بودجه 97 و پیامدهای آن بیشترین عنوانهای روزنامه‌ها را به خو اختصاص داده است. روزنامه‌های باند خامنه‌ای بیشترین مطالب خود را به بررسی بودجه 97و حمله به باند روحانی اختصاص داده‌اند:
ابرار: دولت به جای هزینه از جیب مردم جلوی اسرافها را بگیرد
ابرار اقتصادی: لایحه بودجه 97 غیرواقعی است
ابرار اقتصادی: لایحه بودجه 97 غیرواقعی است
اقتصاد پویا: معاون اسبق بانک مرکزی مطرح کرد: دولت در بودجه 97 کمبود منابعش را با تشدید فشار بر مردم جبران می‌کند
جوان: اداره ایران با بنزین گران
جوان: اداره ایران با بنزین گران
جوان: بلع 813هزار میلیارد تومانی شرکتهای سودده دولتی از بودجه
سیاست روز: افزایش قیمت بنزین در بودجه 97؛ دوخت و دوز جیب مردم
کیهان: گام نخست دولت در عمل به وعده‌ها، افزایش قیمت حامل‌های انرژی!
عصر ایرانیان: دولت با 15000میلیارد تومان اقساط مسکن مهر چه کرده است؟
روزنامه‌های همسو با دولت حسن روحانی، بودجه 97 را به چالش کشیده‌اند:
سیاست روز: افزایش قیمت بنزین در بودجه 97؛ دوخت و دوز جیب مردم
کیهان: گام نخست دولت در عمل به وعده‌ها، افزایش قیمت حامل‌های انرژی!
عصر ایرانیان: دولت با 15000میلیارد تومان اقساط مسکن مهر چه کرده است؟
روزنامه‌های همسو با دولت حسن روحانی، بودجه 97 را به چالش کشیده‌اند:
آفتاب یزد: بازتاب احتمال گرانی بنزین در شبکه‌های اجتماعی:مردم باید کار کنند تا دولت بتواند زندگی کند!
آفتاب یزد: دور جدید استرس ها! انصافاً انتشار لایحه بودجه سال 97 از سوی دولت آغاز گر دور جدیدی از ترس‌ها و دلهره‌ها میان مردم شده است
کارون: بحث این روزهای مردم ایران: روحانی رأی من را پس بده!
قانون: حکم به توسعهٴ فقر
آفتاب یزد: دور جدید استرس ها! انصافاً انتشار لایحه بودجه سال 97 از سوی دولت آغاز گر دور جدیدی از ترس‌ها و دلهره‌ها میان مردم شده است
کارون: بحث این روزهای مردم ایران: روحانی رأی من را پس بده!
قانون: حکم به توسعهٴ فقر
جهان صنعت: ... درآمدهایی که قرار است هزینه‌ها را تأمین کند نیز شهروندان را دچار نگرانی کرده است.
بهار: دولت برای بهبود وضع اقتصادی امیدوار به جذب سرمایه‌گذاری خارجی است. این در حالی است که به‌دلیل مواضع دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا چشم‌انداز جذب سرمایه‌گذاری خارجی بیش‌از‌پیش ناروشن به نظر می‌رسد... چیزی که از اقدامات آتی دولت و نتایج و پیامدهای آن می‌شود انتظار داشت، جز بدتر شدن وضعیت نیست. هیچ چشم‌اندازی مبنی بر بهبود شرایط در سیاستهای اقتصادی دولت وجود ندارد. ترجمه صریح تداوم خصوصی‌سازی انتقال منابع عمومی به دوستان و رفقا است، این چیزی جز رشد نابرابریها و گسترش فقر و بیکاری نیست.
روزنامه‌های باند ولی‌فقیه ارتجاع به گوشه‌هایی از پیامدهای بودجه 97 و واقعیت وضعیت اقتصادی اجتماعی رژیم اذعان کرده‌اند:
بهار: دولت برای بهبود وضع اقتصادی امیدوار به جذب سرمایه‌گذاری خارجی است. این در حالی است که به‌دلیل مواضع دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا چشم‌انداز جذب سرمایه‌گذاری خارجی بیش‌از‌پیش ناروشن به نظر می‌رسد... چیزی که از اقدامات آتی دولت و نتایج و پیامدهای آن می‌شود انتظار داشت، جز بدتر شدن وضعیت نیست. هیچ چشم‌اندازی مبنی بر بهبود شرایط در سیاستهای اقتصادی دولت وجود ندارد. ترجمه صریح تداوم خصوصی‌سازی انتقال منابع عمومی به دوستان و رفقا است، این چیزی جز رشد نابرابریها و گسترش فقر و بیکاری نیست.
روزنامه‌های باند ولی‌فقیه ارتجاع به گوشه‌هایی از پیامدهای بودجه 97 و واقعیت وضعیت اقتصادی اجتماعی رژیم اذعان کرده‌اند:
کیهان: دولت خصوصی‌سازی در همه زمینه‌ها را در دستور کار قرار داده است، این در حالی است این سبک خصوصی‌سازی جز رشد نابرابریها، غارت منابع عمومی، رشد بیکاری، فقر و بدهکاری نسل‌ها هیچ دستاوردی نداشته است. ما با خصوصی‌سازی شاهد غارت منابع ملی توسط گروه‌های ذی‌نفع حاضر در قدرت بودیم.
دولت از یک طرف مدعی ایجاد اشتغال در جامعه است و از طرف دیگر با افزایش قیمتها تورم بزرگی را به جامعه تزریق می‌کند. قربانیان تورم دو دسته‌اند اصلی‌ترین آنها گروه‌های فقیر و کم‌درآمد جامعه هستند و دوم بخش تولید است که بار اشتغالزایی را به دوش دارد.
هیچ‌کدام از ادعاهای دولت با نتایجی که در سفره مردم و رفاه عمومی دیده می‌شود، تناسب ندارند
در بحث خصوصی‌سازی اقداماتی مثل دستور فروش بیمارستانهای دولتی و یا واگذاری آنها صادر شد، اخیراً هم منابع صندوق‌های بیمه‌ای به اسم طرح تحول غارت گردید. بحرانهای بسیار بزرگی در پی اقدامات دولت در 4سال گذشته بر صندوقها تحمیل شده است و نگرانی‌های بزرگی را به وجود آورده است. به نظر نمی‌رسد که سیاستهای دولت پاسخگوی حل بحرانهای به‌وجود آمده در دولت یازدهم باشد چه برسد به این‌که مشکلاتی هم‌چون بیکاری و رکود را رفع و رجوع کند.
