سوز و گدازهای خامنه‌ای برای محو شدن فرهنگ صدور ارتجاع تحت عنوان «دفاع مقدس» مضمون مشترک روزنامه‌های دو باند است:
خراسان: هشدار رهبر انقلاب نسبت به وجود انگیزه‌هایی برای تضعیف آثار و درسهای دفاع مقدس
جمهوری اسلامی: خامنه ای: خاطرات دفاع مقدس یک ثروت ملی است
کیهان: هشدار رهبر انقلاب درباره حذف فرهنگ جهاد و شهادت از کتب درسی
روزنامه‌های باند ولی‌فقیه ارتجاع بیشترین عنوانها و مطالب خود را به بالا گرفتن فضاحت رقم سازی در نمایش انتخابات اختصاص داده‌اند:
رسالت: وزیر کشور: یک میلیون نفر نتوانستند رأی بدهند
کیهان: تخلفات انتخاباتی دولت نجابت معترضان مانع رسیدگی نشود
انتخابات دوازدهمین دوره ریاست‌جمهوری با تمام فراز و فرودهای آن به اتمام رسید ولی آن چه که مشخص شد و کسی را یارای انکار آن نیست حجم گسترده‌یی از تخلفات انتخاباتی است که تاکنون و در ادوار گوناگون برگزاری انتخابات بی‌سابقه بوده است، تأکید بر این واقعیت ضروری است که معترضان به تخلفات گسترده دولت یازدهم در پیگیری اعتراضات خود نجابت بخرج داده و از ملتهب کردن جامعه آن‌چنان که مدعیان اصلاحات و اصحاب فتنه در سال 88انجام دادند خودداری کرده‌اند، این نجابت نباید مانع رسیدگی نهادهای مسئول از جمله شورای نگهبان به تخلفات شود و نتیجه بررسی اعتراضات بایستی به اطلاع عموم مردم برسد.
کیهان:آیت‌الله احمد جنتی: انتظار نداشتیم مجریان انتخابات خودشان قانون‌شکنی کنند
رئیس مجلس خبرگان رهبری گفت: تخلفات انتخاباتی از نظر مالی و سیاسی چشمگیر بود و انتظار نداشتیم دستگاههای مجری انتخابات که باید مجری قانون باشند، خودشان قانون‌شکنی کنند به‌نحوی که همه مطلع شوند که این خلاف انتظار بود... وی تصریح کرد: البته سلامت انتخابات را تأیید می‌کنم که خیلی خوب بود اما تخلفات بسیاری هم شد که بخشی از آن متوجه مسئولان بود که تخلفات بسیاری کردند... در این رابطه بیش از 600دانشجوی کشور طی نامه‌یی از آیت‌الله جنتی خواستند تا راه بر تکرار تخلفات انتخاباتی بسته و از حقوق مردم پاسداری شود.
بسیج دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در نامه‌یی خطاب به شورای نگهبان ضمن تأکید بر این‌که هر تصمیمی که این شورا بگیرد با پشتوانه مردمی همراه خواهد بود تصریح کرد: وظیفه‌ای تاریخی برعهده آن شوراست تا با رسیدگی کامل به تخلفات گسترده صورت گرفته، صحت‌وسقم مسائل مطروحه را بررسی و اثر آن بر نتایج انتخابات را اعلام کند.
جمعی از نمایندگان نشریات دانشجویی از شورای نگهبان خواستند تا به تخلفات انتخابات ریاست جهوری دوازدهم رسیدگی قاطع شود.
سه هزار نفر از طلاب و اساتید حوزه علمیه قم نیز در بیانیه‌یی خطاب به شورای نگهبان خواستار رسیدگی دقیق هیأت نظارت انتخابات به تخلفات و برخورد با مسببان آن را خواستار شدند.
رئیس مجلس خبرگان گفت: برخی از این تخلفات را همه فهمیدند و برخی از تخلفات مبتنی بر گزارشهای ناظران از دور و نزدیک و برخی مبتنی بر گزارشهای مردمی بود. وی بار دیگر تصریح کرد: تخلفات انتخاباتی از نظر مالی و سیاسی چشمگیر بود و انتظار نداشتیم دستگاههای مجری انتخابات که باید مجری قانون باشند، خودشان قانون‌شکنی کنند به‌نحوی که همه مطلع شوند که این خلاف انتظار بود.
آیت‌الله جنتی گفت: البته نوعی از تخلفات هم بود که مانند همیشه صورت گرفت که آن را شورای نگهبان بررسی می‌کند، گزارشش را می‌گیرد و اگر لازم باشد بازرس می‌فرستد که البته اینها طبیعی است و در همه دوره‌های انتخابات اعم از مجلس و ریاست‌جمهوری بوده است.
روزنامه‌های باند علی خامنه‌ای در حملات خود در مورد تقلبات انتخاباتی اذعان کرده‌اند در وحشت از بروز قیام به باند روحانی اعتراض نکرده‌اند:
کیهان: حماسه حضور و نجابت انقلابی
در مورد پیروزی رئیس‌جمهور مستقر جناب آقای روحانی؛ نمی‌توان این مطلب را نادیده گرفت که آنچه رخ داد، برگزاری انتخاباتی قابل تأمل از حیث تعدد و میزان تخلفات انتخاباتی است که شورای نگهبان به‌عنوان مرجع قانونی به آن رسیدگی خواهد کرد ولی همانها که امروز فریاد پیروزی سر می‌دهند سال 88با ادعای چند تخلف انتخاباتی اصل نظام را به تقلب سازمان‌یافته و عدم امانت‌داری متهم کرده و با کمال وقاحت ضمن برهم زدن آرامش جامعه و برپایی فتنه، خواستار ابطال انتخابات و استفاده از ناظر بین‌المللی برای برگزاری مجدد انتخابات شدند و تا آنجا پیش رفتند که در شعارهایشان گفتند، «انتخابات بهانه است، اصل نظام نشانه است.» خدا را شاکریم بابت تحمل مخالف در بین نیروهای انقلابی که روز شکستشان آن هم با انتخاباتی با این همه شائبه و تخلف امنیت مردم مخدوش نمی‌شود، اتوبوس یا سطل زباله‌ای به آتش کشیده نمی‌شود و سرمایه و امنیت و آسایش مردم با هر تفکر و گرایشی طعمه حرص و طمع و فتنه‌جویی آنان نمی‌شود
روزنامه‌های باند خامنه‌ای برای گرفتن مسولیت برگزاری انتخابات از باند رقیب زمینه‌سازی کرده‌اند:
جوان: در حالی که وزارت کشور موظف بوده شرایط اخذ رأی را برای 56میلیون نفر فراهم کند؛ اما حال اذعان دارند که دولت نتوانسته به افراد بیشتر از 41میلیون نفر خدمات‌رسانی انتخاباتی داشته باشد. دولت برای مشارکت حداکثری آماده نبوده و این اذعان خود آنهاست. ستاد حجت‌الاسلام رئیسی کوشیده مسیر اعتراض را از کانال‌های قانونی و با آرامش کامل طی کند؛ اهل بلوا و آشوب نبودند. وزیر کشور هم می‌توانست فضا را آرام کند و به این تئوری که برخی تعمداً می‌کوشند حامیان یک کاندیدا را عصبانی کنند، صحه نگذارد. انتخابات با تخلفات و کاستی‌های بسیار همراه بوده که گرچه در نتیجه مؤثرهم نباشد، اما نشانی بر عدم شایستگی مسئولان برگزاری انتخابات است. اظهارات پس از برگزاری انتخابات هم مناسب نبوده؛ آن‌چنان که پیش از این هم وزیر کشور با بیان این‌که نتیجه انتخابات یکباره اعلام خواهد شد، موجی از ناآرامی روانی در فضای سیاسی کشور ایجاد کرده بود. تخلف رسیدگی می‌خواهد و مسئول نالایق، عزل.
