وزارت‌خارجهٔ آمریکا روز سه‌شنبه ۱۵آبان معافیت بندر چابهار از دور جدید تحریمهای این کشور علیه رژیم ایران را اعلام کرد.
حاکمیت آخوندی این اقدام آمریکا را یک عقب‌نشینی به نفع خود تلقی کرد و آن را به‌عنوان یک پیروزی در دستگاه تبلیغاتی خود برجسته کرد.
تلویزیون حکومتی ضمن اعلام خبر معافیت چابهار از تحریمها، کوشید آن را پیروزی خود جلوه دهد و در این زمینه گفت: «پس از همراهی نکردن کشورها در پیروی از اجرای تحریمها، دولت آمریکا مجبور شد بندر چابهار را هم از تحریمها مستثنی کند. آن‌طور که در بیانیهٔ وزارت‌خارجهٔ آمریکا آمده، واشنگتن در ادامهٔ معافیتها برای ۸کشور اصلی واردکنندهٔ نفت ایران از ترس همراهی نکردن دیگر کشورها، حالا دلیل معافیت پروژهٔ توسعهٔ بندر چابهار را کمک به تولید اقتصادی افغانستان اعلام کرده است».(تلویزیون شبکه یک ۱۶آبان ۹۷)
اما واقعیت چیست؟ آمریکا به چه دلیل چابهار را از تحریمهای خود مستثنی کرد؟ و سهم حکومت آخوندی از این معافیت چقدر است؟
چابهار واقع در منتهی‌الیه جنوب شرقی خاک ایران و مشرف به دریای عمان، از یک موقعیت استراتژیکی ویژه برخوردار است. این بندر هند را به افغانستان و دیگر کشورهای آسیای میانه متصل می‌کند و از آنجا که هند از این طریق می‌تواند رقیبش پاکستان را از معادلات مربوط به حمل و نقل کالاهای هند به افغانستان و دیگر کشورهای آسیای میانه حذف کند، برای هند اهمیت بسیار دارد. به‌خصوص که این بندر با وجود خط آهن می‌تواند امکان انتقال کالاهای ساخت هند را به افغانستان و دیگر کشورهای آسیای میانه فراهم آورد.
از این‌رو هند امتیاز پروژهٔ توسعهٔ بندر چابهار را از رژیم به‌دست آورده و گفته می‌شود که تاکنون ۵۰۰میلیون دلار در چابهار سرمایه‌گذاری کرده و یک سرمایه‌گذاری ۱.۵میلیارد دلاری برای ساخت مجموعه‌ای از جاده‌ها و راه‌آهن را در دستورکار خود دارد که این بندر را به کشورهای آسیای میانه متصل می‌کند. بندر چابهار هزینه‌های حمل‌ونقل و زمان برای صادرات کالاهای هند را به یک‌سوم کاهش می‌دهد.
یکی از سخنگویان دولت آمریکا اخیراً درباره استراتژی دولت آمریکا در قبال جنوب آسیا گفته است که این استراتژی از ۲رکن اساسی تشکیل شده است: حمایت از تحولات و رشد اقتصادی افغانستان و همچنین ایجاد زمینه‌ای برای گسترش مناسبات تنگاتنگ بین آمریکا و هند.
سایت حکومتی انتخاب ۱۹آبان ۹۷ به‌نقل از یک روزنامهٔ هندی نوشت: «حذف بندر چابهار از فهرست تحریمهای آمریکا علیه ایران پس از تلاشهای فشرده و فشارهای مستمر دهلی‌نو و کابل بر واشنگتن به‌دلیل اهمیت راهبردی آن برای اقتصاد هند و افغانستان حاصل شد».
به نوشته این روزنامه، این دیدارها در بالاترین رده‌های سیاسی بین افغانستان و آمریکا انجام شده و اجیت دووال، مشاور امنیت ملی هند نیز مسأله چابهار را با جان بولتون، همتای آمریکایی خود و همچنین مایک پمپئو، وزیر امور خارجه این کشور، مطرح کرده است.
روزنامهٔ حکومتی جهان صنعت ۱۹بهمن ۹۷ طی تحلیلی دربارهٔ معافیت چابهار از تحریمها نوشت: «از آنجا که هند در مناسبات تجاری خود با آمریکا چین را رقیب خود می‌داند، لذا آمریکا نمی‌خواهد مواضع هند به‌وسیله چین در آب‌های هند تضعیف شود. در حقیقت معاف‌شدن بندر چابهار از نظام تحریمها پاسخی به این نیاز هند است تا در سایه آن بتوانند چین را پشت سر بگذارند...».
جهان صنعت می‌افزاید: «البته باید اذعان داشت که این انتفاع و بهره‌برداری راهبردی اگر چه ممکن است در دراز‌مدت و به مدد رویکرد‌های همکاری‌جویانه مناسبات تجاری کابل، تهران و دهلی حاصل شود اما در کوتاه‌مدت امیدی به آن نیست چرا که آمریکا با واپایش رفتار‌های ایران در بهره‌برداری از چابهار، شرایط را به‌گونه‌ای رقم خواهد زد تا ایران نتواند از این معافیت برای دورزدن نظام تحریمها از آن استفاده کند».
در این زمینه نیز خبرگزاری حکومتی ایرنا ۱۹آبان ۹۷ می‌نویسد: «مسأله چابهار در دیدارهای متعدد مقامات هندی و آمریکایی مطرح شد به‌طوری‌که دهلی‌نو این مسأله را در طول ۲دیدار اخیر برایان هوک، مقام ارشد آمریکایی، به هند با وی طرح کرده است».
ملاحظه می‌شود که به اذعان رسانه‌های حکومتی مستثنی شدن چابهار از تحریمها هیچ ربطی به حاکمیت آخوندی و عقب‌نشینی آمریکا ندارد، بلکه این کشور در جهت مصالح و روابط خودش با کشورهایی نظیر هندوستان و افغانستان این استثنا را قایل شده است. اما بعضی از بوق‌های تبلیغاتی حکومتی تلاش می‌کنند که این موضوع را به حساب حمایت بعضی از کشورها از حاکمیت آخوندی و عدم‌حمایت از تحریمهای آمریکا به‌خورد نیروهای وارفته و روحیه‌باخته نظام بدهند. در صورتی‌که رژیم سهم آن‌چنانی از این معافیت ندارد. تا جایی که روزنامه جهان صنعت به ناگزیر به این امر اذعان می‌کند: «آمریکا با واپایش رفتار‌های ایران در بهره‌برداری از چابهار، شرایط را به‌گونه‌یی رقم خواهد زد تا ایران نتواند از این معافیت برای دورزدن نظام تحریمها از آن استفاده کند».
