بهدنبال خروج آمریکا از برجام، همچنان که رئیس جمهور آمریکا اعلام کرده بود، شاهد موج جدیدی از اعلام تحریمهای آمریکا علیه مؤسسات و مقامات رژیم و بعضی از گروههای دست نشانده رژیم مثل حزبالله و سرکردگان آنها هستیم. این تحریمها هم از جانب آمریکا و هم کشورهای عرب منطقه صورت گرفته که طبعاً پیامدهای بسیاری به همراه داشته و دارد.
موج دوم تحریمهای آمریکا
روز ۱۸ اردیبهشت وقتی رئیسجمهور آمریکا خروج این کشور از برجام را اعلام کرد، همانجا بازگشت تحریمهای قبل از برجام را هم اعلام کرد. تحریمهای آمریکا بعضی با مهلت ۹۰روزه و بعضی با مهلت ۱۸۰روزه به مرحله اجرا گذاشته میشوند.
سپس شاهد موج دومی از تحریمها بودیم. از جمله وزارت خزانهداری آمریکا روز سهشنبه ۲۵اردیبهشت (همزمان با شروع مذاکرات ظریف با کشورهای اروپایی) ولیالله سیف، رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران را تحریم کرد و نام او را در لیست تروریستی گذاشت. سیف بهخاطر تأمین میلیونها دلار منابع مالی برای گروه حزبالله لبنان تحریم شده است.
همراه با سیف، معاون مدیرکل بخش بینالملل بانک مرکزی ایران، بانک اسلامی «البلاد» مستقر در عراق و مدیرعامل این بانک، و رابط مالی نیروی قدس سپاه و حزبالله لبنان، نیز در فهرست تحریمهای روز سهشنبه ایالات متحده قرار گرفتهاند.
این افراد که متهم به حمایت از تروریسم بینالمللی شدهاند، تحت تحریمهای ثانویه آمریکا قرار گرفتهاند و اشخاص و مؤسسات آمریکایی از معامله با آنها منع شدهاند.
بهدنبال آن، آمریکا و کشورهای عرب حوزه خلیجفارس روز چهارشنبه ۲۶اردیبهشت حسن نصرالله، دبیرکل حزبالله و شیخ نعیم قاسم، معاون دبیرکل حزبالله لبنان را نیز تحریم کردند.
این در حالی است که آمریکا هفته گذشته نیز شش شخصیت حقیقی و سه شخصیت حقوقی ایران را به «اتهام میلیونها دلار انتقال مالی به نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» به فهرست تحریمها اضافه کرده است.
برخی از پیامدهای سیاسی تحریمهای آمریکا
این تحریمهای اقتصادی البته پیامدهای سیاسی هم دارد از جمله تحریمهای اخیر که مشخصاً جنبه سیاسیاش هم قابلتوجه است. سیف، رئیس بانک مرکزی است. تحریم رئیس بانک مرکزی که در همان روز شروع گفتگوی ظریف با طرفهای اروپایی بود، در واقع هشداری به رژیم بود. در عین حال که خود تحریم رئیس بانک مرکزی هم فی نفسه اهمیت خودش را دارد و به این معنی است که هر قراردادی که امضای سیف پای آن باشد، نقض قانون تحریمها بوده و طرف دیگر قرارداد مشمول تنبیهات و تحریمها قرار میگیرد.
لازم به یادآوری است که تحریم رئیس بانک مرکزی، بهمعنی تحریم خود بانک نیست. تحریم بانک مرکزی رژیم را بهلحاظ اقتصادی به کلی فلج میکند. چون به کلی از مبادلات پولی با دنیا محروم میشود؛ صرفنظر از تحریمهای نفتی که با اعلام ترامپ پس از ۱۸۰روز اجرایی میشود، با تحریم بانک مرکزی حتی اگر رژیم بتواند نفت و گاز یا سایر محصولات خود را بفروشد، قادر به دریافت وجوه آنها نیست.