وطن امروز: وطن امروز: آیت‌الله جنتی: سلامت انتخابات را تأیید می‌کنم
اما تخلفات انتخاباتی مسئولان گسترده بود
گزارشات از تخلفات انتخاباتی چه در انتخابات ریاست‌جمهوری دوره دوازدهم و چه در انتخابات شورای شهر بسیار زیاد و بی‌سابقه است. اظهارنظرهای برخی مقامات دولتی و ارائه آمار متناقض از سوی آنها نیز شائبه‌ها را بیشتر کرده است. دستگیری برخی مدیران دولتی به‌خاطر تخلف در انتخابات نیز صورت گرفته و با وثیقه آزاد شده‌اند.
دبیر شورای نگهبان نیز این تخلفات را تأیید کرده و می‌گوید این تخلفات بسیار زیاد بوده است. آیت‌الله جنتی تصریح کرد این تخلفات بعضاً از سوی مسئولان نیز صورت گرفته است
رئیس مجلس خبرگان گفت: برخی از این تخلفات را همه فهمیدند و برخی از تخلفات مبتنی بر گزارشهای ناظران از دور و نزدیک و برخی مبتنی بر گزارشهای مردمی بود.
تخلفات انتخاباتی از نظر مالی و سیاسی چشمگیر بود و انتظار نداشتیم دستگاههای مجری انتخابات که باید مجری قانون باشند، خودشان قانون‌شکنی کنند به‌نحوی که همه مطلع شوند؛ این خلاف انتظار بود. آیت‌الله جنتی گفت: البته نوعی از تخلفات هم بود که مانند همیشه صورت گرفت که آن را شورای نگهبان بررسی می‌کند، گزارشش را می‌گیرد و اگر لازم باشد بازرس می‌فرستد که البته اینها طبیعی است
روزنامه‌های باند حسن روحانی در مورد فضاحت تقلبات انتخاباتی به باند رقیب پاسخ داده‌اند:
اعتماد: یکی از سربازان ژاپنی به نام شوییچی یوکویی که در زمان پایان جنگ جهانی دوم ٣٠ ساله بود، در یکی از جزایر اقیانوس آرام نگهبانی می‌داد و همراه برخی از ژاپنی‌های دیگر برای سال‌ها در پست نگهبانی خود بودند و هیچ خبری از پایان جنگ نداشتند،
این داستان واقعی را نوشتم تا بپردازم به‌نحوه برخورد نامزدهای اصول‌گرا و برخی از هواداران‌شان در انتخابات اخیر. اول از همه رقبای آقای روحانی در ویدیویی که منتشر کردند، ظاهراً توجه چندانی به نتایج انتخابات و مسائلی که پیش آمد نداشتند
در حالی که دیدار با تتلو و آوردن کنسرت دی‌جی و انواع و اقسام هدایا و تهمتها و... را نادیده می‌گیرند و فقط به اقدامات قانونی دولت اعتراض می‌کنند. البته قصد ما این نیست که بگوییم این طرف هیچ کاری نکرد ولی در برابر کارهای آنان قابل مقایسه نبود. ایشان بدون آن‌که نامی از آقای رئیس‌جمهور ببرند یک تبریک سرپایی گفته‌اند و صدها برگ شکایت را روانه شورای نگهبان کرده‌اند؟! و جالب این‌که برخی از هواداران وی که خیلی هم عصبانی هستند به مراجع بالاتر و از طریق تجمع طبعاً غیرقانونی شکایت برده‌اند
اصولگرایان محترم با تخت‌گاز وارد انتخابات شدند، حالا برایشان سخت است که تن به آن دهند و هم‌چنان می‌خواهند در فضای پیش از انتخابات باقی بمانند و احتمالاً ٤سال دیگر نیز با همین دست فرمان وارد انتخابات خواهند شد.
روزنامه‌های باند خامنه‌ای برجام را فرصت حمله به دولت روحانی کرده‌اند:
همدلی: شکست خوردگان هنوز نتیجه انتخابات را نپذیرفتند؛ اصرار بر ادعای تخلف
کیهان: وزارت‌خارجه از انتخابات فارغ شد نوبت توجیه دوباره تحریم‌ها رسید!
عراقچی در جایگاه رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام، به جای آن که پیگیر نقض عهدهای مکرر آمریکا در اجرای برجام باشد، به توجیه این عهدشکنی‌ها می‌پردازد.
در حال حاضر سیاست انفعالی «حفظ برجام به هر قیمت» توسط دولت یازدهم در مقابل «نقض مکرر برجام» از سوی طرف مقابل موجب شده است تا فشار علیه ایران و افزایش تحریم‌ها و تهدید منافع ملی وارد فاز گسترده‌تری شود.
