روزنامههای حکومتی در روز یکشنبه 30اردیبهشت مهمترین عنوانهای خود را به موضوع برجام و قولهای اتحادیه اروپا اختصاص دادهاند. و کمتر به تأکیدات روحانی برای ادامه مسیر برجام توجه کردهاند. حرفهای خامنهای را هم برای خالی نبودن عریضه در گوشه و کنار صفحات اول در تیترهای فرعی انعکاس دادهاند. در مورد رابطه با اروپا و قولهای اتحادیه اروپا تیترهای روزنامههای باند روحانی فضای مثبت و تأیید دارند:
آرمان: تصمیم قاره سبز به حمایت علنی از برجام؛ اروپا: راهها باز میماند
اخبار صنعت: مذاکرات ویژه برای دور زدن تحریمها – پیام اتحادیه اروپا درباره حفاظت از برجام به تهران رسید
اطلاعات: کمیسیون انرژی اروپا در تهران: اتحادیه اروپا برای حفظ برجام مقابل آمریکا میایستد
شرق: حسن نیت اروپا بازی روسیه
روزنامههای باند علی خامنهای نسبت به قولهای اتحادیه اروپا ابراز تردید کرده و آن را توطئه مشترک با اروپا با کلاه گشاد توصیف کردهاند:
جوان: نقشه جایگزین آمریکا برای برجام – وزیر خارجه آمریکا روز دوشنبه برنامه کشورش را برای رویارویی جدید با ایران اعلام میکند – ۸شرکت اروپایی ایران را ترک کردند
حمایت: رئیس سازمان انرژی اتمی در نشست خبری مشترک با کمیسیونر انرژی اتحادیه اروپا؛ نمیتوانند ایران را متوقف کنند -
خراسان:صالحی: قولها باید روی زمین محقق شود
رسالت: چراغ سبز برجامی دوباره اروپا به آمریکا – ماکرون از تغییر برجام سخن میگوید
کیهان: مقررات بازدارنده اروپا کلاه گشاد دیگری برای ایران
تنگتر شدن حلقه تحریمها و دعواهای باندی حول آن موضوع برخی از عنوانهای صفحات اول است:
عصرایرانیان: توتال بدون دردسر و پرداخت جریمه اواسط آبان ماه از ایران میرود، آقای زنگنه پاسخگو باشید
کلید: خیانت به ایران، این بار توسط چین! عدم تضمین چینیها برای ادامه خرید نفت از ایران
کیهان: نایب رئیس کمیسیون انرژی مطرح کرد: زیان 25میلیارد دلاری کشور از تصمیم وزارت نفت در عقد قرار داد توتال
وطن امروز: اعلام پایان همکاری 14شرکت بزرگ و مؤسسه مالی اروپایی با ایران پیش از بازگشت تحریمهای آمریکا، خروج تضمینی!
حملات باندی در عرصههای مختلف موضوع مشترک روزنامههای هر دو باند حاکم است:
آرمان: ضعف اصولگرایان سبب رونق دلواپسان شد
آفتاب یزد: دولت درمانده پروژه دلواپسان
ابتکار: سردرگمی اصولگرایی در ایفای نقش سیاسی، آب از سر اصولگرایان گذشته است
افکار: تأمین کسری بودجه با افزایش تعرفه آب و برق
افکار: محسن رضایی: راه خروج از مشکلات اقتصادی اعتماد به بیگانه نیست
جهان صنعت: یک سال از انتخابات ریاستجمهوری گذشت؛ انتظارات تحقق نیافته در دولت دوازدهم
رسالت: عسکر اولادی: گرانی لجام گسیخته ناشی از سیاست غلط ارزی است
سیاست روز: لجبازی حزبی یا حراست از منافع ملی؟ مذاکره تصمیم نظام بود نه برجام بدون تضمین
سیاست روز: طرح سؤال از رئیسجمهور به کجا رسید؟ بهانه تازه برای پس گرفتن امضا
کیهان: ماله کشی به سبک کارگزاران: باز هم با آمریکا مذاکره کنید
روزنامههای باند روحانی ضمن حمله به باند رقیب، با یادآوری شرایط جهانی و اتفاق علیه سیاستهای بیثبات کننده رژیم به ادامه مسیر مذاکره با اروپا و ضرورت عقبنشینی از موشکی و سوریه توصیه کردهاند.
