام برای انگلستان سخن گفت و بر تعهد کشور متبوعش بر اجرای کامل برجام تأکید کرد که رسانههای انگلیس بارها از قول فعالان اقتصادی این کشور گزارش دادهاند که دولت با وجود تمایل بنگاهها و بانکهای انگلیسی به همکاری با ایران، تمهیدات لازم را فراهم نمیکند. بنابراین تأکید جانسون در این سفر بر تعهد کشور متبوعش به اجرای کامل برجام، در واقع حفظ ماکت برجام، از طریق جذابسازی مجدد آن برای مسئولان دولتی و افکار عمومی مردم ایران است. در شرایط به سخره گرفتن روح و جسم برجام توسط آمریکاییها، انگلستان تلاش میکند با تکیه بر قدرت اجماعسازی خود، برای برجام اعتبارسازی کند. در حالی که اصولاً ایفای چنین نقشی خصوصاً در موضوع برجام از سوی انگلیسیها ممکن و مقدور نیست و خودشان هم در محافل داخلی به آن معترفند. از سوی دیگر تلاش جانسون برای ارائه یک تنفس مصنوعی به برجام، طرح مسائل منطقهیی و حتی برجام موشکی در این دیدارها است... جانسون که به واسطه رویدادهای مختلف در ادوار زندگی سیاسی خود، لقبهایی چون «بوریس دلقک» و «بوریس دروغگو» از مطبوعات انگلستان گرفته است پیش از سفر به تهران و برای نشاندادن مواضع طلبکارانه خود در دیدار با مقامات کشورمان، اقدامات منطقهیی ایران را مخرب و خطرناک توصیف کرده و مدعی شده بود: «کاری که ایران در منطقه انجام میدهد، مسأله کاملاً جداگانهای است که من در سفر به تهران آن را مطرح خواهم کرد، یکی از چیزهایی که من خواهم گفت تأمین موشک برای حزبالله و کمک به حوثیها برای پرتاب موشک به سمت ریاض است. این کارها باعث ایجاد هراس میشوند. اینها در بخشهایی از خاورمیانه وحشت ایجاد میکنند. اینها رفتارهایی مخرب و خطرناک هستند. این پیامی است که من ارسال خواهم کرد»... جالب اینکه جانسون که کشور متبوعش سالهاست به پناهگاهی برای فعالیت رسانهیی عناصر ضدانقلاب علیه ایران تبدیل شده در دیدار با مقامات کشورمان در تلاش است در این پروندهها جای مدعی و متهم را عوض کنند و مداخلهگری خود در امور داخلی ایران -که جاسوسهای دوتابعیتی دستگیر شده از مصادیق آن است- را به موضوعات حقوقبشری تبدیل کند.
جوان: وزیر امور خارجه بریتانیا، با پوشه قرمز رنگ خود به تهران آمده است. پوشهای که نقش تاج ملکه انگلیس روی آن نقش بسته و مهمترین دستور کار بوریس جانسون در تهران را مشخص میکند. اما اینکه این پوشه قرمز حاوی تهدید است، یا تطمیع هنوز روشن نیست و گذر زمان نشان خواهد... این روزها که حال توافق هستهیی ایران و 1+5بهدلیل عهد شکنیهای مکرر طرفهای غربی چندان خوش نیست، به نظر میرسد که این سفر کمی فراتر از تبادل نظر در خصوص برجام باشد. این موضوع را میتوان در خط خبری رسانه سلطنتی انگلیس طی هفتههای اخیر نیز جستوجو کرد. جایی که بیبیسی فارسی مدتها است بر موضوع این سفر متمرکز شده و مدام دستور کار این سفر را یادآوری میکند. مأموریتی به نام «آزادی نازنین زاغری...». سومین سناریو در این خصوص سفر بوریس جانسون به عمان، پیش از ورود به ایران بوده است. جانسون در این سفر با سلطان قابوس پادشاه عمان دیدار کرده است. فردی که همواره نقش میانجی میان ایران و طرفهای غربی را ایفا کرده و میتوان رد میانجیگری عمان در آزادی چهرههایی مشابه همچون شِین بائر، جاش فَتال و سارا شرود سه جاسوس آمریکایی و جیسون رضائیان را نیز در گذشتههای نه چندان دور مشاهده کرد. از این رو بعید نیست که عمان این بار نیز برای آزادی نازنین زاغری با مقامات کشورمان مذاکراتی انجام داده باشد و جانسون پیش از ورود به تهران، برای هماهنگی بیشتر به ملاقات پادشاه عمان رفته باشد.