روزنامه‌های باند خامنه‌ای بر مطالبات اقتصادی اجتماعی و ناکارآمدی دولت روحانی انگشت گذاشته‌اند:
جوان:رئیس‌جمهور دوازدهم ناچار از انتخاب‌های ناخوشایند و تلخ ناشی از خطاهای غلط فاحش اقتصادی دولتهای دهم و یازدهم (احمدی‌نژاد و روحانی) است. با توجه به غلبه موضوعات اقتصادی در شعارهای سال، به‌ویژه شعار سال جاری (تولید و اشتغال) پیش از آن‌که کابینه دولت دوازدهم سر کار بیاید، پرداختن به الزام‌هایی که باید در چهار سال آینده به آنها توجه شود، ضروری باشد. در میان دهها چالش و بحران و مشکل موجود، چند چالش به‌عنوان مهم‌ترین دغدغه‌های کشور در حوزه اقتصادی مطرح است که باید بدانها پرداخته شود:
- اولین مشکل کشور مشکل بانکی است؛ با بانکها چه باید کرد؟ بدیهی است که ادامه وضعیت فعلی در بازار پول ابداً ممکن نیست و آقای روحانی باید بر اساس ظرفیتها و تحمل مردم، از بین زنجیره «رکود و اعسار» و زنجیره «تورم» یکی را انتخاب کند.
- در کنار چند برابر شدن و تورم و انباشت نقدینگی در کشور، دولت برای تثبیت نرخ ارز با توجه به تفاوت نرخ تورم با حجم نقدینگی چه برنامه‌یی دارد؟
۳ - قرائن و شواهد نشان می‌دهد که دومینوی لغو تحریم‌ها قطعاً روندی معکوس پیدا کرده و حتی لغو تحریم‌های قبلی مالی نیز در نهایت منوط به شناسایی کامل ذی‌نفعان خواهد بود که به‌لحاظ امنیت ملی یک ریسک بسیار بزرگ تلقی می‌گردد. با توجه به رو به بسته شدن بودن پنجره برجام و با توجه به این‌که نظام تن به ریسک مذاکرات جدید برای برجام‌های مورد طمع شیطان بزرگ نخواهد داد، مسأله این است که با روش خاص انتقال پول نفت چه باید کرد که انتقال آن اثر رکودی نداشته باشد؟
۴ - آیا باید به فروش نفت به کشورهای اروپایی و انبار شدن وجه آن در حسابهای کارگزاری ادامه داد؟
آیا باید تعرفه خدمات پزشکی را ناگهان و به اجبار کاهش داد و شاهد پرش بخش زیر میزی بود؟ آیا باید سهم بیمه و دولت را کم کرد و به یکباره سهم مردم را افزایش داد؟ حتی اگر به سمت یک ساختار آزاد fee for service برویم بیمه‌ها به چند سال دوره نقاهت نیاز دارند؟
کیهان: اقتصاد ایران در برنامه ششم توسعه به هیچ‌وجه پتانسیل رشد 8درصد را نخواهد داشت
تیمور رحمانی اقتصاددان حامی دولت حسن روحانی در میزگرد اقتصاد ایران؛ تحلیل آخرین وضعیت و چشم‌انداز سیاستهای اقتصادی در پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، با اشاره به این‌که در سال‌های اخیر برخی دانشگاهها دانشجو ندارند، گفت: اگر در یک دهه قبل با 600هزار شغل در سال می‌توانستیم اقتصاد را اداره کنیم، ولی امروز با دو برابر آن نیز پاسخگو نخواهیم بود. درست است بیکاری در سال‌های اخیر نوساناتی دارد، ولی میانگین نرخ بیکاری بالا است و دولتها نتوانستند اصلاحات ساختاری داشته باشند که نرخ بیکاری بلندمدت کاهش یابد.
روزنامه‌های باند روحانی تنها پاسخ به حل مشکلات اقتصادی را در ادامه مسیر زهرخوران نظام دانسته اند:
ابتکار: ایجاد شغل پایدار در کشور با متغیرهای فراوانی گره خورده است. طی سال‌های ۱۳۹۴و ۱۳۹۵حدود ۱.۳میلیون نفر به جمعیت شاغلان کشور افزوده می‌شود. اشتغال ایجاد شده در این دو سال حدود ۲برابر کل تغییر خالص اشتغال در ۸سال قبل از آن بوده است. اما هم‌چنان آمار بیکاری در کشور رقم بالایی را نشان می‌دهد. نکته قابل‌توجه در معضل بیکاری آن است که صرف داشتن منابع زیرزمینی مانند نفت نمی‌تواند به رفع مشکل بیکاری کمک کند. کشور همسایه ایران عربستان به‌رغم داشتن منابع فراوان نفتی با بیکاری 12درصدی مواجه است. این کشور اما سعی دارد با گسترش روابط خود با کشورهایی مانند آمریکا نرخ بیکاری را تا حدود 3درصد طی سه سال کاهش دهد. بنا بر سندهای امضا شده طرفین 460میلیارد دلار قرارداد همکاری امضا کردند که 110میلیارد دلار آن که بیشتر آن نظامی است، فوری اجرا خواهد شد. محمد الجدعان وزیر اقتصاد و دارایی عربستان در حاشیه این قراردادها گفته بود: «ما فقط به‌دنبال خرید تسلیحات و یا تکنولوژی نیستیم بلکه می‌خواهیم تکنولوژی ساخت آنها نیز به داخل انتقال پیدا کند و آنها بومی سازی شود.»
داشتن منابع زیر زمینی به تنهایی برای رفع بیکاری کافی نیست. آنچه باید دنبال آن بود فضای سرمایه‌گذاری و فضای کسب و کار است که مطلوب بودن این دو نماد می‌تواند در جذب سرمایه داخلی و خارجی اثرگذار باشد. فضای سرمایه‌گذاری باید با ثبات باشد که بیشتر جنبه روانی دارد. اگر به شما پیشنهاد شود که در برخی کشورهای آفریقایی سرمایه‌گذاری کنید به‌راحتی آن را قبول نمی‌کنید.
باید بپذیریم در شرایط سخت اقتصادی فعلی سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند ما را از این بحران عبور دهد و عدم اطمینان از این فضا جلوگیری از ایجاد اشتغال خواهد کرد.