کیهان: کارشناسان از بودجه 97 می‌گویند؛ گام نخست دولت در عمل به وعده‌ها افزایش قیمت حامل‌های انرژی!
لایحه بودجه سال 97
جنجال زیادی را ایجاد کرد، چه این‌که تصمیم به حذف 30میلیون نفر از یارانه نقدی و افزایش قیمت برخی حامل‌های انرژی از جمله مهم‌ترین نکاتی بود که حوزه معیشت مردم را نشانه می‌رفت. موارد عجیب و غریبی هم در بودجه وجود داشت مواردی مانند چند برابر شدن عوارض خروج از کشور و کاهش نرخ ارز رسمی که حتی صدای برخی رسانه‌های حامی دولت را هم درآورد.
ضمن این‌که در بودجه ارائه شده توسط دولت؛ خشت کجی در حال گذاشته شدن هست که معلوم نیست در آینده تبدیل به چه مضراتی برای اقتصاد کشور خواهد شد. خشت کج چیزی نیست جز، بدعتِ «برداشت‌های بی‌مورد از صندوق توسعه ملی» که اگر این موضوع تصویب شود احتمالاً در سال‌های آینده هم ادامه خواهد داشت تا این صندوق استراتژیک از درون تهی شود.
محمدرضا سبزعلیپور، رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در بررسی بودجه سال آینده از به وجود آمدن بحران در جامعه و فلج شدن زندگی مردم خبر داد و گفت: افزایش قیمت حامل‌های انرژی از جمله گازوئیل، افزایش قیمت آب و برق، حذف یارانه نان و متعاقباً افزایش نرخ انواع نان، افزایش مالیات در این اقتصاد بیمار و راکد، افزایش چند برابری و خنده‌دار عوارض خروج از کشور و... دهها مورد دیگر که ذکر تک‌تک آنها از حوصله بحث خارج می‌باشد موجب شکل‌گیری بحران در جامعه و فشار سنگین مالی به عموم مردم خواهد شد!
وی ادامه داد: از افزایش کرایه حمل و نقل کالا و مسافر گرفته تا رشد قیمت مایحتاج مردم، افزایش هزینه‌های جاری مردم، افزایش نرخ دلار و سفرهای خارجی و ورود گران کالا با نرخ جدید دلار، افزایش قاچاق، رکود تولید و.و.و.و. و... متأسفانه همه این موارد زندگی مردم را فلج و موج جدیدی از تورم و رکود را به راه خواهد انداخت که با این تفاسیر باید عرض کنم سال آینده سال بسیار سختی خواهد بود و از همین رو تأکید می‌کنم که روزهای باقیمانده سال 96 روزهای خوش و بره کشان‌مان است!
سختی‌های سال 97 اشک همه را در خواهد آورد! با چنین بودجه‌یی متأسفانه دیگر خبری از رشد اقتصادی تک رقمی نخواهد بود
در روزنامه‌های حکومتی روز چهارشنبه 22آذر خبرهای مربوط به تصادف مرگبار اتوبوس دختران دانش‌آموز شهرستان نظرآباد در مسیر اردوهای مرگ رژیم موسوم به راهیان نور، کمترین عنوانها را به خود اختصاص داده است:
آرمان:تصادف مرگبار اتوبوس راهیان نور
دولت از یک طرف مدعی ایجاد اشتغال در جامعه است و از طرف دیگر با افزایش قیمتها تورم بزرگی را به جامعه تزریق می‌کند. قربانیان تورم دو دسته‌اند اصلی‌ترین آنها گروه‌های فقیر و کم‌درآمد جامعه هستند و دوم بخش تولید است که بار اشتغالزایی را به دوش دارد.
هیچ‌کدام از ادعاهای دولت با نتایجی که در سفره مردم و رفاه عمومی دیده می‌شود، تناسب ندارند
در بحث خصوصی‌سازی اقداماتی مثل دستور فروش بیمارستانهای دولتی و یا واگذاری آنها صادر شد، اخیراً هم منابع صندوق‌های بیمه‌ای به اسم طرح تحول غارت گردید. بحرانهای بسیار بزرگی در پی اقدامات دولت در 4سال گذشته بر صندوقها تحمیل شده است و نگرانی‌های بزرگی را به وجود آورده است. به نظر نمی‌رسد که سیاستهای دولت پاسخگوی حل بحرانهای به‌وجود آمده در دولت یازدهم باشد چه برسد به این‌که مشکلاتی هم‌چون بیکاری و رکود را رفع و رجوع کند.
کیهان: کارشناسان از بودجه 97 می‌گویند؛ گام نخست دولت در عمل به وعده‌ها افزایش قیمت حامل‌های انرژی!
لایحه بودجه سال 97
جنجال زیادی را ایجاد کرد، چه این‌که تصمیم به حذف 30میلیون نفر از یارانه نقدی و افزایش قیمت برخی حامل‌های انرژی از جمله مهم‌ترین نکاتی بود که حوزه معیشت مردم را نشانه می‌رفت. موارد عجیب و غریبی هم در بودجه وجود داشت مواردی مانند چند برابر شدن عوارض خروج از کشور و کاهش نرخ ارز رسمی که حتی صدای برخی رسانه‌های حامی دولت را هم درآورد.
ضمن این‌که در بودجه ارائه شده توسط دولت؛ خشت کجی در حال گذاشته شدن هست که معلوم نیست در آینده تبدیل به چه مضراتی برای اقتصاد کشور خواهد شد. خشت کج چیزی نیست جز، بدعتِ «برداشت‌های بی‌مورد از صندوق توسعه ملی» که اگر این موضوع تصویب شود احتمالاً در سال‌های آینده هم ادامه خواهد داشت تا این صندوق استراتژیک از درون تهی شود.