تضمین خواهی از اروپا
در رابطه با گرفتن تضمین از اروپا در قبال تحریمهای آمریکا که رژیم بهدنبال آن است، اخیراً صحبتها و خبرهایی در این زمینه شنیده شده که اروپا درصدد است به نوعی از رژیم در برابر تحریمهای آمریکا، حمایت کند، اما این خبرها چندان جدی بهنظر نمیرسد.کما اینکه در همین سفر اخیر ظریف به اروپا هم موگرینی و هم سران کشورهای اروپایی از تندادن به خواسته رژیم مبنی بر دادن تضمین سر باز زدند. رویدادی که امروز هم علمالهدی گماشته خامنهای در مشهد را به عربدهکشی و ناله واداشته بود که: اروپاییها با کمال گردن کلفتی سر را بالا میگیرند و میگویند ما تضمین نمیدهیم... خوب اگر این حق است چرا تضمین نمیدهید؟ میگویند حق با شماست ولی تضمین نمیدهیم.
در همین رابطه شرکتهایی امثال توتال فرانسوی هم که از اصلیترین و پایدارترین طرفهای کلان معاملات اقتصادی با رژیم است، اعلام کرد اگر موفق به کسب معافیت از تحریمهای آمریکا نشود، پروژه توسعه فاز ۱۱پارس جنوبی را متوقف خواهد کرد.توتال در بیانیه خود(سایت توتال۹۷۰۲۲۶) اعلام کرد: «توتال در موقعیتی نیست که پروژه شماره فاز ۱۱پارس جنوبی را ادامه بدهد و باید تمامی عملیات مربوطه را قبل از ۴نوامبر ۲۰۱۸متوقف کند؛ مگر اینکه به توتال یک معافیت مشخص برای این پروژه توسط مقامهای آمریکایی با حمایت مسئولان فرانسوی و اروپایی ارائه شود. این معافیت... باید شامل حفاظت شرکت از هر گونه تحریم ثانویه... باشد...».
و یا مورد دیگر شرکت فولاد دانیلی ایتالیا است که بهگفته رویتر (۹۷۰۲۲۸) شرکت فولاد دانیلی ایتالیا که قراردادی یک و نیم میلیارد یورویی با ایران دارد، جستوجو برای یافتن اعتبار و شریک مالی را متوقف کرده است. مدیرعامل این شرکت روز پنجشنبه(۹۷۰۲۲۷) به رویترز گفته است که با خروج آمریکا از برجام، بانکها دیگر حاضر به پرداخت وام به پروژههای ایرانی نیستند و از تحریمهای ثانویه میترسند.
پیآمد سیاسی تحریمهای آمریکا
در مورد پیامدهای سیاسی تحریمهای آمریکا،باید گفت که تحریمهای که وخامت و از هم پاشیدگی اقتصادی را بهدنبال دارد، با توجه به همبستگی اقتصاد و سیاست بهسرعت تأثیر خود را بر موقعیت سیاسی رژیم نیزمیگذارد، کما اینکه تا همین الآن که ممکن است تحریمها هنوز اجرایی نشده، این تأثیرات شروع بهعمل کرده است.مثلاً همین جبهه کشورهای عربی خلیجفارس و آمریکا که تشکیل شده و اعلام همراهی آنها با تحریمهای آمریکا خودش از منظر سیاسی هم مسأله بسیار مهمی است. بهخصوص که قطر که تاکنون از رژیم حمایت میکرد هم به آن پیوسته است.
یکی از حرفها و تبلیغات رژیم این بود که گویا از سمتگیری اجماع علیه داعش در منطقه علیه رژیم جلوگیری کردیم، اما اکنون سخنگوی وزارتخارجه آمریکا صحبت از ائتلافی میکند که برای مقابله با تهدیدات ایران، مشابه آنچه که برای مقابله با داعش تشکیل شد، شکل گرفته است.
از طرف دیگر آنچه ما در عراق شاهد آن بودیم، هم میتواند از نتایج غیرمستقیم همین انزوای سیاسی رژیم باشد. کما اینکه دیدیم در انتخابات اخیر عراق، جریانهای دستنشانده و مزدور رژیم در عراق بهرغم تمام حمایتهای مالی که با ارسال کارتونهای پر از دلار از تهران برای آنها صورت گرفت، در انتخابات شکست خوردند و در مقابل گروه صدر و گروههای همسو با او که عنصر متحد کننده آنها اتکا به جریان گسترده اجتماعی نفرت از رژیم آخوندی بود، توانستند اکثریت کرسیهای پارلمان را به دست آورند و این بهگفته ناظران میتواند بهمعنی آن باشد که دولت آینده عراق دیگر همچون گذشته زیر نفوذ مستقیم رژیم نخواهد بود.