در روزنامه‌های باند روحانی راه برون‌رفت استراتژیک نظام از بحرانهای منطقه‌یی و داخلی تغییر رویکرد کلی و غلط کردم گویی از ادعاهای گذشته توصیف شده است:
شرق: نتیجه انتخابات ۱۳۹۶ایجاب می‌کند که از جدال‌های فرسایشی و مباحث تکراری درباره «برجام» عبور کنیم و با نمایش همدلی و همسویی داخلی، فضا را برای حفظ این توافق و بهره‌برداری حداکثری از این سند ملی مستعد کنیم.
لازم است به دولت دوازدهم اجازه دهیم در راستای لغو تحریم‌های «غیرهسته‌ای» نیز با طرف مقابل به مذاکره بنشیند.
لغو این تحریم‌های کهنه - که قریب به سه دهه است گریبان ایران را گرفته و حتی بهره‌برداری از برجام را نیز دشوار کرده است - مستلزم یک همکاری همه‌جانبه در همه سطوح حاکمیت است و چنان‌چه میسر شود، یک جهش اقتصادی، سیاسی و راهبردی درخورملاحظه‌ای برای کشور در پی خواهد داشت.
به بیان دیگر، اگر آن‌طور که نتیجه انتخابات ثابت کرد «برجام» مایه رضایت مردم و اعتماد آنها به تیم روحانی بوده، هیچ دلیلی نیست که به دولت دوم او فرصت رفع کامل همه تحریم‌های باقی‌مانده داده نشود.
سوم این‌که انتخابات ۹۶ایجاب می‌کند که به دولت دوازدهم فرصت دهیم با رویکرد سیاسی، دیپلوماتیک و راهبردی دلخواه خود، بدون کارشکنی داخلی، نسبت به «مدیریت بحران منطقه‌ای» و جلوگیری از تشدید تنشهای فرسایشی با کشورهای همسایه اقدام کند. تحقق این امر نیز مستلزم این است که به دولت مجال داده شود تا در استفاده از مؤلفه‌های قدرت نرم - که بارزترین شیوه سیاست‌ورزی او در حوزه امور خارجه بوده است - با فراغ خاطر گام بردارد.
مصلحت ملی در این است که بپذیریم در کشوری هستیم که از یک سو، جناحی وجود دارد که با پافشاری و تأکید بر گفتمان و ارزش‌های انقلابی، همواره ظرفیت مفهوم‌سازی و حتی قابلیتِ حضور فیزیکی را در سطح منطقه ارتقا می‌دهد و از سوی دیگر جناحی داریم که در آن شخصیتهایی هست که منادی نظریاتی مانند «گفت و گوی تمدن‌ها» بوده‌اند و قادرند - به‌دلیل اعتبار، قابلیت ایجاد هم‌زبانی با جهان و جایگاه جهانی خود - در نزاع‌های بین‌المللی، میانجی‌گری میان شیعه و سنی در منطقه و حتی در میانجی‌گری در مذاکرات صلح در بحرین و سوریه، نقش کلیدی و مؤثری به نام ایران ایفا کنند. به بیان دیگر، اقتضائات انتخابات ۹۶، الزامات دوران گذار و فضای خاص منطقه ایجاب می‌کند که همه ظرفیت‌های داخلی را - با حسن نیت و در یک فرایند هم‌افزایی نسبت به یکدیگر - در جهت ارتقا و تثبیت موقعیت ایران در جهان جدید به کار گیریم.
آرمان: آرمان: آنچه روحانی باید در دولت دوازدهم انجام دهد
ایران در آستانه یک گذار منطقی در سیر تکامل تاریخی خود در دوران پس از انقلاب است، نسل نخست انقلابیون با گذشت حدود 4دهه از پیروزی انقلاب در حال انتقال از متن به حاشیه هستند و باید نسل جدیدی در آینده‌ای نزدیک زمینه‌های استقرار انقلاب و امتداد نظام برخاسته از آن، یعنی نظام جمهوری اسلامی را فراهم کند
نظام بین‌الملل نیز در حال گذار است
اکنون جهان از منظر سیستمی، کنشگران و بازیگران خواهان ایجاد یک نظم جدید و شکل‌دهی به هندسه آینده قدرت بر اساس این نظم است. ایران چالش‌برانگیز‌ترین کشور در خط مقدم رودررویی با نظم و نظامات موجود در گستره بین‌المللی به رهبری ایالات‌متحده آمریکا بوده است. این در حالی است که ژنوم ژئواستراتژیک ایران و آمریکا بسیار همگن است و ایران و آمریکا می‌توانستند با یک جهت‌گیری مثبت، زمینه‌های هم‌افزایی قدرت را به‌وجود آورند.
تا کنون روابط بین دو کشور به‌خوبی مدیریت نشده است. اکنون این باور وجود دارد که آمریکا با یک مانع بزرگ در مسیر اولویت استراتژیک خود، یعنی شرق آسیا و چین روبه‌روست. بنابراین با برداشتن این مانع می‌تواند از منظر منطق ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک بر آسیای شرقی فائق آید و چالش فراروی ایالات متحده آمریکا تنها تهران و منطق برخاسته از تهران در برابر آمریکا است. دولت دوازدهم با توجه به روی کارآمدن شخصی به نام ترامپ با چالش جدی منطقه‌یی و بین‌المللی روبه‌روست.
باید قبول کنیم که در جامعه ایران نیز منطق گذار فرهنگی و همچنین اقتصادی در حال شکل‌گیری و محتواپذیری است. مردم ایران نسبت به گذشته بسیار آگاه‌تر و دانا‌تر شده‌اند. اکنون در جامعه شهری خود نوعی ارتقای سطح دانایی را داریم که به‌واسطه گسترش فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی توانسته است حتی تا روستاهای مرزی نفوذ کند و در آینده‌ای نزدیک با آمدن سیستم جهانی اینترنت موسوم به اوترنت این معنا شدت بیشتری پیدا خواهد کرد.
دولت دوازدهم می‌بایست دولت مقتدر در بافت و متن ساختار سیاسی ایران باشد. در مرحله نخست باید تکلیف خود را در چارچوب قانون اساسی و مواد مندرج در آن در ارتباط با دولت با نهادها مشخص کند و زمینه‌های ایجاد یک امینت پایدار برای عملکرد دولت را فراهم سازد.
نمی‌توان از اقتصاد پویا و پایا صحبت کرد، اما در حوزه فرهنگ به اقتصاد فرهنگی و فرهنگ اقتصادی توجه نکرد. نوعی ساماندهی مشخص از منظر ارتباط اجزای اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و امنیتی در درون دولت نیز باید به‌وجود آید.