محمدرضا سبزعلیپور، رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در بررسی بودجه سال آینده از به وجود آمدن بحران در جامعه و فلج شدن زندگی مردم خبر داد و گفت: افزایش قیمت حامل‌های انرژی از جمله گازوئیل، افزایش قیمت آب و برق، حذف یارانه نان و متعاقباً افزایش نرخ انواع نان، افزایش مالیات در این اقتصاد بیمار و راکد، افزایش چند برابری و خنده‌دار عوارض خروج از کشور و... دهها مورد دیگر که ذکر تک‌تک آنها از حوصله بحث خارج می‌باشد موجب شکل‌گیری بحران در جامعه و فشار سنگین مالی به عموم مردم خواهد شد!
وی ادامه داد: از افزایش کرایه حمل و نقل کالا و مسافر گرفته تا رشد قیمت مایحتاج مردم، افزایش هزینه‌های جاری مردم، افزایش نرخ دلار و سفرهای خارجی و ورود گران کالا با نرخ جدید دلار، افزایش قاچاق، رکود تولید و.و.و.و. و... متأسفانه همه این موارد زندگی مردم را فلج و موج جدیدی از تورم و رکود را به راه خواهد انداخت که با این تفاسیر باید عرض کنم سال آینده سال بسیار سختی خواهد بود و از همین رو تأکید می‌کنم که روزهای باقیمانده سال 96 روزهای خوش و بره کشان‌مان است!
سختی‌های سال 97 اشک همه را در خواهد آورد! با چنین بودجه‌یی متأسفانه دیگر خبری از رشد اقتصادی تک رقمی نخواهد بود
در روزنامه‌های حکومتی روز چهارشنبه 22آذر خبرهای مربوط به تصادف مرگبار اتوبوس دختران دانش‌آموز شهرستان نظرآباد در مسیر اردوهای مرگ رژیم موسوم به راهیان نور، کمترین عنوانها را به خود اختصاص داده است:
آرمان:تصادف مرگبار اتوبوس راهیان نور
ایران:سوگواره دختران در سوسنگرد
بهار: در تصادف اتوبوس در خوزستان؛ ۸دانش‌آموز جان باختند؛ باز هم مرگ دانش‌آموزان در اردوی راهیان نور
کیهان: 8کشته و ۴۰مجروح در تصادف اتوبوس اردوی دانش‌آموزی
برخی از روزنامه‌های باند روحانی به موضوع تصادف اتوبوس دانش‌آموزان کاروان موسوم به راهیان نور پرداخته‌اند. و با یادآوری گوشه‌هایی از فجایع این نمایش مرگبار حکومتی به واکنشهای منفی اجتماعی هم اشاره کرده‌اند. از جمله یک روزنامه باند روحانی در مطلبی به قلم یک عضو مجلس ارتجاع در وحشت از واکنش اجتماعی به حادثهٴ مرگبار اتوبوس دختران دانش‌آموز در یک تناقض‌گویی ضمن تأکید بر ضرورت برگزاری این اردوهای مرگ خواستار توقف آن شد.
آرمان: بر کسی پوشیده نیست که برگزاری اردوهای دانش‌آموزی لازم و ضروری و در مواردی تاثیر آنها بیش از کلاس درس است. نمی‌توان به‌صورت کلی اردوهای دانش‌آموزی را ممنوع کرد و اصلاً باید ساز و کاری برای افزایش این اردو‌ها در نظر گرفت، اما همان‌طور که مطرح شد زمانی می‌توان به این موضوع اندیشید که امنیت کامل برای اردو‌ها دانش‌آموزی برقرار شود. اکنون و در شرایطی که تکرار حوادث برای ما مسجل کرده است امنیت لازم برای اردوهای دانش‌آموزی وجود ندارد و برگزاری این اردو‌ها بازی با جان دانش‌آموزان است، باید آنها را متوقف کنیم و تنها در صورت تضمین لازم برای برگزاری اردوی امن، از سر گرفته شوند.
آرمان: در سال‌های اخیر بارها شاهد وقوع تصادف در جاده‌های کشور بوده‌ایم؛ تصادفاتی که دانش‌آموزان را به کام مرگ می‌کشاند. 10شهریور امسال واژگونی اتوبوس حامل دانش‌آموزان نخبه هرمزگانی بیش از 40کشته و زخمی بر جای گذاشت. علاوه بر قربانیان این حادثه، تعدادی از دانش‌آموزان نوجوان هم‌چنان مصدوم هستند و حتی شاهد قطع نخاع برخی از آنها بوده‌ایم. این حادثه افکار عمومی را به‌شدت جریحه‌دار کرد و منجر به انجام اظهارنظرات و اعمال محدودیتهایی برای اردوهای دانش‌آموزی شد. به‌دنبال این اتفاق و در حالی که مسئولان وعده دادند ماجرا را تا حصول نتیجه پیگیری و مقصران را مجازات کنند، حرکت شبانه اتوبوس برای اردوهای دانش‌آموزی ممنوع شد. با وجود این به نظر می‌رسد این ممنوعیت نمی‌تواند جلو حوادث تلخ مشابه را بگیرد.
سفر بوریس جانسون وزیر خارجه انگلستان به تهران در روزنامه ارگان باند خامنه‌ای موضوع حملات باندی است:
کیهان: 8کشته و ۴۰مجروح در تصادف اتوبوس اردوی دانش‌آموزی
برخی از روزنامه‌های باند روحانی به موضوع تصادف اتوبوس دانش‌آموزان کاروان موسوم به راهیان نور پرداخته‌اند. و با یادآوری گوشه‌هایی از فجایع این نمایش مرگبار حکومتی به واکنشهای منفی اجتماعی هم اشاره کرده‌اند. از جمله یک روزنامه باند روحانی در مطلبی به قلم یک عضو مجلس ارتجاع در وحشت از واکنش اجتماعی به حادثهٴ مرگبار اتوبوس دختران دانش‌آموز در یک تناقض‌گویی ضمن تأکید بر ضرورت برگزاری این اردوهای مرگ خواستار توقف آن شد.
