با وجود اینکه هنوز یکسال به پایان دهه ۹۰ باقی است، از یکی دو سال پیش تقریباً عموم تحلیلگران، این دهه را برای اقتصاد ایران از دسترفته بهحساب میآورند و نسبت به آن هشدار میدهند. هشدارها و ابراز نگرانیها و ترس از پیامدهای آن اکنون از بدنه نظام ولایت فقیه به رأس آن کشیده شده است. روزنامهٔ حکومتی کیهان در یادداشت روز ۲۹بهمن ۱۳۹۸بهنقل از یکی از جلسات درس خامنهای را که به همین منظور ارائه شده، مینویسد:
«[اگر] مردم فقیر میشوند تقصیر فرمانروایان است و آنها هستند که موجب فقر مردم میشوند؛ چون آنچه را از ثروت و منافع به دست میآید برای خودشان میخواهند، این موجب فقر مردم میشود».
راقم این سطور در ادامه بهنقل از این جلسه مینویسد:
«گلوگاههای فعال کشور دست من و شما است، خودمان را باید کنترل کنیم» و سپس در پایان، ریاکارانه اظهار امیدواری میکند که این سخنان قبل از همه در خود وی تاثیر بگذارد!
«امیدوارم انشاءالله آنچه گفتیم، اول در خود این حقیر تأثیر بگذارد؛ واقعاً از همه محتاجتر خود من هستم. و یکی از دلایلی هم که ما اینها را انتخاب میکنیم و میگوییم، همین است که شاید در خود ما یک اثری بگذارد. ».
این اظهارات اعتراف ناگزیر و آشکاری دال بر سالیان متمادی تبهکاری و فساد در درون این رژیم ضدانسانی است. هر چند ممکن است دیکتاتورها در دوران پایانی و از وحشت حسابرسی، از آنچه بر سر مردم آوردهاند به احساس پشیمانی زودگذر دچار شوند، اما از آنجا که بر اساس ذات ضدبشری خود نه میخواهند و نه میتوانند دست از ستم و سرکوب بردارند، به همین خاطر این احساسات بهزودی فراموش میشود و جای خود را دوباره به سرکوب و فساد میدهد.
کاهش ۳۵درصدی درآمد سرانه در دهه ۹۰
بررسی درآمد سرانه مردم ایران در طی یک دهه اخیر نشان میدهد ۳۵درصد از قدرت خرید مردم کاسته شده است. این در حالی است که درآمد اسمی خانوارها افزایش یافته است. چنانچه سهم بالای مواد خوراکی در سبد هزینه خانوارهای فقیر را در نظر بگیریم و تورم دو رقمی این کالاها را بسنجیم متوجه خرابتر شدن وضعیت زیستی مردم با درآمدهای پایین خواهیم شد.
مرکز پژوهشهای مجلس رژیم آخوندی میگوید:
«شکاف فقیر و غنی در دهه ۹۰ نتیجه مستقیم کاهش ارزش پول ملی و مسدود شدن مسیرهایی است که به بهبود رشد اقتصادی کشور منجر میشود» (جهان صنعت. ۱۳خرداد۹۹)
درآمدهای نفتی بالا، بدتر شدن وضعیت معیشتی
بر اساس یک نظریه عامیانه که چندان هم غلط نیست، وقتی رژیم ثروت و درآمد هنگفتی کسب میکند لاجرم بخشی از این درآمد کلان سر ریز کرده و نصیب اقشار فرودست جامعه میشود. اما بر اساس آمار و نمودارهای مراکز پژوهشی، بهرغم درآمدهای هنگفت از محل فروش نفت، این اتفاق در ایران نیفتاد. بهویژه حتی در اوایل دهه نود که اوج درآمدهای نفتی بود. علت خاصهخرجیهای رژیم در سایر کشورهای منطقه جهت گسترش عمق راهبردی نظام بود. به علاوه آخوندها آقازادهها و وابستگان خود را بر اقشار محروم جامعه مرجح دانسته و عامدانه اجازه ندادند حتی دهشاهی به کیسهٔ مردم ریخته شود. همگان بیاد دارند که در اوایل دهه ۹۰ میزان درآمد نفتی در بعضی سالها به ۱۲۰میلیارد دلار میرسید اما در همان سالها نیز فقر و نابرابری در ایران بیداد میکرد؛ و حتی در مقایسه با سال۱۳۵۵ بسا بیشتر بود.
جهان صنعت (۱۳ خرداد۹۹) بهنقل از آمارهای منتشر نشده مینویسد:
«در دوره هشت ساله منتهی به سال۹۲ که درآمد بیسابقهای از محل فروش نفت نصیب کشور شد، با این حال این موضوع تاثیری بر درآمد سرانه نداشته و حتی به بدتر شدن وضعیت معیشتی و وضعیت توزیع ثروت در جامعه منتهی شده است. به این ترتیب حتی در دورههایی که با رشد مثبت اقتصادی و بهبود وضعیت تولید ناخالص داخلی مواجه بودیم، اما این بهبود معیشت خانوارها را تغییر نداد و در درآمد سرانه منعکس نشد».