خراسان: هشدار رهبر انقلاب نسبت به وجود انگیزه‌هایی برای تضعیف آثار و درسهای دفاع مقدس
جمهوری اسلامی: خامنه ای: خاطرات دفاع مقدس یک ثروت ملی است
کیهان: هشدار رهبر انقلاب درباره حذف فرهنگ جهاد و شهادت از کتب درسی
روزنامه‌های باند ولی‌فقیه ارتجاع بیشترین عنوانها و مطالب خود را به بالا گرفتن فضاحت رقم سازی در نمایش انتخابات اختصاص داده‌اند:
رسالت: وزیر کشور: یک میلیون نفر نتوانستند رأی بدهند
کیهان: تخلفات انتخاباتی دولت نجابت معترضان مانع رسیدگی نشود
انتخابات دوازدهمین دوره ریاست‌جمهوری با تمام فراز و فرودهای آن به اتمام رسید ولی آن چه که مشخص شد و کسی را یارای انکار آن نیست حجم گسترده‌یی از تخلفات انتخاباتی است که تاکنون و در ادوار گوناگون برگزاری انتخابات بی‌سابقه بوده است، تأکید بر این واقعیت ضروری است که معترضان به تخلفات گسترده دولت یازدهم در پیگیری اعتراضات خود نجابت بخرج داده و از ملتهب کردن جامعه آن‌چنان که مدعیان اصلاحات و اصحاب فتنه در سال 88انجام دادند خودداری کرده‌اند، این نجابت نباید مانع رسیدگی نهادهای مسئول از جمله شورای نگهبان به تخلفات شود و نتیجه بررسی اعتراضات بایستی به اطلاع عموم مردم برسد.
کیهان:آیت‌الله احمد جنتی: انتظار نداشتیم مجریان انتخابات خودشان قانون‌شکنی کنند
رئیس مجلس خبرگان رهبری گفت: تخلفات انتخاباتی از نظر مالی و سیاسی چشمگیر بود و انتظار نداشتیم دستگاههای مجری انتخابات که باید مجری قانون باشند، خودشان قانون‌شکنی کنند به‌نحوی که همه مطلع شوند که این خلاف انتظار بود... وی تصریح کرد: البته سلامت انتخابات را تأیید می‌کنم که خیلی خوب بود اما تخلفات بسیاری هم شد که بخشی از آن متوجه مسئولان بود که تخلفات بسیاری کردند... در این رابطه بیش از 600دانشجوی کشور طی نامه‌یی از آیت‌الله جنتی خواستند تا راه بر تکرار تخلفات انتخاباتی بسته و از حقوق مردم پاسداری شود.
بسیج دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در نامه‌یی خطاب به شورای نگهبان ضمن تأکید بر این‌که هر تصمیمی که این شورا بگیرد با پشتوانه مردمی همراه خواهد بود تصریح کرد: وظیفه‌ای تاریخی برعهده آن شوراست تا با رسیدگی کامل به تخلفات گسترده صورت گرفته، صحت‌وسقم مسائل مطروحه را بررسی و اثر آن بر نتایج انتخابات را اعلام کند.
جمعی از نمایندگان نشریات دانشجویی از شورای نگهبان خواستند تا به تخلفات انتخابات ریاست جهوری دوازدهم رسیدگی قاطع شود.
سه هزار نفر از طلاب و اساتید حوزه علمیه قم نیز در بیانیه‌یی خطاب به شورای نگهبان خواستار رسیدگی دقیق هیأت نظارت انتخابات به تخلفات و برخورد با مسببان آن را خواستار شدند.
رئیس مجلس خبرگان گفت: برخی از این تخلفات را همه فهمیدند و برخی از تخلفات مبتنی بر گزارشهای ناظران از دور و نزدیک و برخی مبتنی بر گزارشهای مردمی بود. وی بار دیگر تصریح کرد: تخلفات انتخاباتی از نظر مالی و سیاسی چشمگیر بود و انتظار نداشتیم دستگاههای مجری انتخابات که باید مجری قانون باشند، خودشان قانون‌شکنی کنند به‌نحوی که همه مطلع شوند که این خلاف انتظار بود.
آیت‌الله جنتی گفت: البته نوعی از تخلفات هم بود که مانند همیشه صورت گرفت که آن را شورای نگهبان بررسی می‌کند، گزارشش را می‌گیرد و اگر لازم باشد بازرس می‌فرستد که البته اینها طبیعی است و در همه دوره‌های انتخابات اعم از مجلس و ریاست‌جمهوری بوده است.
روزنامه‌های باند علی خامنه‌ای در حملات خود در مورد تقلبات انتخاباتی اذعان کرده‌اند در وحشت از بروز قیام به باند روحانی اعتراض نکرده‌اند:
کیهان: حماسه حضور و نجابت انقلابی
در مورد پیروزی رئیس‌جمهور مستقر جناب آقای روحانی؛ نمی‌توان این مطلب را نادیده گرفت که آنچه رخ داد، برگزاری انتخاباتی قابل تأمل از حیث تعدد و میزان تخلفات انتخاباتی است که شورای نگهبان به‌عنوان مرجع قانونی به آن رسیدگی خواهد کرد ولی همانها که امروز فریاد پیروزی سر می‌دهند سال 88با ادعای چند تخلف انتخاباتی اصل نظام را به تقلب سازمان‌یافته و عدم امانت‌داری متهم کرده و با کمال وقاحت ضمن برهم زدن آرامش جامعه و برپایی فتنه، خواستار ابطال انتخابات و استفاده از ناظر بین‌المللی برای برگزاری مجدد انتخابات شدند و تا آنجا پیش رفتند که در شعارهایشان گفتند، «انتخابات بهانه است، اصل نظام نشانه است.» خدا را شاکریم بابت تحمل مخالف در بین نیروهای انقلابی که روز شکستشان آن هم با انتخاباتی با این همه شائبه و تخلف امنیت مردم مخدوش نمی‌شود، اتوبوس یا سطل زباله‌ای به آتش کشیده نمی‌شود و سرمایه و امنیت و آسایش مردم با هر تفکر و گرایشی طعمه حرص و طمع و فتنه‌جویی آنان نمی‌شود
روزنامه‌های باند خامنه‌ای برای گرفتن مسولیت برگزاری انتخابات از باند رقیب زمینه‌سازی کرده‌اند:
جوان: در حالی که وزارت کشور موظف بوده شرایط اخذ رأی را برای 56میلیون نفر فراهم کند؛ اما حال اذعان دارند که دولت نتوانسته به افراد بیشتر از 41میلیون نفر خدمات‌رسانی انتخاباتی داشته باشد. دولت برای مشارکت حداکثری آماده نبوده و این اذعان خود آنهاست. ستاد حجت‌الاسلام رئیسی کوشیده مسیر اعتراض را از کانال‌های قانونی و با آرامش کامل طی کند؛ اهل بلوا و آشوب نبودند. وزیر کشور هم می‌توانست فضا را آرام کند و به این تئوری که برخی تعمداً می‌کوشند حامیان یک کاندیدا را عصبانی کنند، صحه نگذارد. انتخابات با تخلفات و کاستی‌های بسیار همراه بوده که گرچه در نتیجه مؤثرهم نباشد، اما نشانی بر عدم شایستگی مسئولان برگزاری انتخابات است. اظهارات پس از برگزاری انتخابات هم مناسب نبوده؛ آن‌چنان که پیش از این هم وزیر کشور با بیان این‌که نتیجه انتخابات یکباره اعلام خواهد شد، موجی از ناآرامی روانی در فضای سیاسی کشور ایجاد کرده بود. تخلف رسیدگی می‌خواهد و مسئول نالایق، عزل.