آرمان: بر کسی پوشیده نیست که برگزاری اردوهای دانش‌آموزی لازم و ضروری و در مواردی تاثیر آنها بیش از کلاس درس است. نمی‌توان به‌صورت کلی اردوهای دانش‌آموزی را ممنوع کرد و اصلاً باید ساز و کاری برای افزایش این اردو‌ها در نظر گرفت، اما همان‌طور که مطرح شد زمانی می‌توان به این موضوع اندیشید که امنیت کامل برای اردو‌ها دانش‌آموزی برقرار شود. اکنون و در شرایطی که تکرار حوادث برای ما مسجل کرده است امنیت لازم برای اردوهای دانش‌آموزی وجود ندارد و برگزاری این اردو‌ها بازی با جان دانش‌آموزان است، باید آنها را متوقف کنیم و تنها در صورت تضمین لازم برای برگزاری اردوی امن، از سر گرفته شوند.
آرمان: در سال‌های اخیر بارها شاهد وقوع تصادف در جاده‌های کشور بوده‌ایم؛ تصادفاتی که دانش‌آموزان را به کام مرگ می‌کشاند. 10شهریور امسال واژگونی اتوبوس حامل دانش‌آموزان نخبه هرمزگانی بیش از 40کشته و زخمی بر جای گذاشت. علاوه بر قربانیان این حادثه، تعدادی از دانش‌آموزان نوجوان هم‌چنان مصدوم هستند و حتی شاهد قطع نخاع برخی از آنها بوده‌ایم. این حادثه افکار عمومی را به‌شدت جریحه‌دار کرد و منجر به انجام اظهارنظرات و اعمال محدودیتهایی برای اردوهای دانش‌آموزی شد. به‌دنبال این اتفاق و در حالی که مسئولان وعده دادند ماجرا را تا حصول نتیجه پیگیری و مقصران را مجازات کنند، حرکت شبانه اتوبوس برای اردوهای دانش‌آموزی ممنوع شد. با وجود این به نظر می‌رسد این ممنوعیت نمی‌تواند جلو حوادث تلخ مشابه را بگیرد.
سفر بوریس جانسون وزیر خارجه انگلستان به تهران در روزنامه ارگان باند خامنه‌ای موضوع حملات باندی است:
کیهان: نوع نگاه و برخورد برخی مسئولان با ماجرای جاسوسی و نفوذ حاکی از غفلتی بزرگ و نگران‌کننده است. ماجرای نازنین زاغری یکی از این موارد قابل تأمل است.
در حالی که این مهره انگلیسی از چنان اهمیتی برای لندن برخوردار است که وزیر خارجه خود را راهی ایران می‌کنند تا با بالاترین مقامات دولتی کشور رایزنی کرده و شرایط آزادی وی را فراهم کنند... متأسفانه منافع ملی کشور دستخوش تغافل و تجاهلی است که هر چند وقت یکبار آثار این روند تا حدی بروز پیدا می‌کند و دست‌اندرکاران امر نیز برای فرار از مسئولیت و پاسخگویی به ماله‌کشی و سرپوش گذاشتن به پرونده‌ها روی می‌آورند.
مسائل منطقه موضوع روزنامه‌های هر دو باند حاکم است. در باند خامنه‌ای توصیه به تهاجم شده است در روزنامه همسو با روحانی بر ضرورت عقب‌نشینی از سوریه تأکید شده است:
در حالی که این مهره انگلیسی از چنان اهمیتی برای لندن برخوردار است که وزیر خارجه خود را راهی ایران می‌کنند تا با بالاترین مقامات دولتی کشور رایزنی کرده و شرایط آزادی وی را فراهم کنند... متأسفانه منافع ملی کشور دستخوش تغافل و تجاهلی است که هر چند وقت یکبار آثار این روند تا حدی بروز پیدا می‌کند و دست‌اندرکاران امر نیز برای فرار از مسئولیت و پاسخگویی به ماله‌کشی و سرپوش گذاشتن به پرونده‌ها روی می‌آورند.
مسائل منطقه موضوع روزنامه‌های هر دو باند حاکم است. در باند خامنه‌ای توصیه به تهاجم شده است در روزنامه همسو با روحانی بر ضرورت عقب‌نشینی از سوریه تأکید شده است:
کیهان: مدیر مسئول کیهان در پاسخ به سؤال دانشجویی درباره تحولات یمن نیز گفت: راه مقابله با حملات جنگنده‌های ائتلاف عربستان و برخی کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس، هدف قرار دادن نفتکشهای این کشورها در خلیج عدن و دریای سرخ است و با لحنی کنایه‌آمیز ادامه داد: چون در این نشست کسی نیست که ما را توقیف کند می‌گویم بر اساس شناختی که از انصارالله پیدا کرده‌ام در آینده نزدیک علاوه بر ریاض و ابوظبی و برخی دیگر از مراکز کشورهای هم‌پیمان با آل‌سعود نفتکشهای عربستان و امارات را در خلیج عدن و دریای سرخ نیز هدف موشکهای دوربرد خود قرار خواهد داد.
بهار: سفر دو روز پیش ولادیمیر پوتین به کشور سوریه و دستور او درباره بازگشت نیروهای نظامی این کشور نشان از آن دارد که روس‌ها که در ظاهر در نقش کشور متحد ایران در میدان سوریه قرار دارند تمایل و عزمی برای ادامه حضور نظامی در سوریه نداشته و در تلاشند تا در موضوع بحران سوریه، میز مذاکره را جایگزین نظامی گری کنند.
اما در طرف دیگر و با نگاهی به مواضع مقامات ایرانی درباره سوریه شاهد نوعی سردرگمی در اظهارات مسئولان سیاسی و نظامی هستیم. آنچه می‌توان از اظهارنظرهای نظامیان برداشت کرد آن است که تمایل آنان بر ادامه حضور نظامی در عراق و سوریه و حتی گسترده‌تر شدن این میدان است. مواردی از قبیل احتمال کمک مستشاری نظامی به کشور یمن و همین‌طور گروه‌های فلسطینی در چند روز اخیر از جمله مواردی است که این گمانه را تقویت کرده است. از طرف دیگر مسئولان حوزه سیاست خارجی بیشتر بر جنبه استفاده از اهرم‌های دیپلوماسی تکیه کرده و معتقدند در بحرانهایی از قبیل آنچه در سوریه، یمن و سایر کشورهای منطقه وجود دارد بیش از تکیه بر توانمندی‌های نظامی به ابزارهای دیپلوماسی نیازمند است.