شرق: علی خرم: اروپاییها در کنار حمایت از ایران و ممانعت از اجرای تحریمهای آمریکا، تلاش میکنند موفقیتهایی در سایر زمینههای مربوط به ایران که مورد اشتراک نظر اروپا با آمریکاست، کسب کنند. این زمینهها عمدتاً در مورد نقش و نفوذ ایران در سوریه و سپس محدودیت درباره توسعه موشکی ایران است. در موضوع اول، ایران به نوعی متکی به روسیه است، ولی در موضوع دوم ایران متکی به توان داخلی خود است. یک تلاش دیپلوماتیک و هماهنگ بین آمریکا، روسیه، اسراییل و اروپا در حال جریان است که اگر ایران داوطلبانه به نقش خود در سوریه پایان ندهد، روسیه آستین بالا زده و با ایجاد محدودیت، ایران را وادار به خروج از سوریه کند. یقینا برنده این تلاش دیپلوماتیک روسیه خواهد بود که میخواهد با کارت ایران بازی کرده و علاوه بر اینکه سوریه را برای خود نگه دارد، تحریمهای غرب علیه خود بهخاطر اوکراین را تا حدود زیادی کاهش دهد. ایران باید اولویت را به توافق هستهیی و عدم اعمال هر گونه تحریم علیه خود بدهد. بهنظر میآید انعطاف در سایر زمینهها برای ایران نسبتاًً سادهتر باشد.
آرمان: زیبا دولت باید اقداماتی در راستای برقراری رابطهای گرم و صمیمانه بین ایران و اروپا انجام دهد. نباید اجازه داد تندروها با دلایل مختلف و به بهانههای گوناگون این رابطه را مختل کنند. در حال حاضر تندروها بدشان نمیآید که برای نشاندادن اینکه غربیها فاسد و دروغگو هستند و نمیتوان به هیچوجه به آنها اعتماد کرد، رابطه با اروپا خدشهدار شود و اروپا را هم بهعنوان یک متعهد برجامی از دست بدهیم... اصولاًً نگاه تندروها نگاهی مبتنی بر منافع ملی نیست. متأسفانه نگاه تندروها به مسائل خارجی نگاه خاصی است. آنها برای پیشبرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به این فکر نیستند که چه چیزی به صلاح منافع ملی است. بلکه بیشتر بهدنبال روشها و برنامههای خودشان هستند... مسالهیی که برای اروپاییها مهم است مسأله حقوقبشر است. هیچ بعید نیست در بخشهایی که در اختیار تندروها است اعمالی انجام شود که طی آن بر حساسیتها بیفزایند و این اقدامات مورد انتقاد اتحادیه اروپا قرار گیرد و نتوانیم از اروپاییها در پیشبرد برجام استفاده کنیم. ممکن است با انجام برخی کارهای حساسیت برانگیز به تند شدن فضا کمک کنند. هیچ بعید نیست که تندروها باعث فاصله بین ایران و اروپا شوند. هیچ بعید نیست که تندروها باعث شوند از ایران در مواردی انتقاد شود و دیگر نتوانیم اروپاییها را در مقابله با آمریکا در کنار جمهوری اسلامی ایران داشته باشیم... بعید نیست به سفارت فرانسه یا انگلستان حمله کنند. تمرکز بر موضوع افراد دوتابعیتی هم از آن دست اقداماتی است که ممکن است در رابطه اروپا با جمهوری اسلامی اثرگذار باشد. در مجموع ممکن است دست به هر کاری بزنند که دولت روحانی موفق نشود. آنها این آمادگی را دارند که حتی دولت را برای رسیدن به اهداف خود قربانی کنند... اگر در راه