برای اینکه تصویری از تأثیر تحریم نفتی، این جانمایه اقتصاد ورشکسته دیکتاتوری آخوندی داشته باشیم لازم است بگوییم بعد از توافق اتمی (برجام) که محصول سیاست مماشات بود، صدها شرکت اروپایی، آسیایی و حتی آمریکایی به خوان یغمای بازار ایران هجوم بردند. در همان تاریخ توسط دولتهای امضاکننده برجام به این شرکتها تضمین داده شد که سرمایهگذاریهایشان دست کم برای مدت یک دهه امن خواهد بود. بعد از خروج ایالات متحده از برجام، شرکتهای طرف حساب قرارداد با رژیم با پیام قاطعی از سوی دولت جدید آمریکا مواجه شدند؛ به آنها گفته شد ۱۸۰روز فرصت دارند که ایران را ترک کنند و در غیراین صورت، از بازار آمریکا منع شده و با جریمههای چندین میلیارد دلاری و دستگیری مدیرانشان بهخاطر بیتوجهی به تحریمهای ایالات متحده مواجه خواهند شد.
وزارت خزانهداری آمریکا طی بیانیهیی که در تاریخ ۱۸اردیبهشت ۹۷ صادر کرد نوشت: « تحریمهای رژیم ایران، ۹۰ و ۱۸۰روز بعد دوباره باز خواهند گشت. این تحریمها از جمله شامل تحریم نفتی، فروش هواپیما و تحریمهای ارزی هم میشود.
در حالی که هنوز به پایان مهلت زمانی ۳و ۶ماهه (۴نوامبر۲۰۱۸) نزدیک نشدهایم، تحریم نفتی رژیم از سوی خریداران و انتقال دهندگان نفت ایران شروع شده است. گزارشها نشان میدهد که روند خرید نفت از دیکتاتوری آخوندی دچار افت قابل توجهی شده و بهرغم اینکه اتحادیه اروپا تحریمهای خود را بر حکومت آخوندی اعمال نکرده، شرکتهای اروپایی از ترس تحریمهای فلجکننده آمریکا، حاضر به ادامهٔ معامله با رژیم نیستند. در این نوشتار نگاهی کلی خواهیم داشت به روند شتابان تحریم نفتی رژیم ایران از سوی پالایشگاهها، آژانسها و حتی شرکتهای بزرگ حمل و نقل دریایی؛ روندی که در ادامهٔ خود تأثیرات فلجکنندهیی بر اقتصاد متکی به نفت حکومت آخوندی خواهد گذاشت و از هماکنون برخی پیامدهای آن را میتوان پیشبینی کرد.
تحریم نفتی رژیم از سوی پالایشگاهها و آژانسهای اروپایی
خبرگزاری رویتر به تاریخ ۱۵خرداد۹۷گزارش داد: منابع موثق پالایشگاهها و آژانسهای اروپاییِ خرید نفت که یک پنجم نفت ایران را خریداری میکنند، اعلام کردهاند، بهدلیل تحریمهای آمریکا، خرید نفت از رژیم ایران را به تدریج متوقف میکنند. این پالایشگاهها شامل توتال فرانسه، انی ایتالیا، رپسول اسپانیا و گپسای یونان هستند.
رادیو بینالمللی فرانسه گزارش داد پالایشگاههای نفت کشورهای اروپایی بهویژه پالایشگاههای شرکت فرانسوی "توتال" آهسته آهسته خود را برای توقف خرید نفت ایران آماده میکنند و به این ترتیب راه را بر ٢٠درصد صادرات نفت ایران میبندند.
رویتر گزارش داد: یک منبع ارشد پالایشگاه ایتالیا گفت، ما نمیتوانیم با آمریکا مقابله کنیم. ما بهدنبال آن هستیم که در موعد مشخصشده توسط آمریکا، منابع خرید خود را تغییر بدهیم.
شرکت نفتی ایتالیایی انی اعلام کرد که اکنون این شرکت هیچ مورد مبادلاتی با رژیم ایران ندارد.
یک منبع شرکت نفتی ساراس در ساردینیا ایتالیا که در حال حاضر ۳۰۰هزار بشکه نفت در روز از ایران میخرد، گفته که «ما توانایی نافرمانی در مقابل آمریکا را نداریم».
این منبع اضافه کرده که ساراس در حال کمتر کردن و به سمت توقف خرید نفت از ایران در مهلت ۱۸۰روزهیی است که آمریکا مقرر کرده. این منبع که نخواسته نامش فاش شود به خبرگزاری رویترز گفته است: «ما هیچ تصوری نداریم که اگر به همکاری خود با ایران ادامه دهیم، دولت آمریکا چه تصمیمی خواهد گرفت. برای همین ترجیح میدهیم از حوزه خطر دور شویم»
پاتریک پویانه، مدیر عامل شرکت فرانسوی توتال در جمع سهامداران این شرکت احتمال باقی ماندن در پروژه فاز۱۱ پارس جنوبی را بسیار ضعیف ارزیابی کرد.