در چنین شرایطی پرسش اساسی آن است که نظام سیاسی ایران می‌خواهد در میدان سوریه چه نوع کنشی و در چه حدی داشته باشد؟
حضور ایران در دو کشور درگیر در بحران تروریسم با هماهنگی دولتهای مستقر در عراق و سوریه بوده است در نتیجه ادامه این حضور نظامی منوط به کسب مجوز این دولت هاست.
به نظر می‌رسد با توجه به وضعیت سیاسی این روزهای کشورهای عراق و سوریه می‌توان به این نتیجه رسید که امکان حضور نظامیان ایران به‌خصوص در کشوری هم‌چون عراق دیگر چندان وجود ندارد و برخی از نیروهای سیاسی عراقی نسبت به ادامه یافتن این حضور نظامی موضعی اعتراضی داشته و آن را به سود عراق نمی‌دانند.
یک گزینه پیش روی ایران تعمیم الگوی حضور در عراق و سوریه برای مقابله با تروریسم به سایر کشورها و مناطقی است که درگیر بحران هستند.
مبنای این دیدگاه بر اساس نوعی تندروی استوار است که تا به‌حال خریدار چندانی نه در جامعه و نه در میان تصمیم‌گیران نداشته است اما به‌دلیل افزایش حوزه نفوذ آنان که چنین می اندیشند در نهادهای قدرت و همین‌طور ارائه قرائتی خاص از وقایع رخ داده در سوریه و عراق در تبلیغات رسمی این نگرانی وجود دارد که در آینده‌ای که شاید چندان هم دور نباشد شاهد اتخاذ چنین تصمیماتی باشیم.
راه سوم پیش روی ایران عبور از فاز نظامی و حرکت بر مدار دیپلوماسی منطقه‌یی است. این راه همان مسیری است که اکثریت با آن اعلام موافقت کرده است
اما چندان در صحنه عمل و در بحرانهای منطقه‌یی اثری از آن یافت نمی‌شود.
واقعیت آن است که با توجه به نفوذ ایران در سوریه و همین‌طور توانمندی‌های واقعی دیپلوماتهای کشورمان انتظار بیشتر از این‌ها بوده است و شاید باید اشکال کار و دلیل حرکت کُند دستگاه سیاست خارجی در این موضوع را در ساختار تصمیم‌گیری کشور در این بخش جستجو کنیم. در دنیای امروز در پایان هر جنگی نیز راهی جز میز مذاکره نیست. در نتیجه نمی‌توان صرفاً با توانمندی‌های تسلیحاتی و حضور نظامی به موفقیت واقعی دست یافت. بنابراین تضعیف بال دیپلوماسی نظام سیاسی به بهانه تقویت نظامیان در نهایت به ضرر کشور خواهد بود.
سرنوشت برجام دغدغه روزنامه‌های هر دو باند حاکم است. هر یک به نوعی بن‌بست نظام در گرداب برجام را نشان داده‌اند:
بهار: سفر دو روز پیش ولادیمیر پوتین به کشور سوریه و دستور او درباره بازگشت نیروهای نظامی این کشور نشان از آن دارد که روس‌ها که در ظاهر در نقش کشور متحد ایران در میدان سوریه قرار دارند تمایل و عزمی برای ادامه حضور نظامی در سوریه نداشته و در تلاشند تا در موضوع بحران سوریه، میز مذاکره را جایگزین نظامی گری کنند.
اما در طرف دیگر و با نگاهی به مواضع مقامات ایرانی درباره سوریه شاهد نوعی سردرگمی در اظهارات مسئولان سیاسی و نظامی هستیم. آنچه می‌توان از اظهارنظرهای نظامیان برداشت کرد آن است که تمایل آنان بر ادامه حضور نظامی در عراق و سوریه و حتی گسترده‌تر شدن این میدان است. مواردی از قبیل احتمال کمک مستشاری نظامی به کشور یمن و همین‌طور گروه‌های فلسطینی در چند روز اخیر از جمله مواردی است که این گمانه را تقویت کرده است. از طرف دیگر مسئولان حوزه سیاست خارجی بیشتر بر جنبه استفاده از اهرم‌های دیپلوماسی تکیه کرده و معتقدند در بحرانهایی از قبیل آنچه در سوریه، یمن و سایر کشورهای منطقه وجود دارد بیش از تکیه بر توانمندی‌های نظامی به ابزارهای دیپلوماسی نیازمند است.
در چنین شرایطی پرسش اساسی آن است که نظام سیاسی ایران می‌خواهد در میدان سوریه چه نوع کنشی و در چه حدی داشته باشد؟
حضور ایران در دو کشور درگیر در بحران تروریسم با هماهنگی دولتهای مستقر در عراق و سوریه بوده است در نتیجه ادامه این حضور نظامی منوط به کسب مجوز این دولت هاست.
به نظر می‌رسد با توجه به وضعیت سیاسی این روزهای کشورهای عراق و سوریه می‌توان به این نتیجه رسید که امکان حضور نظامیان ایران به‌خصوص در کشوری هم‌چون عراق دیگر چندان وجود ندارد و برخی از نیروهای سیاسی عراقی نسبت به ادامه یافتن این حضور نظامی موضعی اعتراضی داشته و آن را به سود عراق نمی‌دانند.
یک گزینه پیش روی ایران تعمیم الگوی حضور در عراق و سوریه برای مقابله با تروریسم به سایر کشورها و مناطقی است که درگیر بحران هستند.
مبنای این دیدگاه بر اساس نوعی تندروی استوار است که تا به‌حال خریدار چندانی نه در جامعه و نه در میان تصمیم‌گیران نداشته است اما به‌دلیل افزایش حوزه نفوذ آنان که چنین می اندیشند در نهادهای قدرت و همین‌طور ارائه قرائتی خاص از وقایع رخ داده در سوریه و عراق در تبلیغات رسمی این نگرانی وجود دارد که در آینده‌ای که شاید چندان هم دور نباشد شاهد اتخاذ چنین تصمیماتی باشیم.