حال باید منتظر ماند و دید که دستاورد سفر بوریس جانسون به تهران چیست؟ آیا آزادی جاسوس انگلیسی تنها برنامه سفر جانسون به تهران است یا در پوشه قرمز جانسون دستور کار دیگری نیز وجود دارد.
وطن امروز: همزمان با سفر وزیر خارجه انگلیس به ایران گمانهزنیها درباره محتوای دیدارهای او افزایش یافت
پوند نازنین!
اگر چه تحولات منطقهیی و موضوع برجام از جمله مهمترین محورهای سفر جانسون به ایران اعلام شده بود اما آنچه در محافل سیاسی و رسانهیی بهعنوان مهمترین محور سفر وزیر خارجه انگلیس به ایران مطرح بوده، ماجرای نازنین زاغری، شهروند دوتابعیتی ایرانی- انگلیسی است... درباره موضوع تلاش وزیر خارجه انگلیس برای آزادی مجرم امنیتی تبعه انگلیس، برخی منابع نیز از احتمال حضور جانسون در زندان و ملاقات وی با زاغری خبر دادهاند.
ناکارآمدی نظام و دولت روحانی در عنوانهای روزنامههای هر دو باند حاکم دیده میشود:
ابرار: نماینده مجلس: وجود دانشجویان ستارهدار در دولت روحانی، جای هیچگونه توجیهی ندارد
جامعه فردا: گزارشی از مدرسهای چادری در روستای علی کلبی استان آذربایجان شرقی؛ مدرسهها را باد با خود میبرد
جوان: هویج آمریکایی پس از چماق برجام در شهروند
آرمان:جانسون: تعهد اجرای کامل برجام –علاقمندی به گسترش روابط با ایران
ایران: پایبندی لندن به اجرای کامل برجام
جمهوری اسلامی: در دیدار با ظریف اعلام شد؛ تأکید وزیر خارجه انگلیس بر تعهد لندن بر اجرای کامل برجام
برخی از روزنامههای باند حسن روحانی، با بیانهای مسقیم و یا تلویحی به گوشهیی از واقعیت اهداف سفر وزیر خارجه انگلستان اشاره کردهاند:
جهان صنعت: وزیر خارجه بریتانیا نخستین گام را در تهران برداشت؛ درخواست عفو زاغری و فروغی روی میز قوه قضاییه
آرمان: حشمت الله فلاحت پیشه: اگر قرار است به پرونده زاغری کمکی شود، باید در قالب اصل رافت اسلامی این کار صورت بگیرد و مناسبات سیاسی در وضعیت رسیدگی به پرونده و حتی تخفیف محکومیت نباید دخیل باشد، زیرا دخالت سیاسی کشورهای غربی در پروندههای قضایی ایران تنها اوضاع را پیچیدهتر خواهد کرد. در نتیجه ایران باید خود در چارچوب قضایی راهحلی برای آن بیابد.
ایران: سفیر ایران در لندن حضور بوریس جانسون در تهران را نخستین سفر یک وزیر خارجه انگلیس در سالهای اخیر با دستور کار جامعی جهت پرداختن به مباحث دوجانبه، منطقهیی و چندجانبه اعلام کرد. سفیر ایران درباره فضاسازی رسانههای انگلیسی در مورد ارتباط این سفر با افراد دوتابعیتی زندانی در ایران گفت: «خانم زاغری فرزند کوچکی دارد که دور از ایشان و نزد پدر و مادرشان در ایران زندگی میکنند و آقای فروغی هم که حدود 80سال دارد، با بیماری چشمی مواجه هست و طرف انگلیسی همواره این موضوع را مطرح کرده است که با توجه به نیاز به مراقبتهای بیشتر از این دو خانواده، آنها مشمول عفو و رأفت اسلامی واقع شوند.»
