آمریکا در تاریخ ۱۸اردیبهشت از توافقنامه برجام خارج شد، این خروج ضربه کارآمدی به پیکره شکننده برجام بود، چرا که فهرستی از تحریم‌های منجمد شده، دوباره علیه رژیم به جریان افتاد. همان تحریم‌هایی که رژیم را با «زانوان خونین» پای مذاکره کشانده بود دوباره با شدت بیشتری بازمی‌گردند.
اما در این میان عده‌یی می‌گویند اروپا میتواند با برجام اروپایی، اقتصاد رژیم را نجات بدهد. می‌خواهیم ببینیم این حرف تا چه حد واقعی است؟
طبیعی است که اروپا در شرایط پیش آمده فعلی تلاش می‌کند در چارچوب منافع اقتصادی‌اش از جنازه برجام سود خودش را ببرد، وضعیتی که از نگاه لاریجانی به مرده‌خوری شبیه است:
جواد لاریجانی: «من در یک کلمه بگم به‌نظر من برجام مرده است و اروپاییها مشغول مرده‌خوری هستند».(تلویزیون رژیم ۳۱اردیبهشت ۹۷)
البته خامنه‌ای برای جلوگیری از این مرده‌خوری به خیال خودش شروطی گذاشت که اگر اروپا آنها را نقض کند، رژیم از برجام خارج می‌شود:
خامنه‌ای: «آمریکا قطعنامه ۲۲۳۱ را نقض کرده است اینها... بایستی قطعنامه‌یی علیه آمریکا ببرند. اروپا باید متعهد بشود که بحث موشک و حضور منطقه را مطرح نکند... اینها باید صریح در مقابل تحریم آمریکا بایستند».(تلویزیون رژیم ۱۴خرداد ۹۷)
در حالی‌که خامنه‌ای در یک دنیای توهمی برای اروپا باید-باید می‌کند، به‌نظر نمی‌آید که رهبران اروپا این دستورات را که با وزن رژیم ایران در تعادل‌قوای کنونی همخوانی ندارد جدی گرفته باشند. آنها مواضع شان را پیش از این طوری مطرح کرده بودند که مقامات ایران بشنوند:
مرکل و ماکرون: «اتحادیه اروپا عقیده دارد که توافق هسته‌یی کامل نیست و باید با ایران در خصوص سایر مسائل مانند موشکی گفتگو کنیم... توافق هسته‌یی باید حفظ و البته تکمیل شود تا نفوذ منطقه‌یی و توان موشکی ایران را هم دربربگیرد».(تلویزیون رژیم ۲۷اردیبهشت ۹۷)
هر چند که رژیم تلاش می‌کند شروط خامنه‌ای را در مجلس به قانون تبدیل کند تا بیشتر جدی گرفته شود، ولی طرف‌حسابهای اروپایی می‌دانند که در اختلاف خواسته‌های اروپا و رژیم ایران نهایتاً آن طرفی باید کوتاه بیاید که بیشتر به این رابطه نیازمند است و آن طرف قطعاً اروپا نیست. چون اقتصاد اروپا به تجارت با ایران وابسته نیست ولی اقتصاد ایران در حال فروپاشی است و به هر طناب نجاتی نیاز دارد. ضمن این‌که آنها به یاد دارند که در مذاکرات برجام هم خامنه‌ای شروطی تعیین کرد که در نهایت اجرا نشد و او هم دم بر نیاورد:
خامنه‌ای: «یکی از چیزهایی که بنده اونوقت به‌خصوص روش تأکید کرده بودم این بود که رئیس‌جمهور وقت آمریکا بنویسه و امضا کنه که تحریمها برداشته شود خب مسئولان وقت ما عرق ریختن و این نشد و نتیجه‌اش این شد که مشاهده کردید».(تلویزیون شبکه ۱ رژیم ۱۹اردیبهشت ۹۷)
پس دور از انتظار نیست که شروط این بار هم در نهایت اجرا نشود و باز هم خامنه‌ای فقط نتیجه را مشاهده کند.
چون الآن سؤال اصلی که در برابر اروپاییها قرار دارد این است که باید بین تجارت با آمریکا و تجارت با رژیم ایران یکی را انتخاب کنند.
البته آمار به‌خوبی نشان می‌دهد که این انتخاب برای اروپاییها اصلاً دشوار نیست: چرا که
- مجموع مبادلات تجاری اروپا و آمریکا در سال گذشته ۱۰۴۵میلیارد دلار بوده در حالی که مبادلات تجاری اروپا با رژیم ایران ۱۵میلیارد دلار بوده است، یعنی فقط ۱.۶درصد کل مبادلات اروپا با آمریکا.
- در بخش خدمات، صادرات خدمات اروپا به ایران در سال ۲۰۱۵ فقط یک میلیارد دلار بوده است در حالی که اروپا در همین زمان ۲۲۵میلیارددلار به آمریکا صادرات داشته است، یعنی تفاوت ۲۲۵برابری!