راه سوم پیش روی ایران عبور از فاز نظامی و حرکت بر مدار دیپلوماسی منطقه‌یی است. این راه همان مسیری است که اکثریت با آن اعلام موافقت کرده است
اما چندان در صحنه عمل و در بحرانهای منطقه‌یی اثری از آن یافت نمی‌شود.
واقعیت آن است که با توجه به نفوذ ایران در سوریه و همین‌طور توانمندی‌های واقعی دیپلوماتهای کشورمان انتظار بیشتر از این‌ها بوده است و شاید باید اشکال کار و دلیل حرکت کُند دستگاه سیاست خارجی در این موضوع را در ساختار تصمیم‌گیری کشور در این بخش جستجو کنیم. در دنیای امروز در پایان هر جنگی نیز راهی جز میز مذاکره نیست. در نتیجه نمی‌توان صرفاً با توانمندی‌های تسلیحاتی و حضور نظامی به موفقیت واقعی دست یافت. بنابراین تضعیف بال دیپلوماسی نظام سیاسی به بهانه تقویت نظامیان در نهایت به ضرر کشور خواهد بود.
سرنوشت برجام دغدغه روزنامه‌های هر دو باند حاکم است. هر یک به نوعی بن‌بست نظام در گرداب برجام را نشان داده‌اند:
کیهان: ضرب‌الاجل غیررسمی 60روزهای که از سوی کنگره وضع شده بود تا در صورت عدم تأیید برجام از سوی دولت، کنگره در این مدت درباره سرنوشت آن از جمله بازگرداندن تحریم‌ها تصمیم‌گیری کند، به پایان رسید.
واشینگتن‌تایمز» در گزارشی نوشت که کنگره احتمالاً ضرب‌الاجل رسیدگی به تقاضاهای «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا برای اتخاذ یک موضع سخت‌تر در قبال برجام را فراموش می‌کند و با تحریم‌های جدید علیه تهران موافقت نمی‌کند و تعیین آینده برجام را مجدداً به ترامپ محول می‌کند.
بررسی داده‌ها و ستانده‌ها در برجام نشان‌دهنده آن است که محدودیت‌های این توافق برای ایران و امتیازاتش برای آمریکاست! کارشناسان معتقدند که کاخ سفید و کنگره به‌دنبال افزایش امتیازات آمریکا و اعمال محدودیتها و فشارهای بیشتر علیه ایران هستند.
ژست دروغین مقامات آمریکایی در مخالفت با برجام در کنار بالا نگاه داشتن ریسک سرمایه‌گذاری در ایران با این هدف صورت گرفته است که دولت ایران را از واکنش جدی به نقض برجام منصرف کند.
مقامات کشورهای اروپایی عضو 1+5در ماههای اخیر بارها با ژستی طلبکارانه درباره توان موشکی و قدرت منطقه‌یی ایران موضعگیری کرده و تأکید کردند که باید در خصوص این موارد مذاکره شود!
آرمان: نشست مشترک برجام و موضع اروپا
در دهمین نشست مشترک برجام که امروز با حضور نماینده‌های اعضای توافق هسته‌یی در وین برگزار می‌شود، بدیهی است که ایران عهدشکنی و نقض برجام آمریکا را مطرح می‌کند. در مقابل اگر اعضای توافق هسته‌یی اظهارات ایران را مبنی برعدم پایبندی آمریکا به برجام بپذیرند، در این صورت تعهدات آمریکا را به این کشور گوشزد خواهند کرد
آنچه می‌تواند آینده و منافع ایران را در برجام تضمین کند، مواضع انتقادی و فشار اروپا بر آمریکا است. حتی این احتمال وجود دارد که برخی از اعضای توافق در قبال نقض برجام و بدعهدی آمریکا سکوت کرده، یا برخی نیز در مقابل با آمریکا همسو شوند.
مسأله مهم این است که سایر کشورهای عضو توافق هسته‌یی که در برجام حضور مؤثر داشتند، در قبال آمریکا چه موضعی اتخاذ خواهند کرد. از سوی دیگر، کشورهایی هم نسبت به نقض برجام از سوی واشینگتن و دخالت آمریکا در منطقه کجدارومریز رفتار می‌کنند و هم‌چنین با توجه به مواضع اخیر اروپا نسبت به ادعاهای آمریکا مبنی بر توان موشکی ایران و دخالت تهران در مسائل منطقه تا حدی با ایالات متحده همسو هستند. به‌طور نمونه رئیس‌جمهور فرانسه طی ماههای اخیر نسبت به ادعاهای ترامپ در رابطه با برد موشکی ایران موضع همسویی با کاخ سفید نشان داد. قبل از این هم آمریکا، انگلیس و فرانسه به‌طور مشترک اعلامیه‌ای منتشر کردند، با این ادعا که مسأله سیستم موشکی ایران در خور بررسی سازمان ملل است
تقریبا برخی از اعضای توافق در برخی مسائل با آمریکا همسو هستند. از این رو نتیجه نشست کمیسیون مشترک برجام بستگی به این مهم دارد که موضوع و مباحث آن صرفاً در چارچوب برجام باشد
اگر طرف‌های مقابل بر آن هستند تا حدودی نظرات آمریکا را هم در این نشست در نظر بگیرند، در نهایت شاید نتیجه دهمین نشست کمیسیون مشترک برجام تنها به یک توصیه ملایم به آمریکا بیانجامد.
جوان: دهمین جلسه کمیسیون مشترک برجام در حالی برگزار می‌شود که منابع آگاه در کاخ سفید مدعی شده‌اند با اتمام موعد 60روزه تصمیم‌گیری کنگره آمریکا درباره توافق هسته‌یی دونالد ترامپ کشورش را از این توافق خارج می‌کند.
اصرار دستگاه دیپلوماسی به برگزاری دهمین جلسه کمیسیون مشترک برجام پس از آن‌که 9جلسه قبلی آن حاوی هیچ دستاورد برای طرف ایرانی نبوده به چه دلیل است و چرا در 9دوره گذشته عباس عراقچی تمایلی به رسانه‌یی شدن تصمیمات کمیسیون (که بر اساس بخش Q از پیوست 1با اجماع صورت می‌پذیرد) ندارد.