مدیر عامل توتال گفت: اگر از تحریمهای آمریکا معاف نشویم، نمیتوانیم این پروژه را ادامه دهیم. احتمال چنین معافیتی هم بسیار پایین است.
خبرگزاری فرانسه در این باره نوشت: شرکت توتال حدود ۱۰میلیارد دلار دارایی در آمریکا دارد و ۹۰درصد عملیاتهای بانکی این شرکت از طریق بانکهای آمریکایی انجام میشود؛ این مسأله باعث شده که توتال در برابر تحریم و جریمههای آمریکا آسیب پذیر باشد.
ماکرون: نمیتوانم به توتال بگویم از بازار آمریکا بیرون بیاید
امانوئل ماکرون رئیسجمهور فرانسه در یک موضعگیری جدید پذیرش ریسک تحریمهای آمریکا علیه رژیم ایران را به عهده شرکتهای فرانسوی دانست.
وی روز ۴خرداد ۹۷ در یک اجلاس اقتصادی در سن پترزبورگ درباره تحریمهای آمریکا علیه رژیم ایران گفت تصمیمگیری درباره ادامه فعالیت در ایران و ارزیابی ریسکهای ناشی از تحریمهای آمریکا برعهده خود شرکتهای فرانسوی است. من نمیتوانم از توتال بخواهم از بازار آمریکا بیرون بیاید.
توتال گفته است بدون معافیت از تحریمها نمیتواند به کار در ایران ادامه دهد.
تعلیق طرحهای توسعه پروژههای شرکت روسی لوک اویل
غولهای نفتی از ترس تحریم آمریکا، معامله با رژیم آخوندی را ترک میکنند.
اویل پرایس در ۱۲خرداد۹۷اعلام کرد تهدید تحریمهای ایالاتمتحده، لوک اویل، شرکت نفت روسیه را بر آن داشته تا طرحهای خود را برای توسعه پروژههایش در ایران بهحالت تعلیق درآورد.
یک مقام لوک اویل در یک کنفرانس در ۳۰ماه مه به سرمایهگذاران گفت: «با توجه به وقایع اخیر، خیلی زود است که بگوییم طرحهای ما درباره ایران چه خواهد بود. در حال حاضر، ما همه چیز را بهحالت تعلیق در میآوریم.»...
اما مسیرهایی که آنها در تلاش هستند تا برای کسب و کارشان باز کنند به اندازه کافی امن نیستند چرا که ممکن است بر اثر تحریمهای آمریکا با جرایم میلیارد دلاری روبهرو شوند.
قصد شرکت صنایع ریلاینس هند، برای توقف واردات نفت رژیم
در تاریخ ۱۰خرداد۹۷اعلام شد، شرکت صنایع ریلاینس هند مالک بزرگترین مجتمع پالایش جهان، در نظر دارد تا واردات نفت خود را از ایران متوقف کند، شرکت ریلاینس، یک شرکت مختلط هندی است که توسط یک میلیادر بهنام موکش امبانی کنترل میشود. در حالیکه برخی از شرکتهای تابعه آن که با شرکتهای نفتی و مخابراتی و سایر ارگانها ارتباط دارند، بهشدت در معرض مراودات سیستم مالی ایالاتمتحده قرار دارد.
خبرگزاری رویتر با مخابره این خبر افزود: دو منبع آشنا با این موضوع، گفتند تحریمهای جدید آمریکا، خریداران را وادار به خودداری از خرید نفت از تهران میکند.
پیش از این رئیس شرکت ایندین اویل هند گفت:
ما در حال کار بر روی طرحهای جایگزین برای زمانی هستیم که واردات از ایران کاهش یابد تا بدانیم چگونه این وضعیت را مدیرت کنیم».
خبرگزاری سپاه پاسداران نیز نسبت به تحریم نفت رژیم از طرف هند ابراز نگرانی کرد و نوشت: »هند هم به فکر جایگزینی نفت ایران افتاده است».
تحریم نفتی و دشورایهای فرانسه، روسیه و هند در معامله با رژیم
تمامی این تحولات نشان میدهد دولتهای روسیه، فرانسه و هند در زمینه معامله با رژیم ایران با دشواریهایی روبهرو هستند.
این در حالی است که آنان وعده داده بودند با وجود تصمیم آمریکا مبنی بر خروج از توافق هستهیی و اعمال مجدد تحریمها، روابط تجاری خود با تهران را حفظ خواهند کرد.
بیرون کشیدن شرکتهای بزرگ حمل و نقل دریایی از ایران
تحریم نفت رژیم فقط شامل پالایشگاهها و آژانسهای نفتی نمیشود، شرکتهای جهانی حمل و نقل دریایی نیز از هماکنون به این تحریم پیوستهاند.
وال استریت ژورنال ۹خرداد۹۷نوشت:
تحریمهای آمریکا علیه (رژیم) ایران تا چند ماه دیگر برقرار خواهد شد؛ اما شرکتهای جهانی حمل و نقل دریایی، از هماکنون از ایران خارج میشوند. بزرگترین خطوط کشتیرانی جهان یعنی مرسکلاین دانمارک و ام.اس.سی. مستقر در سوئیس گفتند، محمولههای عمومی خود را کاهش میدهند؛ صاحبان تانکر نیز گفتهاند که قصد دارند کشتیهایشان را به دیگر کشورهای تولیدکننده نفت در خاورمیانه یا شمال آفریقا منتقل کنند.