«بهطور کلی وزارتخارجه ما پس از هر بار طرح این خواستهها از سوی طرف انگلیسی این توضیحات را به آنها ارائه داده است. در عمل نیز گزارشهای مربوط به قوه قضاییه ارسال شده است که این خواستهها از جانب دولت انگلیس برای عفو و بخشش آنها وجود دارد. این خواسته در قوه قضاییه ایران در حال بررسی است و تا این لحظه هنوز نتیجه نهایی درباره آن گرفته نشده است.»
خود آقای جانسون نیز که بر پیچیدگیهای حقوقی موضوع آگاهی کامل دارد، بر این امر واقف هست که در جریان سفر ایشان اقدام فوری خاصی در خصوص آزادی این دو نفر متصور نیست چون موضوع در نظام قضایی ایران در حال بررسی است و فرآیند آن باید طی شود.»
روزنامههای باند آخوند روحانی و شرکا بر ضرورت توسعه مناسبات با انگلستان بهمنظور حفظ برجام و شل کردن طناب تحریمها و گشودن راه تجارت برای رژیم تأکید کردهاند:
ابتکار: کارشناسان معتقدند که سفر جانسون به تهران میتواند آغازگر فصل جدیدی از گفت و گوها میان دو کشور باشد. در این میان نگاه مغایر لندن به سیاستهای ضد برجامی آمریکا، مؤید آن است که انگلیسیها بهعنوان یکی از شرکای مهم توافق هستهای، حفظ و اجرای برجام را مورد تأکید قرار دادهاند.
آرمان: . اولویت نخست در مذاکرات با انگلستان باید مناسبات اقتصادی و فناوری باشد. بهعبارتی دیگر، اگر مناسبات ایران با کشورهای اروپایی برای توسعه ایران اثر مثبتی بهدنبال نداشته باشد، عملاً ارزش سیاسی آن نیز کماهمیت و نازل خواهد بود... هنوز مصداق روشنی وجود ندارد که انگلیس به ثبات و توسعه اقتصادی در ایران کمک کرده باشد. بنابراین با توجه به روابط پرنوسان ایران و بریتانیا، امید میرود که سفر وزیر خارجه بریتانیا به تهران نسبت به گذشته سفری متفاوت باشد.
روزنامههای باند علی خامنهای، ادعاهای روزنامههای باند رقیب در خصوص اهمیت و موفقیت سفر بوریس جانسون به تهران را به چالش کشیدهاند:
کیهان: نوبت بزک به روباه پیر رسید/آدرس غلط درباره هدف سفر جانسون
با وجود عیان بودن هدف وزیر خارجه انگلیس از سفر به ایران، ارگان دولت دیروز در مطلبی با عنوان «دو هدف «جانسون» از سفر به تهران» تلاش کرد بدون اشاره به نیت زیادهخواهانه جانسون و با پیش کشیدن همکاریهای تجاری و اقتصادی و وضعیت برجام، واقعیت امر را از افکار عمومی پنهان کند.
گفتنی است، ناظران، تحلیلگران و رسانههای انگلیسی، آشکارا و متفقالقول هدف از این سفر را فشار و رایزنی برای آزادی نازنین زاغری، محکوم سیاسی ـ امنیتی اعلام کردهاند. علاوهبر این، رخدادهای اخیر و تکاپوی ویژه انگلیس در این مسأله، بهوضوح آشکارکننده همین هدف است. اقداماتی نظیر گفتگوی تلفنی وزیر خارجه انگلیس با ظریف و اظهار نگرانی از وضعیت نازنین زاغری و دیدار جانسون با همسر این شخص محکوم شده از همین قرار است.
بزک انگلیس و مخفی کردن هدف این سفر با توجه به امنیتی بودن جرم زاغری و مشارکت وی در فعالیتهای براندازی نرم از سوی ارگان دولت، اقدامی خلاف رسالت اطلاعرسانی و روشنگری مطبوعات به حساب میآید. البته چندان دور از انتظار هم نیست چرا که همین رسانه و افراطیون مدعی اصلاحات و اعتدال و روزنامههای زنجیرهیی پیش از این مشغول بزک آمریکا بودند اما پس از بدعهدی شیطان بزرگ، به اروپایی خوشبین شدهاند که بهدنبال فشار بر ایران بر سر توانمندی موشکی و نقشآفرینی منطقهیی است!