وطن امروز: وطن امروز: آیت‌الله جنتی: سلامت انتخابات را تأیید می‌کنم
اما تخلفات انتخاباتی مسئولان گسترده بود
گزارشات از تخلفات انتخاباتی چه در انتخابات ریاست‌جمهوری دوره دوازدهم و چه در انتخابات شورای شهر بسیار زیاد و بی‌سابقه است. اظهارنظرهای برخی مقامات دولتی و ارائه آمار متناقض از سوی آنها نیز شائبه‌ها را بیشتر کرده است. دستگیری برخی مدیران دولتی به‌خاطر تخلف در انتخابات نیز صورت گرفته و با وثیقه آزاد شده‌اند.
دبیر شورای نگهبان نیز این تخلفات را تأیید کرده و می‌گوید این تخلفات بسیار زیاد بوده است. آیت‌الله جنتی تصریح کرد این تخلفات بعضاً از سوی مسئولان نیز صورت گرفته است
رئیس مجلس خبرگان گفت: برخی از این تخلفات را همه فهمیدند و برخی از تخلفات مبتنی بر گزارشهای ناظران از دور و نزدیک و برخی مبتنی بر گزارشهای مردمی بود.
تخلفات انتخاباتی از نظر مالی و سیاسی چشمگیر بود و انتظار نداشتیم دستگاههای مجری انتخابات که باید مجری قانون باشند، خودشان قانون‌شکنی کنند به‌نحوی که همه مطلع شوند؛ این خلاف انتظار بود. آیت‌الله جنتی گفت: البته نوعی از تخلفات هم بود که مانند همیشه صورت گرفت که آن را شورای نگهبان بررسی می‌کند، گزارشش را می‌گیرد و اگر لازم باشد بازرس می‌فرستد که البته اینها طبیعی است
روزنامه‌های باند حسن روحانی در مورد فضاحت تقلبات انتخاباتی به باند رقیب پاسخ داده‌اند:
اعتماد: یکی از سربازان ژاپنی به نام شوییچی یوکویی که در زمان پایان جنگ جهانی دوم ٣٠ ساله بود، در یکی از جزایر اقیانوس آرام نگهبانی می‌داد و همراه برخی از ژاپنی‌های دیگر برای سال‌ها در پست نگهبانی خود بودند و هیچ خبری از پایان جنگ نداشتند،
این داستان واقعی را نوشتم تا بپردازم به‌نحوه برخورد نامزدهای اصول‌گرا و برخی از هواداران‌شان در انتخابات اخیر. اول از همه رقبای آقای روحانی در ویدیویی که منتشر کردند، ظاهراً توجه چندانی به نتایج انتخابات و مسائلی که پیش آمد نداشتند
در حالی که دیدار با تتلو و آوردن کنسرت دی‌جی و انواع و اقسام هدایا و تهمتها و... را نادیده می‌گیرند و فقط به اقدامات قانونی دولت اعتراض می‌کنند. البته قصد ما این نیست که بگوییم این طرف هیچ کاری نکرد ولی در برابر کارهای آنان قابل مقایسه نبود. ایشان بدون آن‌که نامی از آقای رئیس‌جمهور ببرند یک تبریک سرپایی گفته‌اند و صدها برگ شکایت را روانه شورای نگهبان کرده‌اند؟! و جالب این‌که برخی از هواداران وی که خیلی هم عصبانی هستند به مراجع بالاتر و از طریق تجمع طبعاً غیرقانونی شکایت برده‌اند
اصولگرایان محترم با تخت‌گاز وارد انتخابات شدند، حالا برایشان سخت است که تن به آن دهند و هم‌چنان می‌خواهند در فضای پیش از انتخابات باقی بمانند و احتمالاً ٤سال دیگر نیز با همین دست فرمان وارد انتخابات خواهند شد.
روزنامه‌های باند خامنه‌ای برجام را فرصت حمله به دولت روحانی کرده‌اند:
همدلی: شکست خوردگان هنوز نتیجه انتخابات را نپذیرفتند؛ اصرار بر ادعای تخلف
کیهان: وزارت‌خارجه از انتخابات فارغ شد نوبت توجیه دوباره تحریم‌ها رسید!
عراقچی در جایگاه رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام، به جای آن که پیگیر نقض عهدهای مکرر آمریکا در اجرای برجام باشد، به توجیه این عهدشکنی‌ها می‌پردازد.
در حال حاضر سیاست انفعالی «حفظ برجام به هر قیمت» توسط دولت یازدهم در مقابل «نقض مکرر برجام» از سوی طرف مقابل موجب شده است تا فشار علیه ایران و افزایش تحریم‌ها و تهدید منافع ملی وارد فاز گسترده‌تری شود.
