مستند زیبا و تاثیرگذار «سکوت دیگران» یک فیلم مستند آمریکایی، اسپانیایی است که روایت‌گر قربانیان و بازماندگان دیکتاتوری فرانکو در اسپانیاست. ساخت این مستند شش سال [تا سال۲۰۱۸] طول کشیده و در بیست و پنجمین دوره جشنواره مستند شفیلد جایزه اصلی را از آن خود کرده است.
این فیلم جذاب، تلاش و سازماندهی تعدادی از قربانیان بازداشت و شکنجه در زمان دیکتاتوری فرانکو را به تصویر می‌کشد که در پی دادخواهی هستند اما به‌دلیل مصونیت عاملان آن امکان دادخواهی در اسپانیا را ندارند زیرا پس از دیکتاتوری فرانکو در سال۱۹۷۷ قانون عفو عمومی به نام «پیمان فراموش کردن» صادر شد و همه جنایات دوره دیکتاتوری سفیدسازی و به دست فراموشی سپرده شد. به همین دلیل قربانیان به آرژانتین می‌روند و از دادگاههای آنجا برای دادخواهی آغاز می‌کنند.
در اولین صحنه از این مستند پیرزنی نحیف دیده می‌شود که در کنار جاده‌یی گل می‌گذارد و توضیح می‌دهد که این همان‌جایی بوده است که مادرش توسط لباس‌شخصی‌های فرانکو کشته شده و سپس پیکرش برهنه رها گشته است. صدای خفه او و اشاره به محل یک گور دسته‌جمعی که هنوز نبش‌قبر نشده است، بیننده را متأثر کرده و طوری جذب می‌کند که تا پایان همراه حوادث فیلم می‌ماند.
نقاط مشترک شکنجه‌گران!
یکی دیگر از سکانس‌های تاثیرگذار این فیلم مستند جایی است که یکی از قربانیان شکنجه افشاگری عجیبی می‌کند. وی می‌گوید سالیان سال است که هر روز باید مسیری را طی کند و از جلوی منزل شکنجه‌گر سابق خود به اسم «بیلی کودک» یا «بیلی آدمکش» عبور کند. وی از این‌که به‌دلیل پیمان فراموش کردن اجازه طرح شکایت علیه بیلی را ندارد بسیار عصبانی است. این «بیلی» کسی بوده که به‌گفته قربانیان از شکنجه آدمها لذت می‌برده است. عجیب‌تر این‌که بیلی این‌قدر آزاد است که در زندگی مرفه خود حتی در سی و سومین مسابقه ماراتن اسپانیا شرکت کرده و دویده است و تصاویر وی با پیراهن ورزشی در رسانه‌ها درج شده و در اینترنت موجود است.
در اینجا بیننده ایرانی که حس همدردی و نزدیکی بسیاری با دادخواهان اسپانیایی پیدا کرده است، ناخودآگاه یاد امثال «پرویز ثابتی» می‌افتد که اتفاقاً آنها هم سالیان سال است از دادخواهی قسر در رفته‌اند و برای خود زندگی مرفهی در آن سوی دنیا دارند. زیر چتر جنایات بی حد و حصر آخوندها، تاکنون کسی کاری به کار آنها نداشته و اخیراً تصاویرشان در کنار ولی نعمت و شاه جدیدشان روی دست چماقدارهای سلطنتی بر فراز همایش‌ها و تجمعات آنان خودنمایی می‌کند!
