قطع گسترده برق در تهران که همزمان با سالگرد انقلاب ضدسلطنتی رخ داد، بار دیگر بحران انرژی در حاکمیت ایران بر باد ده آخوندی را در مرکز توجه قرار داد.
این خاموشی‌ها که از تابستان امسال با قطع برق شهرک‌های صنعتی و کارخانه‌ها آغاز شده بود، حالا پایتخت را در بر گرفته است. برق تهران از عصر تا پایان شب ۲۳بهمن در نقاط مختلف قطع بود. خانه‌های مسکونی، واحدهای تجاری و بزرگراه‌ها در تاریکی فرو رفته بودند. در برخی نقاط پایتخت حتی آنتن موبایل‌ها ضعیف یا از دست رفته بود.
عوارض و پیامدهای قطع ناگهانی برق
قطع ناگهانی و گسترده برق باعث مختل شدن زندگی روزمره مردم می‌شود و خسارات اقتصادی و اجتماعی فراوانی نیز به همراه دارد.
از کار افتادن چراغ‌های راهنمایی و سیستم‌های مترو و اتوبوس و ایجاد ترافیک شدید، ایجاد خسارت در کارخانه‌ها، کارگاه‌های تولیدی و حتی کسب‌وکارهای کوچک و وابسته به برق، با مشکل قطع آب منازل و از کار افتادن آسانسورها و در‌های برقی پارکینگ‌ها بخشی از این بحران است.
پاسکاری بحران بین وزرای دولت پزشکیان
وزرای نفت و نیرو در دولت حلقه به‌گوش خامنه‌ای به‌جای انگشت گذاشتن روی اصل موضوع هر کدام دیگری را مقصر معرفی کردند.
معاون توزیع شرکت توانیر در مورد علت قطعی برق گسترده در تهران گفت: «ورود موج سرما و بارندگی‌هایی که داشتیم باعث شد که مصرف گاز در حوزه‌های خانگی، تجاری و سایر حوزه‌ها افزایش پیدا کند. افزایش مصرف در حوزه خانگی و سایر حوزه‌ها باعث شده که تأمین سوخت در نیروگاه‌ها با اختلال مواجه شود.»
وزارت نفت این ادعا را رد کرد و گفت: «وزارت نیرو سبد سوخت نیروگاه‌ها را مدیریت نکرده است».
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت پزشکیان در بین این دعوا مقر آمد که قطع برق ناشی از تصمیم حاکمیت بوده است.
«متوجه هستیم که در هوای سرد قطع برق مشکلات عدیده‌ای را ایجاد می‌کند اما مجبور به این‌کار هستیم. قطع برق انتخاب اول ما نیست اما مجبوریم این‌کار را انجام بدهیم» (۱) او تنها اشکالی را که متوجه دولت دانست این بود که باید اطلاع‌رسانی می‌کرد!
واقعیت این است که بحران انرژی در ایران نتیجه سال‌ها سوءمدیریت، ناکارآمدی و سرمایه‌گذاری نکردن در زیرساخت‌های برق‌رسانی است. در نقطه مقابل هم و غم حاکمیت افزودن به مخارج نجومی سرکوب و پروار کردن سپاه پاسداران و صنایع بودجه‌خور اتمی و موشکی است.
«پیشرفت‌ها باید در همه بخش‌های نظامی ادامه یابد»!
درست در فردای قطع برق منازل در پایتخت، علی خامنه‌ای در دیدار «با متخصصان و مسئولان صنعت دفاعی» بدون اشاره به بحران‌ها و ابربحران‌ها و سقوط آزاد اقتصاد ایران در هراس از سرنگونی از کارگزاران خود خواست تا در تولید موشک و سلاح‌های کشتار جمعی از هیچ محدودیتی خودداری نکنند.
«پیشرفت‌ها باید در همه بخش‌های نظامی ادامه یابد. مثلاً اگر در دوره‌ای، حدی از دقت برای موشک‌ها در نظر گرفته بودیم و امروز نیازمند افزایش آن هستیم، این کار باید انجام شود.» (۲)
قرار دادن این ۲فاکتور در کنار یکدیگر به‌خوبی فاصله نجومی حاکمیت را از مشکلات مردم ایران نشان می‌دهد.