روزنامه‌های باند خامنه‌ای بر مطالبات اقتصادی اجتماعی و ناکارآمدی دولت روحانی انگشت گذاشته‌اند:
جوان:رئیس‌جمهور دوازدهم ناچار از انتخاب‌های ناخوشایند و تلخ ناشی از خطاهای غلط فاحش اقتصادی دولتهای دهم و یازدهم (احمدی‌نژاد و روحانی) است. با توجه به غلبه موضوعات اقتصادی در شعارهای سال، به‌ویژه شعار سال جاری (تولید و اشتغال) پیش از آن‌که کابینه دولت دوازدهم سر کار بیاید، پرداختن به الزام‌هایی که باید در چهار سال آینده به آنها توجه شود، ضروری باشد. در میان دهها چالش و بحران و مشکل موجود، چند چالش به‌عنوان مهم‌ترین دغدغه‌های کشور در حوزه اقتصادی مطرح است که باید بدانها پرداخته شود:
- اولین مشکل کشور مشکل بانکی است؛ با بانکها چه باید کرد؟ بدیهی است که ادامه وضعیت فعلی در بازار پول ابداً ممکن نیست و آقای روحانی باید بر اساس ظرفیتها و تحمل مردم، از بین زنجیره «رکود و اعسار» و زنجیره «تورم» یکی را انتخاب کند.
- در کنار چند برابر شدن و تورم و انباشت نقدینگی در کشور، دولت برای تثبیت نرخ ارز با توجه به تفاوت نرخ تورم با حجم نقدینگی چه برنامه‌یی دارد؟
۳ - قرائن و شواهد نشان می‌دهد که دومینوی لغو تحریم‌ها قطعاً روندی معکوس پیدا کرده و حتی لغو تحریم‌های قبلی مالی نیز در نهایت منوط به شناسایی کامل ذی‌نفعان خواهد بود که به‌لحاظ امنیت ملی یک ریسک بسیار بزرگ تلقی می‌گردد. با توجه به رو به بسته شدن بودن پنجره برجام و با توجه به این‌که نظام تن به ریسک مذاکرات جدید برای برجام‌های مورد طمع شیطان بزرگ نخواهد داد، مسأله این است که با روش خاص انتقال پول نفت چه باید کرد که انتقال آن اثر رکودی نداشته باشد؟
۴ - آیا باید به فروش نفت به کشورهای اروپایی و انبار شدن وجه آن در حسابهای کارگزاری ادامه داد؟
آیا باید تعرفه خدمات پزشکی را ناگهان و به اجبار کاهش داد و شاهد پرش بخش زیر میزی بود؟ آیا باید سهم بیمه و دولت را کم کرد و به یکباره سهم مردم را افزایش داد؟ حتی اگر به سمت یک ساختار آزاد fee for service برویم بیمه‌ها به چند سال دوره نقاهت نیاز دارند؟
کیهان: اقتصاد ایران در برنامه ششم توسعه به هیچ‌وجه پتانسیل رشد 8درصد را نخواهد داشت
تیمور رحمانی اقتصاددان حامی دولت حسن روحانی در میزگرد اقتصاد ایران؛ تحلیل آخرین وضعیت و چشم‌انداز سیاستهای اقتصادی در پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، با اشاره به این‌که در سال‌های اخیر برخی دانشگاهها دانشجو ندارند، گفت: اگر در یک دهه قبل با 600هزار شغل در سال می‌توانستیم اقتصاد را اداره کنیم، ولی امروز با دو برابر آن نیز پاسخگو نخواهیم بود. درست است بیکاری در سال‌های اخیر نوساناتی دارد، ولی میانگین نرخ بیکاری بالا است و دولتها نتوانستند اصلاحات ساختاری داشته باشند که نرخ بیکاری بلندمدت کاهش یابد.
روزنامه‌های باند روحانی تنها پاسخ به حل مشکلات اقتصادی را در ادامه مسیر زهرخوران نظام دانسته اند:
ابتکار: ایجاد شغل پایدار در کشور با متغیرهای فراوانی گره خورده است. طی سال‌های ۱۳۹۴و ۱۳۹۵حدود ۱.۳میلیون نفر به جمعیت شاغلان کشور افزوده می‌شود. اشتغال ایجاد شده در این دو سال حدود ۲برابر کل تغییر خالص اشتغال در ۸سال قبل از آن بوده است. اما هم‌چنان آمار بیکاری در کشور رقم بالایی را نشان می‌دهد. نکته قابل‌توجه در معضل بیکاری آن است که صرف داشتن منابع زیرزمینی مانند نفت نمی‌تواند به رفع مشکل بیکاری کمک کند. کشور همسایه ایران عربستان به‌رغم داشتن منابع فراوان نفتی با بیکاری 12درصدی مواجه است. این کشور اما سعی دارد با گسترش روابط خود با کشورهایی مانند آمریکا نرخ بیکاری را تا حدود 3درصد طی سه سال کاهش دهد. بنا بر سندهای امضا شده طرفین 460میلیارد دلار قرارداد همکاری امضا کردند که 110میلیارد دلار آن که بیشتر آن نظامی است، فوری اجرا خواهد شد. محمد الجدعان وزیر اقتصاد و دارایی عربستان در حاشیه این قراردادها گفته بود: «ما فقط به‌دنبال خرید تسلیحات و یا تکنولوژی نیستیم بلکه می‌خواهیم تکنولوژی ساخت آنها نیز به داخل انتقال پیدا کند و آنها بومی سازی شود.»
داشتن منابع زیر زمینی به تنهایی برای رفع بیکاری کافی نیست. آنچه باید دنبال آن بود فضای سرمایه‌گذاری و فضای کسب و کار است که مطلوب بودن این دو نماد می‌تواند در جذب سرمایه داخلی و خارجی اثرگذار باشد. فضای سرمایه‌گذاری باید با ثبات باشد که بیشتر جنبه روانی دارد. اگر به شما پیشنهاد شود که در برخی کشورهای آفریقایی سرمایه‌گذاری کنید به‌راحتی آن را قبول نمی‌کنید.
باید بپذیریم در شرایط سخت اقتصادی فعلی سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند ما را از این بحران عبور دهد و عدم اطمینان از این فضا جلوگیری از ایجاد اشتغال خواهد کرد.
در روزنامه‌های باند روحانی راه برون‌رفت استراتژیک نظام از بحرانهای منطقه‌یی و داخلی تغییر رویکرد کلی و غلط کردم گویی از ادعاهای گذشته توصیف شده است:
شرق: نتیجه انتخابات ۱۳۹۶ایجاب می‌کند که از جدال‌های فرسایشی و مباحث تکراری درباره «برجام» عبور کنیم و با نمایش همدلی و همسویی داخلی، فضا را برای حفظ این توافق و بهره‌برداری حداکثری از این سند ملی مستعد کنیم.