در دولت تدبیر و امید، پولدارها پولدارتر شدند و فقرا فقیرتر
ضریب جینی ـ متغیری میان صفر و یک ـ از جمله شاخصهایی است که در سطح بینالمللی برای ارزیابی نحوه توزیع ثروت در یک جامعه مورد استفاده قرار میگیرد که هر چه به یک نزدیکتر شود معنای آن وخامت اوضاع محرومین است. در سالهای اخیر ضریب جینی در ایران به نفع طبقات ثروتمند و به زیان محرومین صعود باز هم بیشتر کرده است. به یاد داریم که آخوند روحانی در شروع کار دولتش وعده داد مردم چنان درآمد بالایی کسب خواهند کرد که نیاز به یارانههای ۴۵هزار تومانی نخواهند داشت. اما خود او در پایان سال۹۸ اعتراف کرد ۶۰درصد مردم نیازمند کمک و یارانه شدهاند. شکاف درآمدی در جامعه آنقدر نمایان شده که از مناطق فوق لاکچری بهعنوان «باستی هیلز» یاد میکنند.
سایت پاسدار رضایی موسوم به تابناک (۲۰دی۱۳۹۷) در مورد این ضریب مینویسد:
«آمارهای ارائه شده توسط مرکز آمار ایران پیرامون ضریب جینی نشان میدهد، شکاف درآمدی در دوران دولت تدبیر و امید یعنی بین سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ مداوم بیشتر شده است. طبق آنچه از نمودار نمایان است، هنگامی که دولت تدبیر و امید سکان هدایت قوه مجریه را برعهده گرفت (۱۳۹۲) ضریب جینی کل کشور در حدود ۳۶۵۰/۰ بود. این ضریب در سال۱۳۹۶ به ۳۹۸۱/۰ افزایش یافت. این یعنی ضریب جینی در سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ به میزان ۹درصد رشد کرده است. روند افزایشی ضریب جینی و رشد آن، حکایت از عمیقتر شدن شکاف درآمدی در جامعه دارد و نشان میدهد که در دولت تدبیر و امید فقرا فقیرتر و پولدارها پولدارتر شدهاند».
فراز و فرود نرخ تورم
بانک مرکزی در شروع سال۱۳۹۹ نرخ تورم را اعلام کرد. در همین گزارش نیز به فراز و فرودهای این نرخ اشاره میشود که با وجود تلاش دولت برای مهر تورم و تاثیرات موقت و گذرای آن، همچنان نرخ تورم با سرعت بالایی به حرکت خود ادامه میدهد و در واقع سفره فقرا را خالیتر از پیش نگه میدارد.
سالهای رکورد دار بیشترین نرخ تورم
بنا به گزارش ایرنا (۲۳فروردین۹۹) «بالاترین نرخ تورم در ۳۰سال گذشته به سال۱۳۹۴ تعلق دارد که تورم در آن سال به رکورد ۴۹.۴درصد صعود کرد. پس از آن، بیشترین میزان تورم به سال۱۳۹۸ مربوط میشود که طی آن، نرخ تورم به ۴۱.۲درصد رسید. رشد قیمت دلار و ارزهای عمده و تشدید تحریمها از مهمترین عوامل رشد نرخ تورم در سال گذشته بهشمار میرود. سال۷۳ با تورم ۳۵.۲درصد، سال۱۳۹۲ با تورم ۳۴.۷درصد و سال۹۷ با ۳۱.۲ درصد در جایگاههای بعدی بالاترین نرخ تورم قرار دارند.از سال۱۳۹۷ پس از آزاد شدن فنر دلار و رشد چند برابری نرخ دلار، موج جدید از گرانی و تورم، بخشهای مختلف اقتصادی کشور را دربر گرفت.در سال۹۸ نیز رقم ۴۱.۲درصد برای نرخ تورم ثبت میشود که بالاترین رقم در ۲۴سال گذشته بهشمار میرود»
متوسط درآمد شهروندان ایرانی ۷۰درصد پایینتر از خط فقر
در آغاز این مقاله گفتیم در حالی که شخص خامنهای مسئول تمامی این مصیبتها و تیره روزیهاست، فرماندارانش را مسبب این ستم خانمانسوز معرفی میکند.
برای اینکه این ظلم و جور بهتر مفهوم شود نگاهی به برآورد بانک جهانی در مورد فقر در ایران ضروری است:
«در حالی که مطابق اعلام بانک جهانی هر شهروند ایرانی برای قرار گرفتن بالای خط فقر باید روزانه ۵.۵ دلار درآمد داشته باشد، متوسط درآمد هر شهروند ایرانی ۳.۲ دلار است.مرکز آمار ایران در تازهترین گزارش خود اعلام کرده، متوسط درآمد سالانه هر خانوار شهری در سال گذشته خورشیدی به ۴۳میلیون و ۴۹۰هزار تومان رسیده و این رقم برای هر خانوار روستایی ۲۳میلیون و ۳۱۱هزار تومان بوده است.بر این اساس، هر ایرانی شهری روزانه بهطور متوسط ۳.۲ دلار درآمد دارد و هر فرد روستایی نیز ۱.۷ دلار که نشان میدهد، متوسط درآمد روزانه روستاییان ایران پایینتر از خط فقر شدیدی است (روزانه کمتر از ۱.۹ دلار) که بانک جهانی اعلام کرده است». (یورونیوز. ۲۸ شهریور۱۳۹۸)
سخن آخر
سخن آخر به عهدهٔ مردم رنجبر و جوانان آگاه و مبارزی است که از فقر و فاقه و غارت به تنگ آمدهاند و بر آنند که به حاکمیت ضحاک ماردوش و مغزخوار خاتمه دهند؛ و صفحهٔ سیاه تاریخ سرزمینی را که روزی مهد تمدن جهان بود ورق بزنند؛ و به یقین اینکار را خواهند کرد.