. تکرار مسیر بلافایده کمیسیون مشترک چه ضرورتی دارد، در حالی که پس از گذشت 24ماه از برجام و برگزاری 9جلسه از این جلسه و بر اساس مفاد مندرج در ماده 36مسئول آن (معاون مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا) به صراحت آمریکا را ناقض برجام ندانسته و تنها خواهان اجرای تعهدات از هر دو طرف توافق می‌شود!
طرف ایرانی هیچ‌گاه علاقه‌یی برای درخواست برگزاری هیأت سه نفره (مرحله سوم) را ارائه نداده چرا که رأی این کمیته سه نفره در میان تعجب مشورتی و نه الزام آور است و پس از جلسه هیأت سه نفره، شورای امنیت مرجع حل و فصل اختلاف خواهد بود که نتیجه مستقیم برگزاری جلسه شورای امنیت تحت این عنوان، اجرای مکانیسم ماشه و احیای شش قطعنامه گذشته و بازگشت همه تحریم‌های گذشته خواهد بود. طی 9جلسه کمیسیون مشترک برجام حتی کوچک‌ترین اشاره‌یی به نقض برجام توسط آمریکا اشاره‌یی نشده است.
این وضعیت دقیقاً نشان می‌دهد ایران در صورت شکایت به کمیسیون مشترک (سطح معاونین) یا کمیسیون مشترک (سطح وزرا) رایی که نشان‌دهنده عدول آمریکا از اجرای تعهدات یا ناقض معرفی کردن این کشور باشد، قطعاً به دست نخواهد آورد. در مرحله سوم (هیأت سه نفره) نظریه غیرالزام‌آوری ارائه می‌شود و مرحله 4یا همان شورای امنیت نیز که ایالات متحده آمریکا حق وتو دارد و می‌تواند به آسانی تحریم‌های تعلیقی و قطعنامه‌های ملغی شده ضدایرانی را بازگردانده و مجوز حمله نظامی به ایران را در دستور کار قرار دهد.
همان‌طور که بارها گفته شده طرف ایرانی بر اساس «ساختار ضعیف چهارگانه حل و فصل اختلافات در نظام حقوقی برجام» و «ترکیب، آرا و نهایتاً احکام صادر» نمی‌تواند هیچ‌گاه رایی با محتوای «نقض برجام توسط آمریکا» از سوی یکی از این چهار مرجع کسب کند
و تا مادامی که کمیسیون مشترک در سطح وزرا با رویکرد 24ماه اخیر خود رفتار و تنها به بیانیه مطبوعاتی بسنده کنند وزارت امور خارجه کشورمان کاری عبث و بی‌فایده را صورت می‌دهند و اصرار 10باره به برگزاری کمیسیون مشترک با این کیفیت و تنها برای دفع انتقاد منتقدان داخلی و ایجاد رضایت در افکار عمومی است.
سایر بحرانهای رژیم در عنوانهای روزنامه‌های هر دو باند حاکم دیده می‌شوند:
واشینگتن‌تایمز» در گزارشی نوشت که کنگره احتمالاً ضرب‌الاجل رسیدگی به تقاضاهای «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا برای اتخاذ یک موضع سخت‌تر در قبال برجام را فراموش می‌کند و با تحریم‌های جدید علیه تهران موافقت نمی‌کند و تعیین آینده برجام را مجدداً به ترامپ محول می‌کند.
بررسی داده‌ها و ستانده‌ها در برجام نشان‌دهنده آن است که محدودیت‌های این توافق برای ایران و امتیازاتش برای آمریکاست! کارشناسان معتقدند که کاخ سفید و کنگره به‌دنبال افزایش امتیازات آمریکا و اعمال محدودیتها و فشارهای بیشتر علیه ایران هستند.
ژست دروغین مقامات آمریکایی در مخالفت با برجام در کنار بالا نگاه داشتن ریسک سرمایه‌گذاری در ایران با این هدف صورت گرفته است که دولت ایران را از واکنش جدی به نقض برجام منصرف کند.
مقامات کشورهای اروپایی عضو 1+5در ماههای اخیر بارها با ژستی طلبکارانه درباره توان موشکی و قدرت منطقه‌یی ایران موضعگیری کرده و تأکید کردند که باید در خصوص این موارد مذاکره شود!
آرمان: نشست مشترک برجام و موضع اروپا
در دهمین نشست مشترک برجام که امروز با حضور نماینده‌های اعضای توافق هسته‌یی در وین برگزار می‌شود، بدیهی است که ایران عهدشکنی و نقض برجام آمریکا را مطرح می‌کند. در مقابل اگر اعضای توافق هسته‌یی اظهارات ایران را مبنی برعدم پایبندی آمریکا به برجام بپذیرند، در این صورت تعهدات آمریکا را به این کشور گوشزد خواهند کرد
آنچه می‌تواند آینده و منافع ایران را در برجام تضمین کند، مواضع انتقادی و فشار اروپا بر آمریکا است. حتی این احتمال وجود دارد که برخی از اعضای توافق در قبال نقض برجام و بدعهدی آمریکا سکوت کرده، یا برخی نیز در مقابل با آمریکا همسو شوند.
مسأله مهم این است که سایر کشورهای عضو توافق هسته‌یی که در برجام حضور مؤثر داشتند، در قبال آمریکا چه موضعی اتخاذ خواهند کرد. از سوی دیگر، کشورهایی هم نسبت به نقض برجام از سوی واشینگتن و دخالت آمریکا در منطقه کجدارومریز رفتار می‌کنند و هم‌چنین با توجه به مواضع اخیر اروپا نسبت به ادعاهای آمریکا مبنی بر توان موشکی ایران و دخالت تهران در مسائل منطقه تا حدی با ایالات متحده همسو هستند. به‌طور نمونه رئیس‌جمهور فرانسه طی ماههای اخیر نسبت به ادعاهای ترامپ در رابطه با برد موشکی ایران موضع همسویی با کاخ سفید نشان داد. قبل از این هم آمریکا، انگلیس و فرانسه به‌طور مشترک اعلامیه‌ای منتشر کردند، با این ادعا که مسأله سیستم موشکی ایران در خور بررسی سازمان ملل است
تقریبا برخی از اعضای توافق در برخی مسائل با آمریکا همسو هستند. از این رو نتیجه نشست کمیسیون مشترک برجام بستگی به این مهم دارد که موضوع و مباحث آن صرفاً در چارچوب برجام باشد
اگر طرف‌های مقابل بر آن هستند تا حدودی نظرات آمریکا را هم در این نشست در نظر بگیرند، در نهایت شاید نتیجه دهمین نشست کمیسیون مشترک برجام تنها به یک توصیه ملایم به آمریکا بیانجامد.