کیهان: وزیر خارجه انگلیس بدهکاری که با ژست طلبکار آمد!
وزیر امور خارجه انگلیس در حالی با ژست طلبکارانه موضوعاتی همچون پرونده زندانیان امنیتی دوتابعیتی، مسائل منطقهیی و مسأله برجام را در پوشهای قرمز به ایران آورده است که اتفاقاً باید درباره عملکرد دولت متبوعش در یکایک این موضوعات در پیشگاه ملت ایران پاسخگو باشد.
بوریس جانسون که با موهای زرد پریشانش به دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا نیز شباهت بسیاری دارد در دیدار با محمد جواد ظریف در حالی از اهمیت بالای برجام برای انگلستان سخن گفت و بر تعهد کشور متبوعش بر اجرای کامل برجام تأکید کرد که رسانههای انگلیس بارها از قول فعالان اقتصادی این کشور گزارش دادهاند که دولت با وجود تمایل بنگاهها و بانکهای انگلیسی به همکاری با ایران، تمهیدات لازم را فراهم نمیکند. بنابراین تأکید جانسون در این سفر بر تعهد کشور متبوعش به اجرای کامل برجام، در واقع حفظ ماکت برجام، از طریق جذابسازی مجدد آن برای مسئولان دولتی و افکار عمومی مردم ایران است. در شرایط به سخره گرفتن روح و جسم برجام توسط آمریکاییها، انگلستان تلاش میکند با تکیه بر قدرت اجماعسازی خود، برای برجام اعتبارسازی کند. در حالی که اصولاً ایفای چنین نقشی خصوصاً در موضوع برجام از سوی انگلیسیها ممکن و مقدور نیست و خودشان هم در محافل داخلی به آن معترفند. از سوی دیگر تلاش جانسون برای ارائه یک تنفس مصنوعی به برجام، طرح مسائل منطقهیی و حتی برجام موشکی در این دیدارها است... جانسون که به واسطه رویدادهای مختلف در ادوار زندگی سیاسی خود، لقبهایی چون «بوریس دلقک» و «بوریس دروغگو» از مطبوعات انگلستان گرفته است پیش از سفر به تهران و برای نشاندادن مواضع طلبکارانه خود در دیدار با مقامات کشورمان، اقدامات منطقهیی ایران را مخرب و خطرناک توصیف کرده و مدعی شده بود: «کاری که ایران در منطقه انجام میدهد، مسأله کاملاً جداگانهای است که من در سفر به تهران آن را مطرح خواهم کرد، یکی از چیزهایی که من خواهم گفت تأمین موشک برای حزبالله و کمک به حوثیها برای پرتاب موشک به سمت ریاض است. این کارها باعث ایجاد هراس میشوند. اینها در بخشهایی از خاورمیانه وحشت ایجاد میکنند. اینها رفتارهایی مخرب و خطرناک هستند. این پیامی است که من ارسال خواهم کرد»... جالب اینکه جانسون که کشور متبوعش سالهاست به پناهگاهی برای فعالیت رسانهیی عناصر ضدانقلاب علیه ایران تبدیل شده در دیدار با مقامات کشورمان در تلاش است در این پروندهها جای مدعی و متهم را عوض کنند و مداخلهگری خود در امور داخلی ایران -که جاسوسهای دوتابعیتی دستگیر شده از مصادیق آن است- را به موضوعات حقوقبشری تبدیل کند.