- واردات خدمات اروپا از ایران در سال ۲۰۱۵ فقط ۶۰۰میلیون یورو بوده در حالی که این کشورها ۲۱۲میلیارد یورو از آمریکا خدمات وارد کرده‌اند که نشان می‌دهد وابستگی اروپا به واردات خدمات از آمریکا ۳۵۳برابر بیشتر از ایران است.
- رژیم سالیانه حدود ۳میلیارد یورو از آلمان واردات داشته‌است، اما وقتی که بدانیم آلمان سالانه ۱۳۵۰میلیارد یورو صادرات دارد، متوجه می‌شویم که صادرات به ایران فقط ۲هزارم صادارات کل آلمان را تشکیل می‌دهد. بنابراین می‌شود نتیجه گرفت که رژیم ایران برای آلمان یک شریک تعیین‌کننده نیست که رگ حیات اقتصاد آلمان به آن وابسته باشد و آلمانی‌ها می‌توانند از آن صرف‌نظر کنند.
«مرکل اضافه کرد با خروج آمریکا از برجام برخی شرکتهای آلمانی فعالیتشون رو کاهش میدن و برخی مجبور هستن ایران رو ترک کنند».(تلویزیون شبکه خبر رژیم ۳خرداد ۹۷)
در همین رابطه ماکرون هم گفت که ما به‌خاطر ایران با آمریکا جنگ تجاری راه نمی‌اندازیم:
ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه: «در این زمینه محدودیتهایی وجود دارد، ما قرار نیست بر سر ایران با آمریکا جنگ راهبردی و تجارت راه بیاندازیم به‌صراحت می‌گویم ما قرار نیست شرکتهای آمریکایی رو تحریم کنیم».(۳۰اردیبهشت ۹۷)
خروج شتاب‌زده شرکتهای قوی اروپایی، نشان داد که آنها توان مقابله با این تحریمها را ندارند، غولهای نفتی توتال و بریتیش پترولیوم اعلام کردند که قادر به ادامه فعالیت در ایران نیستند،
اوبر بانک اتریش، شرکت فولاد دانیلی، شرکت نفتی انی، آلیانس، ایرباس، زیمنس و دهها شرکت بزرگ دیگر ایران را ترک کرده یا می‌کنند چون نمی‌خواهند با مجازات‌های آمریکا مواجه شوند که پرداخت این جرایم مطلقاً به معاملات آنها با ایران نمی‌ارزد.
شبکه ۲ تلویزیون رژیم ۳خرداد ۹۷ گفتگوی ویژه - شروط ایران برای برجام اروپایی - متقی: «یکی دوتا شرکت فرانسوی حول و حوش ۵میلیارد دلار با ما در زمان باراک اوباما کار کرده بود آمریکایی‌ها ۹میلیارد دلار اون رو جریمه کردند حدود ۲برابر کل کاری که انجام شده بود، اولاند رئیس‌جمهور فرانسه رفت آمریکا با باراک اوباما دیدار داشت گفت آقا این تخلف کرده یک جوری باهاش برخورد کنید که تخلفش با جریمه‌هایی که می‌خواهید بده هماهنگ باشه آمریکایی‌ها به‌هیچ‌وجه این مسأله رو نپذیرفتند».
آنچه که تحت عنوان برجام اروپایی از آن اسم برده می‌شود و مذاکراتی که با کشورهای اروپایی دارد انجام می‌شود، در جدیدی را برای رژیم باز نخواهد کرد. طرح‌هایی مثل وارد کردن صندوق بیمه برای جبران خسارت شرکتهای اروپایی یا بکارگیری شرکتهای کوچک به جای غولهای اقتصادی اروپایی هیچ‌کدام از تضمین‌هایی که خامنه‌ای می‌خواهد را تأمین نمی‌کنند. چرا که در زمانی‌که آمریکا در برجام بود خیلی از معاملات پیش نمی‌رفت و تضمینی برای رفع تحریمها وجود نداشت چه رسد به زمانی که آمریکا خارج شده باشد و تحریمها را برگرداند.
تلویزیون شبکه افق رژیم ۷خرداد ۹۷– آیا می‌توان تحریمها را دور زد- شاکری اقتصاددان: «اصلا یک کلمه‌‌یی وجود داره برجام با اروپاییها نشدنی است اصلاً این‌که ما برجام رو با اروپاییها می‌توانیم ادامه بدهیم روی میز نیست واقعاً وجود نداره اون چیزی که ما نگرانشیم دقیقاً اینه که اروپاییها چیزی که ندارند رو به ما بفروشند».
واقعیت دیگر این است که دولتهای اروپایی حتی اگر بخواهند برجام را حفظ کنند نمی‌توانند شرکتهای خصوصی را به کاری برخلاف منافع شرکتشان مجبور کنند.
انیفوگرافی بیرون کشیدن شرکتهای اروپایی از برجام