سورن سکو Soren Skou مدیر اجرایی مرسک گفت: «اگر تحریمهای آمریکا همانطور که قصدش را دارند، بهطور تمامعیار از راه برسد، بهنظرم هیچ خط کشتیرانی که در سطح جهانی فعالیت میکند، قادر نخواهد بود با (رژیم) ایران تجارت کند».
وال استریت ژورنال میافزاید: «صاحبان کشتی در بخش اپراتورهای تانکری در چین که هماکنون روزانه حدود ۶۵۰هزار بشکه نفت خام ایران را میخرند گفتند، انتظار دارند میزان صادرات نفت خام از ایران، کمتر از نصف بشود. یک مقام ارشد شرکت دولتی حمل و نقل نفت چین، گفت:
ما نمیخواهیم ریسک هیچگونه نقضی را بپذیریم؛ چرا که بخش عمدهیی از تجارت حمل و نقل نفت ما، بین آمریکا و شرق دور است.
همچنین یک مشاور کشتیرانی مستقر در نیویورک که با برخی از بزرگترین شرکتهای کشتیرانی دنیا کار میکند، تأکید کرد: «تحریمهای ایالات متحده فضای بسیار پرچالشی را برای صاحبان کشتی ایجاد خواهد کرد... آنها در صورت انتقال نفت محمولههای دیگر از ایران، میتوانند در لیست سیاه قرار گیرند و جریمه و از معامله با آمریکا منع شوند. این کار، ارزش ریسک کردنش را ندارد».
افت قابلتوجه صادرات نفت ایران بهدنبال تشدید تحریمها
بنا بر تخمینهای یک شرکت مانیتور نفتکشها که خبرگزاری رویتر ۹خرداد ۹۷ از آن گزارش داد، صادرات نفت ایران به میزان کمی در ما مه افت داشته که نشانی از این است که تهدید تحریمهای آمریکا ممکن است خریداران را از وارد شدن در معاملات جدید باز داشته است.
آمار و ارقام رویتر به این اشاره دارد که صادرات نفت خام ایران در ماه مه به حدود ۲.۵میلیون بشکه در روز رسیده است که افت روزانه ۱۰۰هزار بشکه را نشان میدهد. منابع تجاری انتظار دارند تحریمهای مالی مانع تجارت نفت با رژیم ایران بشوند چرا که بانکها بهطور فزایندهیی نگران شدهاند.
بر اساس این گزارش، انتظار میرود که کل صادرات نفت و میعانات گازی ایران به آسیا و اروپا در ماه جاری به یک میلیون و ۹۴۰هزار بشکه در روز سقوط کند.
این در حالی است که مطابق نمودار زیر اروپا بعد از برجام و طی دو سال میزان خرید نفت از رژیم ایران را به سه برابر افزایش داده بود.
مشتریان آسیایی نفت از رژیم ایران، خرید خود در فرودین ماه را نسبت به ماه قبل از آن یکسوم کاهش دادهاند. ژاپن برای ماه جاری هیچ نفتی از رژیم ایران دریافت نخواهد کرد. این وضعیت هم باز از این نظر قابلتوجه هست که مطابق نمودار ۱که خبرگزاری رویتر منتشر کرده است حتی بعد از برجام خریداران آسیایی در صدر فهرست مشتریان نفت رژیم قرار داشتهاند.
نمودار۱– تحریم نفتی - صادرات نفت رژیم ایران از بعد از برجام تا کنون – برگرفته از رویتر
افت صادرات نفت ایران در حالی است که وزارت نفت رژیم ایران قیمت پیشنهادی به مشتریان آسیایی، خصوصاً هند را کاهش داده است. رژیم ایران علاوه بر تخفیف در قیمت نفت، در هزینه حمل نفت نیز به هند تخفیف میدهد.
صادرات نفت خام به آسیا در ماه جاری میلادی (ماه مه) به یک میلیون و ۱۲۰هزار بشکه در روز سقوط کرده که کمترین میزان از سال ۲۰۱۵میلادی است.
این افت در حالی است که مطابق نمودار ۲که خبرگزاری رویتر منتشر کرده است رژیم آخوندی توانسته بود بعد از برجام پیوسته صادرات نفت خام خود را افزایش دهد و از زیر ۱میلیون و ۵۰۰هزار بشکه در روز که حدود ۲۰درصد تولیدات نفت خام روزانه بود به بالای ۴۰درصد یعنی نزدیک به ۲میلیون و ۷۰۰هزار بشکه در روز افزایش دهد. امری که اکنون، بعد از خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریمهای نفتی سیر نزولی خود را آغاز خواهد کرد.
نمودار۲- نسبت فروش به تولید نفت ایران – برگرفته از رویتر