جوان: وزیر امور خارجه بریتانیا، با پوشه قرمز رنگ خود به تهران آمده است. پوشهای که نقش تاج ملکه انگلیس روی آن نقش بسته و مهمترین دستور کار بوریس جانسون در تهران را مشخص میکند. اما اینکه این پوشه قرمز حاوی تهدید است، یا تطمیع هنوز روشن نیست و گذر زمان نشان خواهد... این روزها که حال توافق هستهیی ایران و 1+5بهدلیل عهد شکنیهای مکرر طرفهای غربی چندان خوش نیست، به نظر میرسد که این سفر کمی فراتر از تبادل نظر در خصوص برجام باشد. این موضوع را میتوان در خط خبری رسانه سلطنتی انگلیس طی هفتههای اخیر نیز جستوجو کرد. جایی که بیبیسی فارسی مدتها است بر موضوع این سفر متمرکز شده و مدام دستور کار این سفر را یادآوری میکند. مأموریتی به نام «آزادی نازنین زاغری...». سومین سناریو در این خصوص سفر بوریس جانسون به عمان، پیش از ورود به ایران بوده است. جانسون در این سفر با سلطان قابوس پادشاه عمان دیدار کرده است. فردی که همواره نقش میانجی میان ایران و طرفهای غربی را ایفا کرده و میتوان رد میانجیگری عمان در آزادی چهرههایی مشابه همچون شِین بائر، جاش فَتال و سارا شرود سه جاسوس آمریکایی و جیسون رضائیان را نیز در گذشتههای نه چندان دور مشاهده کرد. از این رو بعید نیست که عمان این بار نیز برای آزادی نازنین زاغری با مقامات کشورمان مذاکراتی انجام داده باشد و جانسون پیش از ورود به تهران، برای هماهنگی بیشتر به ملاقات پادشاه عمان رفته باشد.
حال باید منتظر ماند و دید که دستاورد سفر بوریس جانسون به تهران چیست؟ آیا آزادی جاسوس انگلیسی تنها برنامه سفر جانسون به تهران است یا در پوشه قرمز جانسون دستور کار دیگری نیز وجود دارد.
وطن امروز: همزمان با سفر وزیر خارجه انگلیس به ایران گمانهزنیها درباره محتوای دیدارهای او افزایش یافت
پوند نازنین!
اگر چه تحولات منطقهیی و موضوع برجام از جمله مهمترین محورهای سفر جانسون به ایران اعلام شده بود اما آنچه در محافل سیاسی و رسانهیی بهعنوان مهمترین محور سفر وزیر خارجه انگلیس به ایران مطرح بوده، ماجرای نازنین زاغری، شهروند دوتابعیتی ایرانی- انگلیسی است... درباره موضوع تلاش وزیر خارجه انگلیس برای آزادی مجرم امنیتی تبعه انگلیس، برخی منابع نیز از احتمال حضور جانسون در زندان و ملاقات وی با زاغری خبر دادهاند.
ناکارآمدی نظام و دولت روحانی در عنوانهای روزنامههای هر دو باند حاکم دیده میشود:
ابرار: نماینده مجلس: وجود دانشجویان ستارهدار در دولت روحانی، جای هیچگونه توجیهی ندارد
جامعه فردا: گزارشی از مدرسهای چادری در روستای علی کلبی استان آذربایجان شرقی؛ مدرسهها را باد با خود میبرد
جوان: هویج آمریکایی پس از چماق برجام در شهروند
رسالت: حاجی بابایی: دولت، کشور را گران اداره میکند
کارون: محمدرضا خاتمی: ما چه حکومتی ساختهایم که یک رئیس دولتش هم سالم در نیامده است؟
اذعان به وضعیت زلزلهزدگان کرمانشاه موضوع تیترهای مختلف در صفحات اول روزنامههای یکشنبه است:
آفتاب یزد: به هر سه خانواده با هم یک کانکس سه در چهار دادهاند
افکار:80درصد زلزلهزدگان کرمانشاه هنوز در چادر زندگی میکنند، بیسرپناهان
جوان: مدیریت ضعیف در پسالرزه کرمانشاه