چرایی بحران قطع برق در ایران
بحران برق در ایران تنها یک مشکل فنی یا طبیعی نیست، بلکه نتیجه سال‌ها غارت و چپاول و نپرداختن به حفظ و تقویت زیرساخت‌ها، سوءمدیریت و نبود شفافیت در سیاست‌گذاری انرژی است. در حالی که مردم با مشکلات ناشی از قطعی برق دست‌وپنجه نرم می‌کنند، مسئولان به‌جای یافتن راه‌حلی پایدار، در حال فرافکنی و پاسکاری بحران به یکدیگر هستند. در حالی که آنها می‌دانند که مشکل واقعی در اختصاص بودجه کشور به ارگان‌های سرکوبگر امنیتی و نظامی، مزدوران نیابتی و سپاه پاسداران است. بودجه کشور به جای این‌که صرف سرمایه‌گذاری در حوزه تولید و انتقال برق و دیگر صنایع کلیدی شود، صرف سراپا نگه‌داشتن این رژیم می‌شود.
بسیاری از نیروگاه‌های کشور فرسوده شده‌اند و بازدهی پایینی دارند.
آنچه تحت عنوان مشعشع «ناترازی انرژی» به‌عنوان مشکل قطع برق عنوان می‌شود تنها و تنها به سطح بحران اشاره می‌کند و نامتعادل بودن تولید و مصرف برق را دلیل آن می‌داند؛ مدعی است به‌دلیل توسعه‌نیافتگی ظرفیت نیروگاه‌های کشور و افزایش شدید مصرف در بخش‌های خانگی و صنعتی، میزان مصرف از تولید پیشی گرفته است؛ اما این بحران فقط محدود به سال جاری نیست، بلکه سال‌هاست که کشور با آن مواجه است.
سپاه پاسداران که همواره در عرصه‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی کشور نفوذ گسترده‌یی داشته، در بحران اخیر برق نیز رد پای پررنگی دارد.
سپاه پاسداران تسلط بر پروژه‌های نیروگاهی و تخصیص منابع به پروژه‌های نظامی و امنیتی، توسعه پایدار انرژی را به حاشیه رانده است. بسیاری از مزارع استخراج بیت‌کوین که برق عظیمی مصرف می‌کنند، متعلق به نهادهای وابسته به سپاه هستند (۳) این مزارع با پرداخت هزینه‌های ناچیز یا حتی رایگان از برق صنعتی استفاده می‌کنند، در حالی‌که مردم عادی و صنایع با قطعی‌های گسترده مواجه‌اند. طبق گزارش‌های رسمی، استخراج غیرقانونی بیت‌کوین سهمی حدود ۲۰درصد از ناترازی برق در ایران دارد. این مسأله به‌ویژه در فصول سرد که نیاز به برق افزایش می‌یابد، بحران را تشدید می‌کند.
این نیروی سرکوبگر و دست‌ساز نظام ولایت فقیه با دست داشتن در قراردادهای صادرات برق به کشورهای همسایه، بدون توجه به نیاز داخلی، بخش عمده‌یی از برق کشور را به خارج منتقل می‌کند.
بنابراین بحران قطع برق در ایران، محصول سال‌ها فساد و اولویت‌بندی‌های رانت‌خوارانه و نادرست است.
***
ماحصل این‌که بحران قطع برق که ابتدا در تابستان با محدودیت‌های برق برای صنایع آغاز شد، اکنون به منازل مسکونی و زیرساخت‌های شهری گسترش یافته و زندگی روزمره مردم را مختل کرده است.
سؤال این است حد یقف در این بحران و دیگر بحران‌ها و ابربحران‌های ناشی از این حاکمیت کجا و در چه هنگام است؟
پانوشت:
(۱) سایت اینتیتر ۲۴بهمن ۱۴۰۳
(۲) سایت خامنه‌ای ۲۴بهمن ۱۴۰۳
(۳) سایت تجارت نیوز ۲۱دی ۱۳۹۹ در رابطه با تولید بیت کوین توسط سرمایه‌گذاران وابسته به سپاه پاسداران و سرمایه‌گذاران چینی نوشت: «گروه توسعه سرمایه‌گذاری ایران و چین بیش از یک سال است که در منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان فعالیت می‌کند. اما در روزهای اخیر نام مزرعه بیت کوین آنها بر سر زبان‌ها افتاده است»