از ویژگی‌های مشترک بیلی و پرویز و امثال آنها این است که از شکنجه شرمی ندارند و برای جلب رضایت دیکتاتور هر بلایی که لازم باشد بر سر قربانی می‌آورند. این روزها که گوشه‌یی از جنایات شرم‌آور شخص ثابتی علیه مهدی رضایی ۱۹ساله بازگو شده است این مطلب بیشتر قابل لمس است. بیلی به‌خاطر جنایاتش بارها مدال گرفته و تشویق شده بود؛ ثابتی هم به همین دلیل مراتب ترقی را به‌سرعت در سلسله مراتب ساواک جهنمی شاه طی کرده و به پرنفوذ‌ترین نفر امنیتی شاه تبدیل شده بود. بیلی در قتل کسانی هم‌چون «انریکه روانو» دانشجوی حقوق و مبارز جبهه آزادیبخش مردمی دست داشت و بعدها آن را به‌عنوان خودکشی و پریدن از طبقه هفتم جا زدند؛ ثابتی نیز در زمان قتل ۹ زندانی فدایی و مجاهد در تپه‌های اوین از فرماندهان و آمران ساواک بود. بیلی پس از دیکتاتوری نیروی پلیس را ترک کرد اما به ارتباط با سرویس‌ها و کار با شرکت‌های خصوصی ادامه داد؛ ثابتی هم پس از فرار از ایران کارش را با سرویس‌های امنیتی و دم و دستگاه سلطنتی ادامه داد و در جرگه‌ٔ ملازمان درگاه و دربار باقی ماند.
آخر و عاقبت جنایتکاران
بیلی آدمکش پس از سال‌ها زندگی بدون دغدغه و دریافت حقوق کلان بازنشستگی نهایتاً در بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ به دادگاه فراخوانده شد و چهره وی علنی شد اما در مستند «سکوت دیگران» که تا سال۲۰۱۸ را به تصویر کشیده است، روند دادگاه و سرنوشت وی مشخص نمی‌شود. در همین سال انجمن «بازیابی حافظه تاریخی» با جمع‌آوری ۲۶۳۷۰۰ امضا از وزارت کشور اسپانیا درخواست می‌کند که مدالهای وی پس گرفته شود و روند محاکمه وی تسریع شود اما دولت همکاری چندانی نمی‌کند و در نهایت در سال۲۰۲۰ روزنامه‌های اسپانیایی این خبر را منتشر می‌کنند:
«بازرس پلیس آنتونیو گونزالس پاچکو، شناخته‌شده‌ترین چهره دستگاه سرکوبگر رژیم فرانکو، پنجشنبه هفته جاری بر اثر ابتلا به ویروس کرونا درگذشت. "بیلی کودک"، شکنجه‌گر فرانکوئیست تا زمان مرگش از حقوق بازنشستگی ویژه برخوردار بود. قربانیان دیکتاتوری اسپانیا می‌گویند مرگ خوان آنتونیو گونزالس پاچکو بدون محاکمه و همراه مدال برای خدماتش، مایه شرمساری است» (اینفوبائو، ۱۸ می۲۰۲۰).
البته امثال پرویز ثابتی، فراستی و رسولی نباید خوشحال باشند که تاکنون به چنگال عدالت گرفتار نشده‌اند هم‌چنین اصلاً نباید امیدوار باشند که با ویروس کرونا و به مرگ طبیعی نزد دیکتاتورها و جنایتکاران قبلی بروند. جنگ سیاسی که اکنون در مرزبندی بین جبهه خلق و ضدخلق شعله‌ور شده است به روند افشای این شکنجه‌گران سرعت داده است و آنها ناخواسته خود را به قرار گرفتن در مقابل عدالت نزدیک کرده‌اند. وضعیت کنونی ایران با شرایط گذشته اسپانیا متفاوت است. قیام دموکراتیک مردم ایران اخبار و وضعیت ایران را در کانون خبرهای بین‌المللی قرار داده و مقاومت ایران با داشتن سال‌ها تجربه حقوقی علیه شکنجه‌گران در کمین آنهاست. آخر و عاقبت این جنایتکاران با سرنوشت کل باند سلطنت گره خورده و طومارشان به‌زودی در هم پیچیده خواهد شد. نه می‌بخشیم و نه فراموش می‌کنیم و تا محاکمه این جانیان در دادگاهها از پای نخواهیم نشست. البته فرجام نهایی تمام جنایتکاران را در نهایت خلق قهرمان این و انقلاب دموکراتیکشان رقم خواهد زد.
علی.ب از تهران
مسئولیت محتوای مطالب وارده برعهده نویسنده است