نزدیک اروپاییها و جلب رضایت آنها کوششی صورت نگیرد و راه برای تندروها باز شود رفتهرفته کشورهای اروپایی را هم از دست میدهیم و در این صورت نتیجه مثبتی نمیتوان برای کشور متصور بود. بنابراین بخشی از این پرسش که برجام چه خواهد شد به این بستگی دارد که ما چگونه عمل میکنیم. همچنان که ما متأسفانه بعد از توافق هستهیی بهگونهیی رفتار کردهایم که کار برای ترامپ سادهتر شده و موجب هموار کردن راه وی برای فشار آوردن به دیگر کشورها به منظور جدا شدن آنها از برجام شدهایم. ترامپ با بهانههای مختلف که بسیاری از آن ریشه در رفتارهای صورت گرفته در داخل ایران دارد، سعی در توجیه کردن اروپا برای خروج از معاهده برجام دارد. چرا باید این رفتارها در این برهه از زمان که حساسیت ویژهیی هم دارد، صورت بگیرد؟ آیا غیرازاین است که عدهیی دلتنگ تحریمها هستند؟ آیا غیرازاین است که عدهیی که منافع خود را در تحریم میبینند، بهانه به دست مخالفان و دشمنان برجام میدهند؟ وقتی ترامپ میخواست از برجام خارج شود بهدلیل آن تصویر سیاهی که از ایران در داخل آمریکا وجود داشت، مردم آمریکا خیلی با این اقدام ترامپ مخالفت نکردند... اینها در حالی رخ میداد که تندروها در داخل ایران آب در آسیاب ترامپ ریختند و بر همین اساس ترامپ به آسانی توانست از برجام خارج شود. در حال حاضر مسأله مهم رفتار ایران است، بهگونهیی که اروپاییها را در همین وضعیت فعلی نگاه داریم و کار را برای ترامپ دشوار کنیم...و با انجام رفتار درست و تدابیر منطبق بر تعقل میتوان ترامپ را در وضعیتی قرار داد که نتواند به همین راحتی که از برجام خارج شد، علیه ما تحریم وضع کند... انرژی هستهیی نه عزت است و نه شرف است. سال 90 یا 91 که در اوج تحریمها بهسر میبردیم 6میلیون تن گندم از آمریکا وارد میکردیم. مگر گندم کالای استراتژیک نیست؟... حالا در نظر بگیرید که 15هزار سانتریفوژ را در انبار نگه داشتهایم و انتظار داریم 10تا 15سال دیگر بتوانیم از آنها استفاده بهینه کنیم! این شبیه شوخی است. در واقع 15سال دیگر این سانتریفیوژها هیچ کاربردی ندارد. من در نامهیی که به حضرت آیتا... جنتی نوشتم، نگفتهام که با انرژی هستهیی مخالفم، بلکه گفتهام آیا هنگامی که در دهه 80فردو ساخته میشد و همواره صحبت از ضرورت آن میشد، توجیهات اقتصادی هم در نظر گرفته شد؟ آن هنگام در پاسخ به هر انتقادی مبنی بر عدم توجیه اقتصادی در این طرح، عبارت ضرورت مؤکد عنوان میشد. در حال حاضر تمام این هزینههایی که صرف برنامه هستهیی شده است در انبارها در حال خاک خوردن است. باید کسی پاسخگو باشد.
آرمان: گام بزرگ اروپا
درست در ایامی که مقامات دولت ترامپ- از جمله سفیر آمریکا در آلمان- برای شرکتهای اروپایی خط و نشان میکشند تا آنها را از کار با ایران برحذر دارند، اتحادیه اروپا سرپیچی خود را از منویات واشینگتن با تأکید بر «تعمیق» روابط اقتصادی با ایران نشان میدهد و این نکتهیی بس حائز اهمیت است.