شهروند: بلاتکلیفی مصدومان زلزله در بیمارستانها؛ به «کانکس» باز میگردیم
بحرانهای اقتصادی و اجتماعی موضوعی است که بسیاری از عنوانهای روزنامههای تخصصی را به خود اختصاص داده است:
آفتاب یزد: خبرنگار: از احمدینژاد سکه گرفتید؟ باهنر: بهتر است به این مسائل نپردازید
ابرار اقتصادی: ضرب آهنگ افزایش قیمت کالاهای اساسی ادامه دارد
اقتصاد پویا: وجود رد پای مافیا در ورود 180هزار تن برنج به کشور
اقتصاد پویا: تراز تجاری کشاورزی 118درصد منفیتر از پارسال
اقتصاد پویا: آخرین تغییرات قیمت کالاهای اساسی اعلام شد؛ گرانی 87درصدی پیاز، 41درصدی سیب و 32درصدی گوشت گوسفندی
اقتصاد پویا: عضو کمیسیون اقتصادی مجلس مطرح کرد: بانکها همچنان نرخ سود را دور میزنند
امتیاز: وزیر دادگستری: فساد در کشورمان پدیدهیی پیچیده است
بهار: چرا 1.5میلیون ایرانی در صف ترک وطن ایستادهاند؟ آژیر قرمز وطن به دوشی
اذعان به ساختارهای درهم ریخته اقتصادی در دولت در جنگ باندی موضوع یکی از روزنامههای همسو با باند حسن روحانی است:
شرق: ٥اشتباه اقتصاددانان نئولیبرال
چرا انتقاد از اقتصاددانان نئولیبرال؟
پس از روی کارآمدن دولت یازدهم، این گروه در چارچوب اتاق فکر اقتصادی دولت، در عرصه سیاستگذاری اقتصادی دولت حضور گستردهیی پیدا کرده است، انتقادها از اقتصاددانان نئولیبرال در پنج حوزه اصلی متمرکز است.
(١) شناخت محدود از اقتصاد ایران، نظر به تکیه بیش از حد به دادهها و آمارهای دولتی،
(٢) الگوبرداری گزینشی از تفکرات اقتصاد آزاد
٣) عدم اعتقاد و التزام به مبانی اقتصاد آزاد، نظر به استفاده ابزاری از آن، (٤) ارائه راهکارهای پرمخاطره و نامتناسب و (٥) توجیه کارکردهای پراشتباه دولتی و حفظ مناسبات رانتی... اتکای صرف و سطحی بر اعداد و ارقام دولتی (و در بسیاری موارد دولتساخته) ناقص که پر از دستکاریها و تناقضهاست، به هیچ عنوان جوابگوی شناخت این اکوسیستم اقتصادی پیچیده، غیرشفاف و چندلایه نیست.
در یک اقتصاد رانتی، غیرشفاف، نامتشکل، انحصاری، غیرکیفی و کمّیگرا، حتی در صورت صحت اطلاعات و دادهها، با توجه به تعدد لایههای اقتصادی پنهان، زیرزمینی و غیررسمی، اعداد و ارقام بهتنهایی جوابگوی مطالعه و تجزیه و تحلیل وضعیت اقتصاد نیست. در همین حال مواردی مانند استفاده ابزاری از تعاریف (مانند محاسبه نرخ بیکاری)، تغییر زود هنگام سال پایه و ترکیب محاسبات (مانند تولید ناخالص ملی و نرخ تورم)، پنهانکاریهای اطلاعاتی و توقف انتشار اطلاعات (مانند عدم انتشار حسابهای ملی بانک مرکزی در سال ١٣٩٤) برای تولید دادههای سفارشی بهصورت روزافزون سکه رایج دستگاههای آماری دولتی کشور شده است.
در اقتصادی که سهم نیروی کار در تولید ناخالص داخلی بهشدت پایین است و این سهم نهتنها از اقتصادهای توسعهیافته و در حال توسعه، که از اقتصادهای کمترتوسعهیافته و منطقه نیز بهمراتب کمتر است (بهعلت سهم بالای رانت منابع طبیعی، سرمایه و زمین)، نهتنها بخش خصوصی که مردم نیز در اقتصاد حضور جدی ندارند. در اقتصادی که هنوز به مرحله صنعتیشدن نرسیده و در قرن بیستویکم رانت زمین و منابع طبیعی حرف اول را میزند، در واقع از نظر مرحله رشد اقتصادی به دو قرن پیش (دوران ریکاردو) پسرفت کرده است.
