خمینی با تصاحب دست‌آوردهای انقلاب علیه دیکتاتوری وابسته سلطنتی، وعده و وعید‌های بسیاری داد که تماماً تو خالی، بدون برنامه و پشتوانه‌ٔ علمی بود. وی برای جلب مردم فقیر و ستمدیده از شاه با ریاکاری قول داد که آب و برق، مسکن و اتوبوس مجانی می‌شود. سهل است که با دجالیت خاص خود فریاد می‌زد که به این هم دلخوش نباشید مواهب دیگر انقلاب در راه است! این وعده‌های البته هیچگاه عملی نشد و در عوض آنچه مجانی شد جان و مال و نوامیس ملت ایران بود.
با برق مجانی، آرزوی ۴۲ ساله محقق می‌شود؟
آخوند روحانی در آخرین سال ریاست‌جمهوری و در یک اقدام تبلیغاتی پس از ۴۲ساله خبر از مجانی شدن برق داد؛ و آنرا «برق امید» نامید. بنا به ادعای او این طرح ۲ماه دیگر اجرایی می‌شود و بیش از ۳۰میلیون نفر از آن منتفع خواهند شد. اما چگونه؟
ابعاد طرح «برق امید» چیست؟
طبق طرح روحانی، مشترکاًنی که زیر الگوی تعیین شده یعنی ۸۰ کیلووات ساعت در ماه از برق استفاده کنند از تخفیف صددرصدی در هزینه برق برخوردار خواهند شد. «خوش مصرف کنندگان» مشترکانی هستند که مطابق الگوی تعیین شده مصرف کننده هستند و هزینه متعارف می‌پردازند. عنوان «بیش از الگو» هم به پرمصرف کنندگان اطلاق می‌شود که با ضریب تصاعدی هزینه برق آنها محاسبه می‌شود.
وزارت نیروی دولت روحانی از سه سال پیش با اجرای طرح‌هایی درصدد کم کردن مصرف برق مشترکان ایرانی است.
چرا که به‌خصوص در تابستان با افزایش مصرف برق نیروگاههای تولید برق دچار انواع و اقسام مشکلات می‌شوند. چنان‌چه مصرف برق کاهش نیابد کشور مانند سال۱۳۹۷ با خاموشی‌های متعددی مواجه خواهد شد.
«در حال حاضر ۳۰میلیون مشترک خانگی در کشور وجود دارد که در دو دسته «زیر الگو» و «بیش از الگو» تقسیم‌بندی شده‌اند که برای هر کدام تعرفه خاصی تعریف شده است. در این بین ۸۵درصد از مشترکاًن زیر الگو برق مصرف می‌کنند و تنها ۱۵درصد بالاتر از الگوهای تعیین شده مصرف دارند، در طرح برق امید مشترکاًن زیر الگو هم به دو دسته خوش مصرف و کم مصرف تقسیم‌بندی می‌شوند. طبق جزئیات این طرح ۳۰میلیون نفر مشترک در طرح برق امید از تخفیف ۱۰۰درصدی بهای برق بهره‌مند خواهند شد که حدود ۵. ۸میلیون مشترک در این محدوده هستند» (ایسنا. ۵شهریور۹۹).
طرحی که هنوز اجرا نشده زیر سؤال رفت
آرش نجفی، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران این طرح را زیر سؤال برده و گفت:
«این طرح که بدون هیچ پیش مقدمه‌ای از سوی رئیس‌جمهور عنوان شد، باعث تعجب شد که چرا فرصتها و تهدیدهای چنین طرحی با این وسعت و فراگیری ابتدا از سمت بدنه کارشناسان و تحلیلگران صنعت برق بررسی نشد. در تمام دنیا آنچه مؤثر واقع شده رفتارهای کاهندگی است. یعنی به جای این‌که کالا یا خدماتی را مجانی کنند و سیاست‌های تشویقی بر اساس این موضوع باشد که هر چقدر کم مصرف شد پولی نمی‌خواهد پرداخت کنید وجود ندارد» (دنیای اقتصاد. ۱۱شهریور۹۹).