جوان: دهمین جلسه کمیسیون مشترک برجام در حالی برگزار می‌شود که منابع آگاه در کاخ سفید مدعی شده‌اند با اتمام موعد 60روزه تصمیم‌گیری کنگره آمریکا درباره توافق هسته‌یی دونالد ترامپ کشورش را از این توافق خارج می‌کند.
اصرار دستگاه دیپلوماسی به برگزاری دهمین جلسه کمیسیون مشترک برجام پس از آن‌که 9جلسه قبلی آن حاوی هیچ دستاورد برای طرف ایرانی نبوده به چه دلیل است و چرا در 9دوره گذشته عباس عراقچی تمایلی به رسانه‌یی شدن تصمیمات کمیسیون (که بر اساس بخش Q از پیوست 1با اجماع صورت می‌پذیرد) ندارد.
. تکرار مسیر بلافایده کمیسیون مشترک چه ضرورتی دارد، در حالی که پس از گذشت 24ماه از برجام و برگزاری 9جلسه از این جلسه و بر اساس مفاد مندرج در ماده 36مسئول آن (معاون مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا) به صراحت آمریکا را ناقض برجام ندانسته و تنها خواهان اجرای تعهدات از هر دو طرف توافق می‌شود!
طرف ایرانی هیچ‌گاه علاقه‌یی برای درخواست برگزاری هیأت سه نفره (مرحله سوم) را ارائه نداده چرا که رأی این کمیته سه نفره در میان تعجب مشورتی و نه الزام آور است و پس از جلسه هیأت سه نفره، شورای امنیت مرجع حل و فصل اختلاف خواهد بود که نتیجه مستقیم برگزاری جلسه شورای امنیت تحت این عنوان، اجرای مکانیسم ماشه و احیای شش قطعنامه گذشته و بازگشت همه تحریم‌های گذشته خواهد بود. طی 9جلسه کمیسیون مشترک برجام حتی کوچک‌ترین اشاره‌یی به نقض برجام توسط آمریکا اشاره‌یی نشده است.
این وضعیت دقیقاً نشان می‌دهد ایران در صورت شکایت به کمیسیون مشترک (سطح معاونین) یا کمیسیون مشترک (سطح وزرا) رایی که نشان‌دهنده عدول آمریکا از اجرای تعهدات یا ناقض معرفی کردن این کشور باشد، قطعاً به دست نخواهد آورد. در مرحله سوم (هیأت سه نفره) نظریه غیرالزام‌آوری ارائه می‌شود و مرحله 4یا همان شورای امنیت نیز که ایالات متحده آمریکا حق وتو دارد و می‌تواند به آسانی تحریم‌های تعلیقی و قطعنامه‌های ملغی شده ضدایرانی را بازگردانده و مجوز حمله نظامی به ایران را در دستور کار قرار دهد.
همان‌طور که بارها گفته شده طرف ایرانی بر اساس «ساختار ضعیف چهارگانه حل و فصل اختلافات در نظام حقوقی برجام» و «ترکیب، آرا و نهایتاً احکام صادر» نمی‌تواند هیچ‌گاه رایی با محتوای «نقض برجام توسط آمریکا» از سوی یکی از این چهار مرجع کسب کند
و تا مادامی که کمیسیون مشترک در سطح وزرا با رویکرد 24ماه اخیر خود رفتار و تنها به بیانیه مطبوعاتی بسنده کنند وزارت امور خارجه کشورمان کاری عبث و بی‌فایده را صورت می‌دهند و اصرار 10باره به برگزاری کمیسیون مشترک با این کیفیت و تنها برای دفع انتقاد منتقدان داخلی و ایجاد رضایت در افکار عمومی است.
سایر بحرانهای رژیم در عنوانهای روزنامه‌های هر دو باند حاکم دیده می‌شوند:
ابرار: 31نفری که بانک دی را غارت کردند در اختلاس بانک سرمایه هم شرکت داشتند
اقتصاد پویا: چک سفید امضای مجلس به دولت برای افزایش نرخ حامل‌های انرژی
بهار: ایران می‌خواهد در میدان سوریه چه نوع کنشی و در چه حدی داشته باشد؟ سر در گمی در سوریه
جامعه فردا: اعتراض تشکل‌های سراسری دانشگاه آزاد به ولایتی
جهان صنعت: گلایه زلزله‌زدگان کرمانشاه از رسیدگی نامناسب دولت
کیهان: حسین شریعتمداری: حامیان سینه چاک دولت، امروز پشیمانند چاره کار تغییر مسیر است – انصارالله باید نفتکشهای سعودی و امارات را در خلیج عدن و دریای سرخ با موشک بزند
وطن امروز: مشاوران کاخ سفید می‌گویند با توجه به بازنگری نکردن کنگره درباره برجام رئیس‌جمهور آمریکا تا یک ماه دیگر از این توافق خارج خواهد شد – 2018 بدون برجام.
اقتصاد پویا: چک سفید امضای مجلس به دولت برای افزایش نرخ حامل‌های انرژی
بهار: ایران می‌خواهد در میدان سوریه چه نوع کنشی و در چه حدی داشته باشد؟ سر در گمی در سوریه
جامعه فردا: اعتراض تشکل‌های سراسری دانشگاه آزاد به ولایتی
جهان صنعت: گلایه زلزله‌زدگان کرمانشاه از رسیدگی نامناسب دولت
کیهان: حسین شریعتمداری: حامیان سینه چاک دولت، امروز پشیمانند چاره کار تغییر مسیر است – انصارالله باید نفتکشهای سعودی و امارات را در خلیج عدن و دریای سرخ با موشک بزند
وطن امروز: مشاوران کاخ سفید می‌گویند با توجه به بازنگری نکردن کنگره درباره برجام رئیس‌جمهور آمریکا تا یک ماه دیگر از این توافق خارج خواهد شد – 2018 بدون برجام.