لازم است به دولت دوازدهم اجازه دهیم در راستای لغو تحریم‌های «غیرهسته‌ای» نیز با طرف مقابل به مذاکره بنشیند.
لغو این تحریم‌های کهنه - که قریب به سه دهه است گریبان ایران را گرفته و حتی بهره‌برداری از برجام را نیز دشوار کرده است - مستلزم یک همکاری همه‌جانبه در همه سطوح حاکمیت است و چنان‌چه میسر شود، یک جهش اقتصادی، سیاسی و راهبردی درخورملاحظه‌ای برای کشور در پی خواهد داشت.
به بیان دیگر، اگر آن‌طور که نتیجه انتخابات ثابت کرد «برجام» مایه رضایت مردم و اعتماد آنها به تیم روحانی بوده، هیچ دلیلی نیست که به دولت دوم او فرصت رفع کامل همه تحریم‌های باقی‌مانده داده نشود.
سوم این‌که انتخابات ۹۶ایجاب می‌کند که به دولت دوازدهم فرصت دهیم با رویکرد سیاسی، دیپلوماتیک و راهبردی دلخواه خود، بدون کارشکنی داخلی، نسبت به «مدیریت بحران منطقه‌ای» و جلوگیری از تشدید تنشهای فرسایشی با کشورهای همسایه اقدام کند. تحقق این امر نیز مستلزم این است که به دولت مجال داده شود تا در استفاده از مؤلفه‌های قدرت نرم - که بارزترین شیوه سیاست‌ورزی او در حوزه امور خارجه بوده است - با فراغ خاطر گام بردارد.
مصلحت ملی در این است که بپذیریم در کشوری هستیم که از یک سو، جناحی وجود دارد که با پافشاری و تأکید بر گفتمان و ارزش‌های انقلابی، همواره ظرفیت مفهوم‌سازی و حتی قابلیتِ حضور فیزیکی را در سطح منطقه ارتقا می‌دهد و از سوی دیگر جناحی داریم که در آن شخصیتهایی هست که منادی نظریاتی مانند «گفت و گوی تمدن‌ها» بوده‌اند و قادرند - به‌دلیل اعتبار، قابلیت ایجاد هم‌زبانی با جهان و جایگاه جهانی خود - در نزاع‌های بین‌المللی، میانجی‌گری میان شیعه و سنی در منطقه و حتی در میانجی‌گری در مذاکرات صلح در بحرین و سوریه، نقش کلیدی و مؤثری به نام ایران ایفا کنند. به بیان دیگر، اقتضائات انتخابات ۹۶، الزامات دوران گذار و فضای خاص منطقه ایجاب می‌کند که همه ظرفیت‌های داخلی را - با حسن نیت و در یک فرایند هم‌افزایی نسبت به یکدیگر - در جهت ارتقا و تثبیت موقعیت ایران در جهان جدید به کار گیریم.
آرمان: آرمان: آنچه روحانی باید در دولت دوازدهم انجام دهد
ایران در آستانه یک گذار منطقی در سیر تکامل تاریخی خود در دوران پس از انقلاب است، نسل نخست انقلابیون با گذشت حدود 4دهه از پیروزی انقلاب در حال انتقال از متن به حاشیه هستند و باید نسل جدیدی در آینده‌ای نزدیک زمینه‌های استقرار انقلاب و امتداد نظام برخاسته از آن، یعنی نظام جمهوری اسلامی را فراهم کند
نظام بین‌الملل نیز در حال گذار است
اکنون جهان از منظر سیستمی، کنشگران و بازیگران خواهان ایجاد یک نظم جدید و شکل‌دهی به هندسه آینده قدرت بر اساس این نظم است. ایران چالش‌برانگیز‌ترین کشور در خط مقدم رودررویی با نظم و نظامات موجود در گستره بین‌المللی به رهبری ایالات‌متحده آمریکا بوده است. این در حالی است که ژنوم ژئواستراتژیک ایران و آمریکا بسیار همگن است و ایران و آمریکا می‌توانستند با یک جهت‌گیری مثبت، زمینه‌های هم‌افزایی قدرت را به‌وجود آورند.
تا کنون روابط بین دو کشور به‌خوبی مدیریت نشده است. اکنون این باور وجود دارد که آمریکا با یک مانع بزرگ در مسیر اولویت استراتژیک خود، یعنی شرق آسیا و چین روبه‌روست. بنابراین با برداشتن این مانع می‌تواند از منظر منطق ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک بر آسیای شرقی فائق آید و چالش فراروی ایالات متحده آمریکا تنها تهران و منطق برخاسته از تهران در برابر آمریکا است. دولت دوازدهم با توجه به روی کارآمدن شخصی به نام ترامپ با چالش جدی منطقه‌یی و بین‌المللی روبه‌روست.
باید قبول کنیم که در جامعه ایران نیز منطق گذار فرهنگی و همچنین اقتصادی در حال شکل‌گیری و محتواپذیری است. مردم ایران نسبت به گذشته بسیار آگاه‌تر و دانا‌تر شده‌اند. اکنون در جامعه شهری خود نوعی ارتقای سطح دانایی را داریم که به‌واسطه گسترش فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی توانسته است حتی تا روستاهای مرزی نفوذ کند و در آینده‌ای نزدیک با آمدن سیستم جهانی اینترنت موسوم به اوترنت این معنا شدت بیشتری پیدا خواهد کرد.
دولت دوازدهم می‌بایست دولت مقتدر در بافت و متن ساختار سیاسی ایران باشد. در مرحله نخست باید تکلیف خود را در چارچوب قانون اساسی و مواد مندرج در آن در ارتباط با دولت با نهادها مشخص کند و زمینه‌های ایجاد یک امینت پایدار برای عملکرد دولت را فراهم سازد.
نمی‌توان از اقتصاد پویا و پایا صحبت کرد، اما در حوزه فرهنگ به اقتصاد فرهنگی و فرهنگ اقتصادی توجه نکرد. نوعی ساماندهی مشخص از منظر ارتباط اجزای اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و امنیتی در درون دولت نیز باید به‌وجود آید.