وی در ادامه مخالفت خود با این طرح را با جزییات بیشتری توضیح داده است:
«این‌که ما به ۳۰میلیون نفر برق رایگان می‌دهیم، هیچ فرقی نمی‌کند، چرا که باید دوباره نیروگاه احداث شود و باز هم سوخت زیاد را مصرف و در نتیجه کربن بیشتری به اتمسفر متصاعد می‌کنیم. نهایتاً افرادی که مصرف‌شان زیاد است، مصرف را بالا می‌برند و می‌گویند پولش را می‌دهیم. این تفکر آنجا اشتباه بزرگی را برای ما مترتب خواهد کرد که به ایام پیک می‌رسیم. از لحاظ استراتژیک برای ما مقرون به صرفه نیست که برای ۲ تا ۳ماه از سال که نیاز جدی به برق وجود دارد، نیروگاه احداث کنیم. بهترین استراتژی این است که در آن ایام کاهش مصرف را دنبال کنیم یا تجهیزاتی را توسعه دهیم تا کاهش مصرف را فرآیندسازی کنیم» (همان منبع).
کارشناس دیگری شگفتی خود را از این طرح روبنایی چنین ابراز می‌کند:
«در این روزها که برخی قیمتها روزانه افزایش می‌یابد، برای بسیاری تعجب برانگیز بود که دولت از دریافت بهای برق حدود یک‌سوم مردم جامعه صرف‌نظر کند. ... اما یکی از اصلی‌ترین سؤالات این طرح این است که در شرایطی که اقتصاد برق در ایران نیاز به ترمیم دارد و در مقابل، با وجود تورم بالا، برق فقط ۷درصد تعرفه خود را برای مشترکان در سال جدید اضافه کرده است، چگونه وزارت نیرو به تخفیف ۱۰۰درصدی برق کم‌مصرفان رضایت داده است؟» (برق نیوز۱۱. شهریور۹۹).
هدف اصلی کاهش مصرف برق و هزینه تولید است نه حمایت از مستمندان
رضا اردکانیان، وزیر نیرو منبع مالی طرح «برق امید» را از محل صرفه‌جویی تولید برق برای پوشش پیک مصرف سالانه دانسته است. با این اوصاف می‌شود نتیجه گرفت که هدف اصلی از اجرای طرح برق امید، کمک به تهیدستان نیست بلکه منظور پایین آوردن مصرف برق و کم کردن هزینه تولید است.
مطابق اطلاعات رسمی شرکت توانیر به‌عنوان متولی اصلی تأمین و توزیع برق در ایران، در سال۱۳۹۹، بهای برق در بخش‌های مختلف مصرف‌کننده به‌صورت متوسط حدود ۸۰۰ریال بر کیلووات ساعت بوده است. نکته مهم‌تر آن که قیمت فروش برق در ایران از هزینه تمام‌شده تولید آن پایین‌تر است. اما در این سال‌ها، شرایط اقتصاد جامعه به‌گونه‌یی بوده است که دولت نتوانسته مجوز واقعی‌سازی قیمت برق معادل بهای تمام‌شده را از نهادهای قانون‌گذار اخذ کند.
«طبق بررسی‌های انجام شده در حال حاضر دهک‌های پرمصرف بیش از ۱۰برابر دهک‌های کم مصرف از یارانه پرداختی وزارت نیرو بهره‌مند می‌شوند که اصلی‌ترین دلیل آن نیز ارزان بودن برق برای گروه‌های پرمصرف بوده که موجب افزایش مصرف برق در مشترکاًن پرمصرف شده که در واقع همان گروه‌های پردرآمد است» (آنا. ۶شهریور۹۹).
آیا مصرف برق زیر ۸۰ کیلووات ساعت در ماه امکانپذیر است؟
طرح تبلیغاتی آخوند روحانی چنان ناپخته و دم دستی است که در همین چند روز اخیر انبوهی تناقض در آن هویدا گشته است که یک نمونه آن نحوه زندگی کردن مشترکین کم مصرف (۸۰ کیلووات ساعت در ماه) است. باید گفت حتی مشترکینی که از یک یخچال، یک تلویزیون و سه لامپ معمولی استفاده می‌کنند نیز امکان مصرف در الگوی تعیین شده توسط دولت را ندارند. روحانی هم‌چنین مدعی شد که با این طرح هزینه برق ۳۰میلیون ایرانی رایگان خواهد شد.