اجرای این پیشنهادها مستلزم ایجاد بسترهای حقوقی، سازوکارهای موازی و ساختارهای بلندمدتی است که قادرند به کل مقوله «تحریم ثانویه» را بلاموضوع کنند و این نیز در صورت تحقق، یک دستاورد راهبردی بسیار مهم برای ایران خواهد بود. ۵-در ظاهر امر بهنظر میرسد اتحادیه اروپا در حال تکمیل برجام است؛ اما نه با ایجاد محدودیتهای جدید در حوزه موشکی و سیاست منطقهیی ایران آن طور که آقای ترامپ انتظار داشت؛ بلکه با ارائه تضمینهای جدید و ایجاد سازوکارهای موازی برای خنثیسازی تحریمها و «حفظ و تعمیق» روابط اقتصادی با تهران. به بیان دیگر، ظاهراً «اصلاح برجام» در حال انجام است، اما با موارد و بندهایی که در نهایت کفه «امتیازات» را به نفع ایران متمایل میکند، نه به نفع ایالات متحده آمریکا.
ایران: حسین موسویان: مشکل ما الآن چند قسمت است یک قسمت به مسائل اقتصادی و تحریمها برمیگردد. تحریمهای غیرهستهیی که از پیش از بحران هستهیی علیه ایران توسط آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی اعمال میشد و ربطی به موضوع هستهیی نداشت، سرجایش است. دوم بعد از اینکه آمریکا از برجام خارج شد قصد دارد تحریمهای ثانویه را هم اعمال کند بنابراین یک چالشی برای منافع اقتصادی ایران در برجام به وجود آورده است، سوم اینکه دعوای جدید ما با آمریکا درباره موضوع هستهیی نیست. نباید یادمان برود دعوا الآن سر مسائل منطقه است. آمریکا بهخاطر مسائل منطقهیی و نه بهدلیل هستهیی از برجام خارج شد یعنی برای مقابله با ایران از توافق کنارهگیری کرد تا یک اجماع بینالمللی برای ضربه به منافع ایران در منطقه به وجود آورد. بنابراین بحران جدیدی که ایجاد شده به رهبری آمریکا، اسراییل و عربستان است و واقعاً فراتر از موضوع هستهیی است و ربطی هم به برجام ندارد... اگر ایران بخواهد صرفاً درباره برجام با قدرتهای اروپایی و چین و روسیه مذاکره کند کار درستی است و باید این مسیر را ادامه دهد تا این توافق را حفظ کند.
مثلث آمریکا- عربستان- اسراییل برای مقابله با جایگاه و نفوذ منطقهیی ایران یک مسأله بسیار جدی است و ریسکهای جدی را پیش پای ایران گذاشته است
اینجا یک فرصتی برای ایران ایجاد شده که با استفاده از برجام و شکاف ایجاد شده و انزوای آمریکا بتواند ابتکارات جدیدی را در گفتگو با قدرتهای جهانی برای مدیریت صلح در بحرانهای منطقه به خرج دهد اگر بتوانیم این ابتکارات را فعال کنیم علاوه بر اینکه انزوای آمریکا را تشدید کرده میتوانیم هم رابطه ایران با جامعه جهانی و ماندگاری برجام را تقویت کنیم و هم قدرت و نقش منطقهیی ایران را افزایش دهیم...
ما در مورد منطقه باید وارد یک ابتکارات صلح جدید شویم. ایران در منطقه نفوذ و شناخت دارد و راهکارهای جدیدی را برای حل بحرانهای منطقه میتواند ارائه کند. در همین چارچوب میتواند با قدرتهای منطقهیی هم گفتگو کند.
ابتکار: رئیسجمهوری در دیدار جمعی از زنان، جوانان و دانشجویان:
ما اولین توطئه بزرگ را پشت سر گذاشتیم. مبنای آمریکا این بود که بهمحض خروج از برجام ایران نیز از برجام خارج شده و پرونده ایران بهسرعت به شورای امنیت رفته و همه قطعنامهها و تحریمها برگشته و ایران تنها در برابر دنیا قرار داشته باشد. روحانی اظهار داشت: ما در مرحله اول اجازه ندادیم که آمریکا به هدف خود برسد و در گام اول توطئه آمریکا شکست خورد... یک اندیشه میگوید تا آنجا که ممکن است باید با دنیا تعامل کرد تا جایی که وجدان عمومی بپذیرد که این ایران نیست که از تعامل رویگردان است.