در طول تاریخ دانشمندان، نویسندگان و شخصیتهای برجسته مشرق و مغرب جهان درباره شخصیت و فدا و قیام سالار شهیدان حضرت امام حسین(ع) و اصحاب باوفایش بر علیه ستم و بیعدالتی بسیار گفتهاند.
نگاهی به برخی از این بیانات نشان میدهد که چگونه امام حسین(ع) نه تنها الگویی بزرگ برای مسلمانان، بلکه الگویی جاوید برای همه انسانهای آزاده در طول تاریخ است.
-مهاتما گاندی، رهبر استقلال هند: من زندگی امام حسین(ع)، آن شهید بزرگ اسلام را بهدقت خواندم و توجه کافی به صفحات کربلا نمودهام و بر من روشن است که اگر هندوستان بخواهد یک کشور پیروز گردد، بایستی از سرمشق امام حسین(ع) پیروی کند».
-محمدعلی جناح، قائد اعظم پاکستان: «هیچ نمونهیی از شجاعت، بهتر از آن که امام حسین(ع) از لحاظ فداکاری و تهور نشان داد در عالم پیدا نمیشود. به عقیده من تمام مسلمین باید از سرمشق این شهیدی که خود را در سرزمین عراق قربان کرد پیروی نمایند».
-جرج جرداق، دانشمند و ادیب مسیحی: «وقتی یزید مردم را تشویق بهقتل حسین(ع) و مأمور به خونریزی میکرد، آنها میگفتند: «چه مبلغ میدهی؟» اما انصار حسین(ع) به او میگفتند: «ما با تو هستیم. اگر ۷۰بار کشته شویم، باز میخواهیم در رکابت جنگ کنیم و کشته شویم».
-توماس کارلایل، فیلسوف و مورخ انگلیسی: «بهترین درسی که از تراژدی کربلا میگیریم، این است که حسین(ع) و یارانش ایمان استوار به خدا داشتند. آنها با عمل خود روشن کردند که تفوق عددی در جاییکه حق با باطل روبهرو میشود و پیروزی حسین(ع) با وجود اقلیتی که داشت، باعث شگفتی من است».
-چارلز دیکنز، نویسنده معروف انگلیسی: «اگر منظور امام حسین(ع) جنگ در راه خواستههای دنیایی بود، من نمیفهمیدم چرا خواهران و زنان و اطفالش به همراه او بودند؟ پس عقل چنین حکم مینماید که او فقط بهخاطر اسلام، فداکاری خویش را انجام داد».
-ادوارد براون، مستشرق انگلیسی: «آیا قلبی پیدا میشود که وقتی درباره کربلا سخن میشنود، آغشته با غم و غصه نگردد؟ حتی غیرمسلمانان نیز نمیتوانند پاکی روحی را که این جنگ در تحت لوای آن انجام گرفت انکار کنند».
-عباس محمود عقاد، نویسنده و ادیب مصری: «جنبش حسین(ع) یکی از بینظیرترین جنبشهای تاریخی است که تاکنون در زمینه دعوتهای دینی یا نهضتهای سیاسی پدیدار گشته است. دولت اموی پس از این جنبش، به قدر عمر یک انسان طبیعی دوام نکرد و از شهادت حسین(ع) تا انقراض آنان بیش از شصتواندی سال نگذشت».
-طه حسین، دانشمند و ادیب معروف مصری: «حسین(ع) برای بهدست آوردن فرصت و از سرگرفتن جهاد و دنبال کردن از جاییکه پدرش رها کرده بود، در آتش شوق میسوخت. او زبان به افشای معاویه و عمالش گشود، تا به حدی که معاویه تهدیدش نمود. امام حسین(ع) به پیروان خود آموخت که در طرفداری حق سختگیر باشند».
-ماربین، خاورشناس آلمانی: «حسین(ع) با قربانی کردن عزیزترین افراد خود و با اثبات مظلومیت و حقانیت خود، به دنیا درس فداکاری و جانبازی آموخت و نام اسلام و اسلامیان را در تاریخ ثبت و در عالم بلندآوازه ساخت. این سرباز رشید عالم اسلام به مردم دنیا نشان داد که ظلم و بیداد و ستمگری پایدار نیست و بنای ستم هر چه ظاهراً عظیم و استوار باشد، در برابر حق و حقیقت چون پر کاهی بر باد خواهد رفت».
-سر پرسی سایکس، خاورشناس انگلیسی: «حقیقتاً آن شجاعت و دلاوری که این عده کم از خود بروز دادند، به درجهای بوده که در تمام این قرنهای متمادی هر کسی که آن را شنید، بیاختیار زبان به تحسین و آفرین گشود».
-گیبون، مورخ انگلیسی: «با آنکه مدتی از واقعه کربلا گذشته و ما هم با صاحب واقعه هموطن نیستیم، ولی سختیها و مشکلاتی که حضرت حسین(ع) تحمل کرده، احساسات سنگدلترین خواننده را برمیانگیزد، چندان که یک نوع عطوفت و مهربانی نسبت به آن حضرت در خود مییابد».
-کورت فریشلر، نویسنده کتاب امام حسین(ع) و ایران: «حسین(ع) هم در شب اول محرم در بیابان واقع در مغرب رود فرات خود را تنها دید... در اینکه در تراژدی بزرگ قیام حسین(ع) قصد فداکاری از طرف او نهفته بود، تردید ندارم، چون کسی که میگوید من شمشیر از غلاف نمیکشم مگر اینکه دیگری شمشیر از غلاف بکشد، معلوم است که خود را برای فدا کردن جان آماده کرده است».
-جستیس.آ.راسل، شاعر برجسته انگلیسی: «(دشمنان) سر مبارک حسین(ع) را بالا نگاه داشتند؛ دهان مبارکش را با شلاقهای خود نواختند؛ ای دهانی که هنگام طفولیت فروهشته بر لب پیامبر بودهای. ای بدنی که زیر ستوران خوار شدی. این همان بدن پاکی بود که بینندگان را محسور میکرد. خونی که از رگهای مبارکت بیرون ریخته و خشک شده، معجونی آسمانی است که تاکنون هیچ سم اسبی با چنین رنگ الهی رنگین نشده است».
-موریس دکبری، اندیشمند فرانسوی: «بیایید ما هم از زیردستی یزیدیان به نوعی خلاصی یابیم و مرگ باعزت را بر زندگی باذلت ترجیح دهیم، زیرا مرگ باعزت و شرافت بهتر از زندگی باذلت است... پیروان حسین(ع) بهخاطر عزاداری حسین(ع) میدانند که پستی و زیردستی و استعمار و استثمار را نباید قبول کنند، زیرا شعار پیشرو و پیشوای آنها ندادن تن به زیر ظلم و ستم بود».
-فردریک جمس، متفکر مسیحی: «درس امام حسین(ع) و هر قهرمان شهید دیگری این است که در دنیا اصول ابدی و ترحم و محبت وجود دارد که تغییرناپذیرند و همچنین میرساند که هر گاه کسی برای این صفات مقاومت کند و بشر در راه آن پافشاری نماید، آن اصول همیشه در دنیا باقی و پایدار خواهد ماند».
عبدالرحمان شرقاوی، نویسنده مصری: «حسین(علیهالسلام) شهید راه دین و آزادگی است. نه تنها شیعه باید به نام حسین ببالد، بلکه تمام آزادمردان دنیا باید به این نام شریف افتخار کنند».