الگوی در نظر گرفته شده برای برخورداری از این تخفیف به شرح ذیل می‌باشد:
روزنامهٔ حکومتی اقتصاد مقاومتی ۱۱شهریور ۱۳۹۹ در این باره می‌نویسد:
«به‌طور مثال یک بررسی ساده نشان می‌دهد اگر در یک منزل مسکونی تنها یک یخچال معمولی و سه لامپ معمولی و یک تلویزیون معمولی وجود داشته باشد، میزان مصرف برق ماهانه آن به شکل زیر می‌باشد:
البته در این مثال ساده اغماض‌های فراوانی صورت گرفته است و زندگی عادی بسیاری از مشترکین قطعاً مصارف بالاتری را شامل می‌شود. علاوه بر این اقشار کم‌درآمد جامعه عموماً از تجهیزاتی استفاده می‌کنند که به‌دلیل قیمت نازل و فرسودگی و… مصرف برق بالاتری دارند. هم‌چنین تعداد و ساعات استفاده از تجهیزات در نظر گرفته شده در مثال فوق، بسیار کمتر از حالت عادی در یک زندگی معمولی می‌باشد.
برای ماه‌های گرم در مناطق عادی و برخی از نواحی گرمسیر که از کولر آبی برای سرمایش استفاده می‌شود جدول فوق به شکل زیر اصلاح می‌شود:
اما در مناطق گرمسیر که غالباً از کولر گازی برای سرمایش استفاده می‌شود متوسط مصرف برق بالاتر از سایر نواحی است و لذا اعداد جدول به‌صورت ذیل خواهد بود:
بنابراین به‌نظر می‌رسد تنها تعداد کمی از مشترکین (که به‌صورت عادی زندگی نمی‌کنند و تعدادشان قطعاً بسیار کمتر از ۳۰میلیون نفر است) مشمول تخفیفِ در نظر گرفته شده در مصوبه‌ٔ مذکور خواهند شد و دستیابی به این سطح مصرف برق در عمل ممکن نخواهد بود.
هر چند این موضوع بدون انجام این محاسبات نیز برای افرادی که آشنایی اندکی با مفهوم «کیلووات ساعت» و میزان مصرف تجهیزات خانگی دارند، واضح است» (اقتصاد مقاومتی. ۱۱شهریور ۹۹).
ظاهر و باطن برق رایگان
در پایان این مطلب می‌توان بار دیگر به باطن این طرح مشعشع نگاهی انداخت. این طرح ظاهر جذاب اما باطن ویرانگری دارد. مسأله با بالارفتن بدهی دولت به نیروگاهها، و فشار وزارت نیرو بر دولت برای افزایش نرخ تعرفه‌ها ارتباط دارد. دولت آخوند روحانی هم برای وزارت نیرو شرط گذاشته که این افزایش تعرفه باید با امتیازی که وزارت نیرو می‌دهد، همراه شود. این امتیاز هم قاعدتاً رایگان شدن برق کم‌مصرف‌ها بوده است. اما تحلیلگران حکومتی به دولت اخطار می‌دهند:
«در شرایطی که کمتر از یک سال به پایان عمر دولت مانده است، انتظار می‌رود دولت از اقدامات خاص و غیرمتعارف پرهیز کند و تلاش کند اقتصاد را در وضعیت متعارف حفظ کند و نهایتاً به دولت بعد تحویل دهد. این قبیل اقدامات بسیار بعید است که کارکردهای حمایتی یا سیاسی قابل توجهی داشته باشد و تنها هزینه اقتصادی به‌دنبال دارد» (دنیای اقتصاد. ۱۱ شهریور۹۹).
روزگاری بود که خمینی با یاوه‌گویی، مستضعفان را به آسمان می‌برد اما حالا آنها بر خاک سیاه نشسته‌اند و دیگر فریب طرح‌های ریا کارانه و زندگی برباده دیروز و امروز نظام ولایت فقیه را نخواهند خورد.