اقتصاد ایران، اقتصادی رفاقتی است که در آن مزیتهای رقابتی غایب و مزیتهای رانتی غالب هستند. نئولیبرالهای ایرانی هر زمانی که لازم بدانند، چنان بر رو نوشتبرداری دقیق از اقتصاد بازار اصرار دارند که گویی در والاستریت نشسته و در زمینه اقتصاد توسعهیافته آمریکا حکم صادر میکنند. این طیف از اقتصاددانان حسب موضوع از نیجریه تا نروژ برای اقتصاد ایران مثال و نسخه میآورند،
با برداشتهای جناحی و سلیقهای از قواعد اقتصاد بازار، توصیههای سیاستی و نسخههای اقتصادی در جهت ترویج و تقویت رانتجویی، سفتهبازی و دلالی و هرگونه فعالیت نامولد دیگر در کشور عمل کرده است.
آنها معمولاً در برابر تزریق گسترده رانتها و منابع و ثروتهای ملی به بنگاههای بزرگ سکوت میکنند، اما در زمان فروش تولیدات آنها به بنگاههای پاییندستی داخلی، با کنترل قیمتها از سوی دولت مخالفت میکنند تا در اجحاف به بخش خصوصی و مردم آزاد باشند.
در همین شرایط مهمترین بیماریهای اقتصاد ایران (۱) عفونیشدن (فساد) بخشهایی از بدنه آن است که متأسفانه به خون (نظام تأمین مالی) هم سرایت کرده و از سوی دیگر (۲) قند خون بالا (رانت) است که مانع از درمان عفونتها میشود. فساد با رانت عجین است و هر یک دیگری را تقویت و تشدید میکند.
دستیار ویژه اقتصادی رئیسجمهور با ارائه عناوین اقتصادی مانند «بیماری رشد اقتصادی پایین»، «توجیه نرخ بالای بیکاری و ادعای پنجمین رتبه جهانی در تولید اشتغال» یا «ابرچالشهای اقتصادی ایران»، ضمن توجیه وضعیت نامناسب کنونی اقتصاد کشور سعی در دیگرگونه نشاندادن واقعیتها کاهش سطح مسئولیتپذیری دولت و تقلیل مطالبات و چالشهای اقتصادی به موضوعات کمتر کلیدی دارد. او شش ابر چالش کشور را بودجه، صندوقهای بازنشستگی، بیکاری، نظام بانکی، محیطزیست و منابع آبی عنوان میکند. چالش صندوقهای بازنشستگی در ذیل چالش بیکاری و چالش محیطزیست ذیل چالش منابع آبی قرار میگیرد. همچنین بحران نظام بانکی که خود زاییده اجرای سیاستهای اقتصادی نئولیبرال است، بیشتر یک چالش مقطعی است تا یک ابرچالش. بودجه که بیشتر چالش نظام اجرایی است، تحت عنوان ابر چالش معرفی میشود، اما به بنگاهداری گسترده دستگاههای دولتی بهجای ایفای وظایف حاکمیتی اعتنایی نمیشود.
ملاحظه میشود که موضوعات بسیار کلیدی و اساسی مانند (١) رانت، (٢) فساد، (٣) اقتصاد نامولد، (٤) نوآوری و (٥) نابرابریهای طبقاتی اصلاً مطرح نمیشوند. مارپیچ سهگانه رانت- فساد- نابرابری خود در صدر چالشهای عنوانشده از سوی دستیار رئیسجمهور قرار میگیرد که بزرگترین چالش، تهدید و مخاطره آتی ملی، سرزمینی، اقتصادی، سیاسی، امنیتی و اجتماعی نیز بهشمار میرود. رانت و فساد منابع کشور را به تحلیل میبرند و سرمایههای حال (بودجه دولت و سرمایهگذاری) و آینده (صندوقهای بازنشستگی) را ضایع و نابود میکنند و از سوی دیگر با ترویج و گسترش اقتصاد نامولد و توزیع ناعادلانه فرصتهای رشد، نابرابریهای اجتماعی و اقتصادی را تشدید میکنند.